i synowie czterej. Jędrzej stolnik Gordzierski, porucznik Petyhorski, z żoną swoją Szwerynowną zszedł bezdzietny. Bogusław skarbnik Grodzieński pojął Maryannę Lutomirską, ostatnią dziedziczkę miasta Lutomirska herbu Jastrzębiec, z tej córki jego dwie kwitną, Anna i Katarzyna, i synowie czterej Alexander, Kazimierz, Jan i Mikołaj, ludzie rycerscy. Tomasz trzeci syn Alexandra marszałka Oszmiańskiego, cześnik Oszmiański i starosta Poniewiaski, żyje w dożywotniej przyjaźni z Reginą Cedrowską skarbnikowną Mińską; z tej synowie trzej, tyleż córek: Teresa, Konstancya i Anna. Jan starosta Czortytski, ożenił się z Anną Putkamerowną stolnikowną Inflantską urodzoną z Doroty Szrertorowny kasztelanki Inflantskiej. Hrehory kapitan w wojsku Litewskiem katolikiem został, i Stefan porucznik w temże wojsku. Stanisław czwarty syn Alexandra podczaszy Mozyrski, wkroczył w związki małżeńskie z Jadwigą urodzoną z Olędzkiej, Pakoszowną stolnikowną Kowieńską, z tej zostawuje cztery córki: Annę, Katarzynę, Helenę i Teofilę, i syna jednego Alexandra. Jakób podkomorzy O szmiański brat Jędrzeja na początku położonego, sprzysiągł się dożywotnie z Anną Stanisławowną Sadowską, kasztelanką Brześciańską herbu Drogomir, z której zrodził dwóch synów, Jarosza i Samuela, i córkę jednę Zuzannę, ta wydana za Wojciecha Wojnowskiego starostę Miedzialskiego herbu Nałęcz, Jarosz sędzia ziemski Oszmiański, 1mo voto zaślubił sobie Annę Chrapowicką podkomorzankę Trocką, (tej siostra rodzona była za Kierdejem kasztelanem Trockim: tej córki poszły, jedna za Alexandrowicza, druga za Zenowicza, trzecia za Białozora) z tej córka Dorota najprzód Hieronima Oziębłowskiego, po nim Ostenhauza podkomorzego Derpskiego małżonka: 2do voto Katarzynę Szynkiewiczownę (której siostra Elżbieta Krzysztofowi Naruszewiczowi poślubiona,) z niej była córka Teodora z Mikołajem wnuczkiem herbu Laryssa dożywotnie zmówiona : i syn Paweł, ożenił się na Wołyniu z Teofilą Hołowińską. Samuel syn Jakóba, brat Jarosza pisarz ziemski Oszmiański, żona jego Sosnowska, z tej córka Apollonia była za Piotrem Monwidem herbu Leliwa, i syn Krzysztof chorąży Wileński, żona jego Petronella Wilczkowna starościanka Oszmiańska urodzona z Oziębłowskiej.

Wolecki herbu Jastrzębiec, w ziemi Dobrzyńskiej. Jan Wolecki w województwie Lubelskiem, podpisał elekcyą Jana III. Króla. Michał, Maciej w Dobrzyńskiej 1697.

WOLFF HERB.

Lew powinien być w polu błękitnem, przez które trzy pasy żółte, jeden nad drugim idą: jedni jako Kojał. in MS.

chcą ich mieć poprzeczne na ukos, drudzy prosto wszerz tarczy rozciągnione: Iwa jedni kładą w koronie, drudzy bez korony, wszyscy go jednak w prawą tarczy głową obracają, przednie nogi i on sam, wspięte do góry, z których prawa przednia łapa wyżej idzie niż lewa, język u niego wywieszony, ogon zadarty do góry, i na grzbiet zarzucony, MS. o Famil. Pruskich, jeszcze dwa miecze przydaje do tarczy ostrzem do góry obrócone, jeden z jednej, drugi z drugiej strony, na hełmie nad koroną między dwiema skrzydłami mają pół lwa takiegoż. Ja go tu takim kształtem kładę, jakom go wysztychowanego widział. Pieczętują się nim Wolffowie, dom w cudzych krajach znaczny tak pamiętnemi dziełami, jako i honorami, nadany zaś jako namienia tenże MS. Prusk. Kasprowi Wolffowi, ten albowiem na sukkurs przypadłszy Maxymilianowi Cesarzowi w pięćset piechoty, i do Bawaryi wkroczywszy, nieraz się ale zawsze fortunnie z nieprzyjacielem potykając, wielką zdobycz z swem szczęściem, z tej expedycyi wyniósł, i cztery chorągwie Czeskie, które w Argentynie w kościele powiesił; w inszych zaś okazyach z Francuzami, Anglikami, Wegrami, Czechami, tak się męztwem swojem wsławił, że go Wojciech książe Saski kawalerskim pasem nie raz ozdobił, a w r. 1504. Maxymilian Cesarz Equitem go Auratum uczynił, i tym kształtem ułożony herb, tak jemu, jako i sukcessorom jego, i owszem i inszym od brata jego rodzonego idącym synowcom nosić pozwolił. Z tegoż domu był Heindenryk Wolff, z Scholastyka, proboszcza, biskup Monasteryeński koło roku 1400. Beierling. Umarł na puchlinę. Fryderyk Societ. Jesu w Austryi, Cesarski spowiednik. Petrasancta cap. 53. f. 295. opisuje ich herb: podobny temu herb, Długosz in Vit. Episc.

