Quaesitisque diu terris, ubi sistere detur,

In mare lassatis volucris vaga decidit alis.
Obruerat tumulos inmensa licentia ponti,
Pulsabantque novi montana cacumina fluctus.
Maxima pars unda rapitur: quibus unda pepercit,
Illos longa domant inopi ieiunia victu.

DEUCALION AND PYRRHA,

v. 313.

Separat Aonios Oetaeis Phocis ab arvis,
Terra ferax, dum terra fuit: sed tempore in illo
Pars maris et latus subitarum campus aquarum.
Mons ibi verticibus petit arduus astra duobus,
Nomine Parnasus, superantque cacumina nubes.
Hic ubi Deucalion, nam cetera texerat aequor,
Cum consorte tori parvā rate vectus adhaesit,
Corycidas nymphas et numina montis adorant,
Fatidicamque Themin, quae tunc oracla tenebat.
Non illo melior quisquam nec amantior aequi
Vir fuit, aut illā metuentior ulla deorum.
Iuppiter ut liquidis stagnare paludibus orbem,
Et superesse virum de tot modo milibus unum,

140

145

150

155

141, novi] In the sense of in- mit is above eight thousand feet

sueti.

143. inopi - victu] Nearly the same as inopia victus, 'by want of food.'

144. Aonios] An old name for Boeōtos. Oetaeis] i. e. Thessalicis, as the mountain chain of Oeta formed the boundary.

145. tempore in illo] Cf. Hoc in tempore, Nepos. Milt. v. init., where circumstances are denoted in addition to the notion of time.

147. duobus] Of the peaks of Parnassus, only one, whose sum

high, towers above all others, though a second rises to a considerable height. In the use of verticibus duolus, the poets probably have reference to the two peaks through which the Castalia flows.

151. numina montis] i. e. cetera numina montis.

152. Themin] A Greek accusative. -tunc] At a later period it became the oracle of Apollo. · oracla] Ry syncope, for oracula; the Delphic oracle is meant.

Et superesse videt de tot modo milibus unam,
Innocuos ambos, cultores numinis ambos,
Nubila disiecit, nimbisque aquilone remotis
Et caelo terras ostendit, et aethera terris.
Nec maris ira manet, positoque tricuspide telo
Mulcet aquas rector pelagi, supraque profundum
Exstantem atque humeros innato murice tectum
Caeruleum Tritōna vocat, conchaeque sonanti
Inspirare iubet, fluctusque et flumina signo
Iam revocare dato. Cava bucina sumitur illi
Tortilis, in latum quae turbine crescit ab imo,
Bucina, quae medio concepit ubi aëra ponto,
Litora voce replet sub utroque iacentia Phoebo.
Tunc quoque, ut ora dei madidā rorantia barbā
Contigit, et cecinit iussos inflata receptus,
Omnibus audita est telluris et aequoris undis,
Et quibus est undis audita, coërcuit omnes.
Flumina subsidunt, collesque exire videntur :

160

165

170

Iam mare litus habet: plenos capit alveus amnes: 175 Surgit humus: crescunt loca decrescentibus undis. Postque diem longam nudata cacumina silvae

169. sub utroque Phoebo] 'Under the rising and the setting sun.'

ce

171. Contigit] The subject is bucina, as also of coërcuit.· cinit receptus] The usual prose expression is canere receptui. 172. undis] Cf. illi, v. 166. 174. videntur] Here used passively; are seen.'

175. plenos] The rivers are still full,'' swollen,' though they have returned to their wonted channels.

177. diem] In the sense of 'space of time,' dies is always feminine in the prose of the best period.-nudata] Sc. undis.

Ostendunt, limumque tenent in fronde relictum.
Redditus orbis erat. Quem postquam vidit inanem
Et desolatas agere alta silentia terras,

180

185

190

Deucalion lacrimis ita Pyrrham adfatur obortis:
"O soror, o coniunx, o femina sola superstes,
Quam commune mihi genus et patruelis origo,
Deinde torus iunxit, nunc ipsa pericula iungunt:
Terrarum, quascumque vident occasus et ortus,
Nos duo turba sumus: possedit cetera pontus.
Haec quoque adhuc vitae non est fiducia nostrae
Certa satis: terrent etiam nunc nubila mentem.
Quid tibi, si sine me fatis erepta fuisses,
Nunc animi, miseranda, foret? quo sola timorem
Ferre modo posses? quo consolante doleres?
Namque ego, crede mihi, si te quoque pontus haberet,
Te sequerer, coniunx, et me quoque pontus haberet.
O utinam possim populos reparare paternis
Artibus, atque animas formatae infundere terrae!
Nunc genus in nobis restat mortale duobus :
Sic visum superis: hominumque exempla manemus."
Dixerat, et flebant. Placuit caeleste precari
Numen, et auxilium per sacras quaerere sortes.

