X. 162.]

The Rape of Ganymede.

nec tiliae molles, nec fagus et innuba laurus,
nec coryli fragiles, et fraxinus utilis hastis,
enodisque abies, curvataque glandibus ilex,
et platanus genialis, acerque coloribus impar,
amnicolaeque simul salices et aquatica lotos,
perpetuoque virens buxum, tenuesque myricae,
et bicolor myrtus, et bacis caerula tinus.
vos quoque, flexipedes hederae, venistis, et una
pampineae vites et amictae vitibus ulmi;
ornique et piceae, pomoque onerata rubenti
arbutus, et lentae (victoris praemia) palmae,
et succincta comas hirsutaque vertice pinus,
grata deum matri: siquidem Cybeleïus Attis
exuit hac hominem, truncoque induruit illo.

ΙΟΙ

95

100

105

145

Tale nemus vates attraxerat; inque ferarum concilio medius turba volucrumque sedebat. ut satis impulsas temptavit pollice chordas, et sensit varios, quamvis diversa sonarent, concordare modos, hoc vocem carmine movit : 'Ab Jove, Musa parens (cedunt Jovis omnia regno) carmina nostra move: Jovis est mihi saepe potestas dicta prius. Cecini plectro graviore Gigantas, sparsaque Phlegraeis victricia fulmina campis ; nunc opus est leviore lyra, puerosque canamus dilectos superis, inconcessisque puellas

ignibus attonitas meruisse libidine poenam.

150

'Rex superum Phrygii quondam Ganymedis amore arsit, et inventum est aliquid, quod Juppiter esse, quam quod erat, mallet. Nulla tamen alite verti dignatur, nisi quae posset sua fulmina ferre. nec mora: percusso mendacibus aëre pennis abripit Iliaden, qui nunc quoque pocula miscet, invitaque Jovi nectar Junone ministrat.

160

'Te quoque, Amyclide, posuisset in aethere Phoebus,

tristia si spatium ponendi fata dedissent.

qua licet, aeternus tamen es; quotiensque repellit ver hiemem, Piscique Aries succedit aquoso,

165

tu totiens oreris, viridique in cespite flores. te meus ante omnes genitor dilexit, et orbe in medio positi caruerunt praeside Delphi, dum deus Eurotan immunitamque frequentat Sparten: nec citharae, nec sunt in honore sagittae. 170 inmemor ipse sui non retia ferre recusat,

non tenuisse canes, non per juga montis iniqui isse comes; longaque alit assuetudine flammas. 'Jamque fere medius Titan venientis et actae noctis erat, spatioque pari distabat utrimque : corpora veste levant, et suco pinguis olivi splendescunt, latique ineunt certamina disci.

Quem prius aërias libratum Phoebus in auras misit, et oppositas disjecit pondere nubes. recidit in solidam longo post tempore terram pondus, et exhibuit junctam cum viribus artem. protinus imprudens actusque cupidine ludi tollere Taenarides orbem properabat; at illum dura repercussum subjecit in aëra tellus in vultus, Hyacinthe, tuos. Expalluit aeque quam puer ipse deus; collapsosque excipit artus, et modo te refovet, modo tristia vulnera siccat, nunc animam admotis fugientem sustinet herbis,

175

180

185

Nil prosunt artes: erat immedicabile vulnus. ut si quis violas riguove papaver in horto, liliaque infringat fulvis haerentia virgis, marcida demittant subito caput illa gravatum, nec se sustineant, spectentque cacumine terram: sic vultus moriens jacet, et defecta vigore ipsa sibi est oneri cervix humeroque recumbit.

190

195

"Laberis, Oebalide, prima fraudate juventa,

X. 219.]

Death of Hyacinthus.

Phoebus ait, videoque tuum, mea crimina, vulnus.
tu dolor es, facinusque meum: mea dextera leto
inscribenda tuo est; ego sum tibi funeris auctor.
quae mea culpa tamen? nisi si lusisse vocari
culpa potest, nisi culpa potest et amasse vocari.
atque utinam pro te vitam, tecumve liceret
reddere! Quod quoniam fatali lege tenemur,
semper eris mecum, memorique haerebis in ore.
te lyra pulsa manu, te carmina nostra sonabunt;
flosque novus scripto gemitus imitabere nostros:
tempus et illud erit, quo se fortissimus heros
addat in hunc florem, folioque legatur eodem.”