Posnan. przypisuje Benedyktowi biskupowi Poznańskiemu zmarłemu w roku 1048. Do Inflant najpierwej z Westfalji przyszli jeszcze za Krzyżaków, a potem jedni z nich w księztwie Litewskiem, drudzy w Prusiech osiedli, inni jeszcze w Inflanciech possessyonaci, luboć i w Niemczech i podziśdzień drudzy kwitną, piszą się zaś z Ludinghaus. Władysław IV. Król Polski tak w swoim liscie mówi: Praeclarae virtutes, et eximia militaria Tromboldi a Ludinghausen nuncupati Wolff, pedestris custodiae corporis Nostri Vicecolonelli merita, Nobis et Reipublicae praestita, ita eum Nobis charum fecerunt, ut fortunarum ejus incrementis, perlibenter quibusvis offerentibus sese occasionibus faveamus: is enim vetusta, eaque nobilissima progenitus familia, a prima aetate itu se comparavit, ut et Majorum suorum virtutem adaequaret, et omnis boni, Patriaeque amantis civis, ac strenui viri partes explendo in omni actione, singulari in Nos, et Patriam fide, prudentia, dexteritate sese redderet quam commendatissimum. Ad quas virtutes summo studio contendere volens, ubi per aetatem licuit, bellica studia complexus, omnibus in expeditionibus bellicis, utpote Livonicis, Vallachicis, Moschoviticis, et Prutenicis, aliisque magnanimum virum se exhibens, cum non levi incolumitatis fortunarumque suarum jactura, egregiam Nobis ac Reipublicae navavit operam. Quare eidem pensionem trium millium florenorum damus et assignamus praesentibus. Cracoviae 15. Julii 1644. Był potem starostą Dyneburskim i generałem artylleryi koronnej : a po śmierci Władysława IV. gdy na tę ojczyznę wszystkie się prawie furye zwaliły, on pod Pilawcami z Witowskim kasztelanem Sendomierskim natarłszy na zhuczałych Kozaków, znaczną klęską dobrze ich był nastraszył, ale bojaźń większa w naszym obozie wszystko zepsowała. Kommende potem mając w Krakowie z Czarneckim sławnym wojownikiem, długo tego miasta i mężnie bronił, ale gdy się zgodzili wszyscy na to, wszedł w kontrakty z Szwedami. Tulden lib. 5. Histor. Puffendorff lib. 2. §. 29. Jakoż wyszedłszy ztamtąd, w różnych okazyach przytępił ich siły pod tę rewolucyą zaciągnione od niego summy na wojsko, płacić sukcessorom jego kazała, Konstytucya 1667. fol. 18. i 1690. fol. 13. MS. o Famil. Pruskich powiada; że Jan pierwszy w Prusiech gnieździć się począł brat Frambolda, ten pojąwszy Remboską, ja czytam Jana Wolffa staroste Dyneburskiego, obersztera gwardyi królewskiej 1653. posłował na sejm, ztamtąd deputatem stanął na trybunał skarbowy Litewski. Constitut. fol. 17. Był i kommendantem na Drohobuzie za Władysława IV. syn jego Alexander Ludwik starosta Feliński, Piasecki, Obornicki, Wasilijski, związał

