Quæ deceant urbem, nomen quòque mansit in illâ Urbis, et ipsa suis deplangitur Ardea pennis.
Jamque deos omnes ipsamque Eneïa virtus Junonem veteres finire coëgerat iras; Cùm, bene fundatis opibus crescentis Iüli, Tempestivus erat cœlo Cythereïus heros, Ambieratque Venus superos, colloque parentis
Circumfusa sui, 'Nunquam mihi,' dixerat, 'ullo Tempore dure pater, nunc sis mitissimus opto, Eneæque meo, qui te de sanguine nostro Fecit avum, quamvis parvum des, optime, numen, Dummodo des aliquod: satis est inamabile regnum Adspexisse semel, Stygios semel îsse per amnes.' Assensêre dei, nec conjux regia vultus
Immotos tenuit, placatoque annuit ore.
Tum pater, Estis,' ait, 'cœlesti munere digni,
Quæque petis, pro quoque petis: cape, nata, quod optas.'
Fatus erat. Gaudet, gratesque agit illa parenti,
Perque leves auras junctis invecta columbis Litus adit Laurens, ubi tectus arundine serpit In freta flumineis vicina Numicius undis. Hunc jubet Æneæ, quæcunque obnoxia morti, Abluere, et tacito deferre sub æquora cursu. Corniger exsequitur Veneris mandata, suisque, Quicquid in Eneâ fuerat mortale, repurgat, Et respergit aquis; pars optima restitit illi. Lustratum genitrix divino corpus odore Unxit, et ambrosiâ cum dulci nectare mixtâ
Contigit os, fecitque deum; quem turba Quirini Nuncupat Indigetem, temploque arisque recepit.
Inde sub Ascanii ditione binominis Alba Resque Latina fuit. Succedit Silvius illi; Quo satus antiquo tenuit repetita Latinus Nomina cum sceptro. Clarum subit Alba Latinum. Epitos ex illo est, post hunc Capetusque Capysque, Sed Capys antè fuit. Regnum Tiberinus ab illis Cepit, et in Tusci demersus fluminis undis
Nomina fecit aquæ. De quo Remulusque feroxque 105 Acrota sunt geniti. Remulus maturior annis
Fulmineo periit, imitator fulminis, ictu.
Fratre suo sceptrum moderatior Acrota forti
Tradit Aventino, qui, quo regnârat, eodem
Monte jacet positus, tribuitque vocabula monti.
Jamque Palatinæ summan Proca gentis habebat.
Rege sub hoc Pomona fuit, quâ nulla Latinas
Inter Hamadryadas coluit sollertiùs hortos, Nec fuit arborei studiosior altera fetûs; Unde tenet nomen. Non silvas illa nec amnes; Rus amat et ramos felicia poma ferentes. Nec jaculo gravis est, sed aduncâ dextera falce, Quâ modò luxuriem premit et spatiantia passim Brachia compescit, fissâ modò cortice virgam Inserit, et succos alieno præstat alumno.
Nec sentire sitim patitur, bibulæque recurvas
Radicis fibras labentibus irrigat undis. Proximus Ausonias injusti miles Amulî Rexit opes; Numitorque senex amissa nepotum
Munere regna capit, festisque Palilibus urbis
Monia conduntur. Tatiusque patresque Sabini Bella gerunt; arcisque viâ Tarpeia reclusâ Dignâ animam pœnâ congestis exuit armis. Inde sati Curibus tacitorum more luporum Ore premunt voces, et corpora victa sopore Invadunt, portasque petunt, quas objice firmo Clauserat Iliades. Unam tamen ipsa reclusit, Nec strepitum verso Saturnia cardine fecit. Sola Venus portæ cecidisse repagula sensit, Et clausura fuit, nisi quòd rescindere nunquam Dîs licet acta deûm. Jano loca juncta tenebant Naïdes Ausoniæ gelido rorantia fonte.