195

183. commune―genus] Iapetus the ablative absolute containing was the grandfather of both. — the leading idea. patruelis origo] Descent from a father's brother.'

184. Deinde] Two syllables, as always in the classic poets.

187. Haec quoque] 'Even this (that we still survive) is not yet,' etc., adhuc -non being equivalent to nondum.

189. Quid tibi-foret] 'What would be your feelings now?'fatis] From destruction.'

191. quo-doleres] Equivalent to quis te dolentem consolaretur,

194. O utinam] The hiatus must be tolerated, as such interjections cannot be elided.-possim] Implies the possibility of realizing the wish; possem would exclude it.—paternis Artibus] Those of his father, Prometheus.

195. formatae] i. e. in figuram hominis.

198. Placuit] Sc. eis; they resolved.'

199. Numen] i. e. Themin. Cf. Dic, Themi, v. 210.

Nulla mora est: adeunt pariter Cephisĭdas undas, 200
Ut nondum liquidas, sic iam vada nota secantes.
Inde ubi libatos inroravere liquores

Vestibus et capiti, flectunt vestigia sanctae
Ad delubra deae, quorum fastigia turpi
Pallebant musco, stabantque sine ignibus arae.
Ut templi tetigere gradus, procumbit uterque
Pronus humi, gelidoque pavens dedit oscula saxo.
Atque ita "Si precibus" dixerunt "numina iustis
Victa remollescunt, si flectitur ira deorum:
Dic, Themi, quã generis damnum reparabile nostri
Arte sit, et mersis fer opem, mitissima, rebus."
Mota dea est, sortemque dedit, "Discedite templo,
Et velate caput, cinctasque resolvite vestes,
Ossaque post tergum magnae iactate parentis.”
Obstupuere diu, rumpitque silentia voce
Pyrrha prior, iussisque deae parere recusat,
Detque sibi veniam, pavido rogat ore, pavetque
Laedere iactatis maternas ossibus umbras.
Interea repetunt caecis obscura latebris

Verba datae sortis secum, inter seque volutant.

205

210

215

220

These acts were intended to signify the absence of disturbance and constraint.

216. recusat] To disturb the repose of the dead was deemed one of the worst forms of impiety.

217. Det] Sc. dea; ut is omitted after rogat.

218. umbras] In the sense of manes; hence, perhaps, in the plural.

219. caecis obscura] Veiled in dark mystery.'

220. secum] Belongs to repetunt.-seque] Metrical exigencies

Inde Promethīdes placidis Epimethĭda dictis
Mulcet et "Aut fallax" ait "est sollertia nobis,
Aut pia sunt, nullumque nefas oracula suadent.
Magna parens terra est: lapides in corpore terrae
Ossa reor dici: iacere hos post terga iubemur."
Coniugis augurio quamquam Titania mota est,
Spes tamen in dubio est: adeo caelestibus ambo
Diffidunt monitis. Sed quid temptare nocebit?
Descendunt, velantque caput, tunicasque recingunt,
Et iussos lapides sua post vestigia mittunt.
Saxa (quis hoc credat, nisi sit pro teste vetustas?)
Ponere duritiem coepere suumque rigorem,
Mollirique mora, mollitaque ducere formam.
Mox, ubi creverunt, naturaque mitior illis
Contigit, ut quaedam, sic non manifesta, videri
Forma potest hominis, sed uti de marmore coepto,
Non exacta satis, rudibusque simillima signis.
Quae tamen ex illis aliquo pars humida suco
Et terrena fuit, versa est in corporis usum;

225

230

235

Quod solidum est flectique nequit, mutatur in ossa: 240
Quae modo vena fuit, sub eodem nomine mansit:
Inque brevi spatio superorum numine saxa

229. Descendunt] i. c. de templi gradibus. Cf. v. 206.

233. mora] 'By delay,' i. e. 'in time,' 'gradually.'

235. ut-sic] Cf.v. 201; 'though some, yet not a distinct human form,' etc.

238. Quae tamen] Arrange: pars ex illis, quae fuit humida, etc.

239. in corporis usum] i. e. to serve as flesh or muscles, in opposition to ossa.

242. numine] The ablative of cause, after traxere.