103

200

205

210

• Talia dum vero memorantur Apollinis ore, ecce cruor, qui fusus humo signaverat herbam, desinit esse cruor, Tyrioque nitentior ostro flos oritur, formamque capit quam lilia, si non purpureus color his, argenteus esset in illis. non satis hoc Phoebo est (is enim fuit auctor honoris): ipse suos gemitus foliis inscribit, et AI AI

flos habet inscriptum, funestaque littera ducta est. nec genuisse pudet Sparten Hyacinthon, honorque durat in hoc aevi; celebrandaque more priorum annua praelata redeunt Hyacinthia pompa.'

215

XVI. THE Death of ORPHEUS.

[Book XI.-1-84.]

STILL lamenting in solitude for his lost Eurydice, Orpheus is assailed in a frenzy by the women of Thrace, who tear him in pieces; so that while his body is borne upon the Hebrus, and to the isle of Lesbos, his shade securely joins that of his wife in the Elysian Fields (XI. 1-66); the women who had caused his death being by Bacchus changed to trees (67-84).

CARMINE dum tali silvas animosque ferarum

Threïcius vates et saxa sequentia ducit,

ecce nurus Ciconum, tectae lymphata ferinis pectora velleribus, tumuli de vertice cernunt Orphea, percussis sociantem carmina nervis.

e quibus una, levem jactato crine per auram,

• En,' ait en hic est nostri contemptor!' et hastam vatis Apollinei vocalia misit in ora:

5

ΙΟ

quae foliis praesuta notam sine vulnere fecit. Alterius telum lapis est, qui missus, in ipso aëre concentu victus vocisque lyraeque est, ac veluti supplex pro tam furialibus ausis ante pedes jacuit. Sed enim temeraria crescunt bella, modusque abiit, insanaque regnat Erinys. Cunctaque tela forent cantu mollita; sed ingens 15 clamor et infracto Berecyntia tibia cornu, tympanaque et plausus et Bacchei ululatus obstrepuere sono citharae. Tum denique saxa non exauditi rubuerunt sanguine vatis. ac primum attonitas etiamnum voce canentis innumeras volucres, anguesque agmenque ferarum, Maenades Orphei titulum rapuere triumphi. Inde cruentatis vertuntur in Orphea dextris, et coëunt ut aves, si quando luce vagantem

20

XI. 58.]

The Thracian Manades.

noctis avem cernunt; structoque utrimque theatro ceu matutina cervus periturus arena

105

25

praeda canum est, vatemque petunt, et fronde virentes coniciunt thyrsos, non haec in munera factos.

hae glebas, illae direptos arbore ramos,

pars torquent silices.

Neu desint tela furori,

30

forte boves presso subigebant vomere terram ; nec procul hinc, multo fructum sudore parantes, dura lacertosi fodiebant arva coloni. agmine qui viso fugiunt, operisque relinquunt arma sui; vacuosque jacent dispersa per agros sarculaque rastrique graves longique ligones. quae postquam rapuere ferae, cornuque minaces divellere boves, ad vatis fata recurrunt, tendentemque manus atque illo tempore primum irrita dicentem, nec quicquam voce moventem, sacrilegae perimunt; perque os, pro Juppiter! illud, auditum saxis intellectumque ferarum sensibus, in ventos anima exhalata recessit.

Te maestae volucres, Orpheu, te turba ferarum, te rigidi silices, te carmina saepe secutae fleverunt silvae; positis te frondibus arbos tonsa comam luxit; lacrimis quoque flumina dicunt increvisse suis, obstrusaque carbasa pullo naïdes et dryades passosque habuere capillos.

35

40

45

membra jacent diversa locis: caput, Hebre, lyramque excipis; et, mirum! medio dum labitur amne, flebile nescio quid queritur lyra, flebile lingua murmurat exanimis, respondent flebile ripae. jamque mare invectae flumen populare relinquunt, et Methymnaeae potiuntur litore Lesbi. hic ferus expositum peregrinis anguis arenis os petit et sparsos stillanti rore capillos. tandem Phoebus adest, morsusque inferre

parantem

55