Has rogat auxilium, nec nymphæ justa petentem
Sustinuêre deam, venasque et flumina fontis Elicuêre sui. Nondum tamen invia Jani
Ora patentis erant, neque iter præcluserat unda:
Lurida supponunt fecundo sulfura fonti,
Incenduntque cavas fumante bitumine venas.
Viribus his aliisque vapor penetravit ad ima Fontis; et Alpino modò quæ certare rigori Audebatis aquæ, non ceditis ignibus ipsis. Flammiferâ gemini fumant adspergine postes, Portaque nequicquam rigidis permissa Sabinis Fonte fuit præstructa novo, dum Martius arma Indueret miles. Quæ postquam Romulus ultro Obtulit, et strata est tellus Romana Sabinis Corporibus, strata estque suis, generique cruorem Sanguine cum soceri permiscuit impius ensis; Pace tamen sisti bellum, nec in ultima ferro Decertare placet, Tatiumque accedere regno.
Occiderat Tatius, populisque æquata duobus,
Romule, jura dabas; positâ cùm casside Mavors Talibus affatur divûmque hominumque parentem : Tempus adest, genitor, quoniam fundamine magno Res Romana valet, et præside pendet ab uno, Præmia jam promissa mihi dignoque nepoti Solvere, et ablatum terris imponere cœlo.
Tu mihi concilio quondam præsente deorum,
(Nam memoro, memorique animo pia verba notavi) "Unus erit, quem tu tolles in cærula cœli," Dixisti rata sit verborum summa tuorum.'
Annuit omnipotens, et nubibus aëra cæcis Occuluit, tonitruque et fulgure terruit orbem. Quæ sibi promissæ sensit data signa rapinæ, Innixusque hasta pressos temone cruento Impavidus conscendit equos Gradivus, et ictu Verberis increpuit, pronumque per aëra lapsus Constitit in summo nemorosi colle Palatî, Reddentemque suo jam regia jura Quiriti Abstulit Iliaden. Corpus mortale per auras Dilapsum tenues, ut latâ plumbea fundâ Missa solet medio glans intabescere cœlo. Pulchra subit facies, et pulvinaribus altis Dignior, et qualis trabeati forma Quirini.
Flebat ut amissum conjux, cùm regia Juno
Irin ad Hersiliam descendere limite curvo Imperat, et vacuæ sua sic mandata referre: 'O et de Latiâ, o et de gente Sabinâ Præcipuum, matrona, decus, dignissima tanti Antè fuisse viri conjux, nunc esse Quirini, Siste tuos fletus, et, si tibi cura videndi Conjugis est, duce me lucum pete, colle Quirino Qui viret, et templum Romani regis obumbrat.'
Paret, et, in terram pictos delapsa per arcus, Hersiliam jussis compellat vocibus Iris.
Illa verecundo vix tollens lumina vultu,
'O dea, (namque mihi, nec quæ sis dicere promptum est, Et liquet esse deam) duc, o duc,' inquit, 'et offer Conjugis ora mihi: quæ si modò posse videre Fata semel dederint, cœlum accepisse fatebor.'
Nec mora, Romuleos cum virgine Thaumanteâ Ingreditur colles: ubi sidus ab æthere lapsum Decidit in terras, a cujus lumine flagrans Hersiliæ crinis cum sidere cessit in auras.
Hanc manibus notis Romanæ conditor urbis
Excipit, et priscum pariter cum corpore nomen
Mutat, Horamque vocat ; quæ nunc dea juncta Quirino est.
Vir fuit hic, ortu Samius; sed fugerat unà Et Samon et dominos, odioque tyrannidis exsul Sponte erat. Isque, licèt cœli regione remotus, Mente deos adiit, et, quæ natura negabat Visibus humanis, oculis ea pectoris hausit. Cùmque animo et vigili perspexerat omnia curâ ; In medium discenda dabat, cœtusque silentûm, Dictaque mirantûm magni primordia mundi Et rerum causas, et quid natura, docebat,
« ZurückWeiter » |