się był dożywotnie z Jadwigą Katarzyną Gułtowską, wdową pozostałą po Stanisławie z Sztemberku Kostce staroście Lipińskim, po której śmierci, został opatem Peplińskim i nominatem biskupstwa Inflantskiego, konsekrowany na to opactwo 1674. do biskupstwa Inflantskiego possessyi, dla zakurzonej burzy wojennej nie przyszło, śmierć go też zaszła w drodze do Francyi 1679. Siostra jego Konstancya, zakonne sobie życie pod regułą Ś. Benedykta obrała, w którem świątobliwie dokonała w r. 1671. w kościele naszym Poznańskim pogrzebiona od brata swego była to panna rozumu wielkiego, w stylu łacińskim wybornego poleru, co znać było z listów jej, łacińskim językiem pisanych. Fryderyk Wolff starosta Dyneburski, podkomorzy Derpski, syn jego Teodor z Anny Donhoffowny najprzód koadjutor biskupstwa Inflantskiego 1704. proboszcz Miechowski, potem biskup Inflantski, z tego posuniony na Chełmskie, ale nim wjechał na nie, do nieba się przeniósł w r. 1712. w Warszawie, kędy w kościele naszym pogrzebiony: tej którą był zabrał, żyjąc przedtem w zakonie naszym świątobliwości, i prałatem będąc, nigdy nie ubliżył, ale jeszcze przyczynił, połączył naukę z pokorą, skromność z biskupią powagą, żarliwość o wiarę i Boga z łaskawością. Umierając, do swojej katedry Krasnostawskiej, ostatnią wolą odkazał krzyż srebrny, o 30 grzywnach, i materyą bogatą na apparat. Facies Rer. Sarmat. Vitae Episc. Chelm. Drugi brat Teodora Jerzy w zakonie naszym życie swoje zakonne zapieczętował w Toruniu tegoż roku, kiedy i brat jego, był osobliwszy arcanorum naturae Scrutator, ztąd wiele sekretów podochodził, któremi nie tylko zdrowiu ludzkiemu pomógł, ale też i sławę swojej umiejętności nie małą po sobie zostawił. Siostra ich Maryanna Jana Kossa wojewody Chełmińskiego małżonka, Pani ta z mlekiem prawie wlaną pobożność miała, która przy rozsądku jej wielkim, ludzkości niewypowiedzianej, przymileniu obyczajów, wszystkich do estymacyi jej pociągała; na ubogich szczodra, na Boga rozrutna, kollegium nasze Grudziądzkie, jakie teraz jest, wszystek swój wzrost i ozdobę jej jako fundatorce powinno. Ubogie Panienki z chęcią zbierała do dworu swego, i dawszy im świątobliwą edukacyą, uposażała. Święta uroczyste, twardym postem, umartwieniem, i ciała swego biczowaniem poprzedzała. Wieczornych swoich nabożeństw, które z całym dworem swoim obchodzić była zwykła, nigdy i przy konkursie zacnych gości nie opuściła: do ołtarzowych tajemnic często i z gorącym affektem przystępowała, takim się sposobem do Boga stworcy swego gotowała, do którego poszła w r. 1720. pochowana w Toruniu w kaplicy naszej, którą prędko przed śmiercią swoim kosztem reparowała. Druga siostra Kon

stancya Zyberkowa kasztelanowa Inflantska: trzecia, Franciszka za Podbereskim starostą Hlińskim. Jan Karol z Ludinghausu Wolff Bydgoski i Piasecki starosta, oberszterleitnant poseł z województwa Pomorskiego, podpisał elekcyą Jana III. a z sejmu 1683. komissarzem naznaczony do granic od margrabstwa. Constit. fol. 13. Adam Franciszek porucznik wojsk królewskich, Henryk major J. K. M. podpisali też elekcyą. Jerzy kanonik Poznański i Warmiński, kustosz Szkalmierski 1681. Temi czasy gdy to piszę, Wolffowna poszła za Kitnowskiego. Dobra Wolffów w Inflanciech przyległe starostwu Dyneburskiemu, wspomina Konstytucya 1678. fol. 19. Przydaje Kojałow. in MS. że ten dom Wolffów zażywał niegdy w herbie dzwonu, i na hełmie, a to na pamiątkę, że przodek ich wybiwszy Pogany w Westfalji, biskupstwo tam fundował. Jan Wolff miał za sobą Rembowską.

R. 1778. Tadeusz Wolf horodniczy Smoleński. Krasicki.

Wolicki herbu Janina, w Kaliskiem województwie. Piotr Wolicki podwojewodzy Kaliski 1518. na liscie kościoła Broniszewskiego. N. miał za sobą Teresę córkę Cypryana Kręskiego, starosty Stawiszyńskiego.

N. Wolicki suffragan Pomorski, proboszcz katedry Kujawskiej umarł r. 1776. Krasicki.

Wolicki herbu Nabram, w ziemi Wieluńskiej. Jan Wolicki, z Heleny Karsznickiej herbu Jastrzębiec, spłodził trzech synów: Stefana, Wojciecha, i Macieja.

Woliński herbu Grabie. Okolski w indexie tomu drugiego pod literą W wyraźnie pisze, że Woleńska herbu Grabie była za Zeromskim. Jan Woliński 1555. Acta Sandec.

Woliński herbu Lubicz, w Podolskiem i Mazowieckiem województwach. Jan Woliński spłodził czterech synów, Jędrzeja i Mikołaja, ci w ziemi Wizkiej wzięli działem Dobrzyjałów, i część na woli Wierzbowskiej, i połowę Łojowa. Stanisława, ten pół Wierzbowskiej woli, Wielisława, ten wziął dobra Chojnowa nazwane. Stanisław zostawił syna Jakóba, ten z Szczesnej Jakóba z Kozdroja córki, (której reformacya na dwieście pięćdziesiąt grzywien zapisana w księgach Ciechanowskich w r. 1511.) spłodził Marcina, temu Elżbieta Nieborska, Acta Castren. Ciechanov. 1544. powiła córki trzy. N. Mikołaja Zochowskiego sędziego Ciechanowskiego żonę, Podoską i Dąbrowską: i syna Stanisława, który we Szwecyi za Zygmuntem III. wojował, z Gorską wojewody Mazowieckiego siostrą, z Gizickiej spłodzoną, zostawił syna Marcina, ten życie swoje całe w obozie przepędził, krwi swojej w różnych bataliach nadstawiając za ojczyznę, jako w Wołoszech z Janem Potockim za Konstantynem Mohyłą, za Dymitrem Carem Mo