Divitias alius fulvo sibi congerat auro
Et teneat culti iugera multa soli,
Quem labor assiduus vicino terreat hoste,
Martia cui somnos classica pulsa fugent:
Me mea paupertas vitæ traducat inerti,
Dum meus assiduo luceat igne focus.
Ipse seram teneras maturo tempore vites
Rusticus et facili grandia poma manu:
Nec spes destituat, sed frugum semper acervos
Præbeat et pleno pinguia musta lacu.
Nam veneror, seu stipes habet desertus in agris
Seu vetus in trivio florea serta lapis:
Et quodcunque mihi pomum novus educat annus,
Libatum agricolæ ponitur ante deum.
Flava Ceres, tibi sit nostro de rure corona
Spicea, quæ templi pendeat ante fores:
Pomosisque ruber custos ponatur in hortis,
Terreat ut sæva falce Priapus aves.
Vos quoque, felicis quondam nunc pauperis agri
Custodes, fertis munera vestra, Lares.
Tunc vitula innumeros lustrabat cæsa iuvencos:
Nunc agna exigui est hostia parva soli.
Agna cadet vobis, quam circum rustica pubes
Clamet 'io messes et bona vina date,'
2 Magna I. II. III. multa IV. 5 Vita VI. 6 Assiduo I. II. III. exiguo IV. VI. H. 12 Florida I. II. florea III. 14 Deum I. II. III. deo H. Hk. 19 Felicis III. felices I. II. 20 Munera nostra II. 22 Hostia magna H. Hk. 24 Clamat I.
Iam modo non possum contentus vivere parvo
Nec semper longæ deditus esse viæ,
Sed Canis æstivos ortus vitare sub umbra
Arboris ad rivos prætereuntis aquæ.
Nec tamen interdum pudeat tenuisse bidentes
Aut stimulo tardos increpuisse boves;
Non agnamve sinu pigeat fetumve capella
Desertum oblita matre referre domum.
At vos exiguo pecori, furesque lupique,
Parcite de magno est præda petenda grege.
Hic ego pastoremque meum lustrare quot annis
Et placidam soleo spargere lacte Palem.
Adsitis, divi, nec vos e paupere mensa
Dona nec e puris spernite fictilibus.
Fictilia antiquus primum sibi fecit agrestis
Pocula, de facili composuitque luto.
Non ego divitias patrum fructusque requiro,
Quos tulit antiquo condita messis avo:
Parva seges satis est, satis est, requiescere lecto
Si licet et solito membra levare toro.
Quam iuvat immites ventos audire cubantem
Et dominam tenero detinuisse sinu
Aut, gelidas hibernus aquas cum fuderit Auster,
Securum somnos imbre iuvante sequi!
Hoc mihi contingat: sit dives iure, furorem
Qui maris et tristes ferre potest pluvias.
O quantum est auri pereat potiusque smaragdi,
Quam fleat ob nostras ulla puella vias.
Te bellare decet terra, Messala, marique,
Ut domus hostiles præferat exuvias:
Me retinent vinctum formosæ vincla puellæ,
Et sedeo duras janitor ante fores.
Non ego laudari curo, mea Delia: tecum
Dum modo sim, quæso segnis inersque vocer.
25 Possum quippe ego iam IV.-Iam modo iam H.-Hk. conj. iam possum, modo non.-Diss. conj. Iam modico possum contentus vivere in arvo. 29 Bidentem H. Hk. D. 37 Vos quoque adeste dei IV. 37 Neu vos II. Hk. 37 De paupere III. H. Hk. 43 Parva satis mensa est I. VI., but I. has parva seges satis est as a var. reading. 44 Si licet IV. scilicet I. II. III. 44 Levare solo IV. referre toro H. 48 Imbre IV. VI. igne I. II. III. 50 Et cœli nubila ferre potest IV.
51 Potius pereatque H. Hk. D. on no good authority. 54 Hostiles III. exiles I. II., but I. has hostiles as a var. reading.
Te spectem, suprema mihi cum venerit hora,
Te teneam moriens deficiente manu.
Flebis et arsuro positum me, Delia, lecto,
Tristibus et lacrimis oscula mixta dabis.'
Flebis: non tua sunt duro præcordia ferro
Vincta, nec in tenero stat tibi corde silex.
Illo non iuvenis poterit de funere quisquam
Lumina, non virgo, sicca referre domum.
Tu Manes ne læde
meos, sed parce solutis
Crinibus et teneris, Delia, parce genis.
Interea, dum fata sinunt, iungamus amores:
Iam veniet tenebris Mors adoperta caput;
Iam subrepet iners ætas, neque amare decebit,
Dicere nec cano blanditias capiti.
Nunc levis est tractanda Venus, dum frangere postes
Non pudet, et rixas inseruisse iuvat.
Hic ego dux milesque bonus: vos, signa tubæque, 75
Ite procul, cupidis vulnera ferte viris.
Ferte et opes: ego composito securus acervo
Despiciam dites despiciamque famem.
Ibitis Ægæas sine me, Messala, per undas,
O utinam memores ipse cohorsque mei:
Me tenet ignotis ægrum Phæacia terris:
Abstineas avidas, Mors precor atra, manus.
Abstineas, Mors atra, precor: non hic mihi mater
Quæ legat in moestos ossa perusta sinus;
Non soror, Assyrios cineri quæ dedat odores
Et fleat effusis ante sepulcra comis;
Delia non usquam; quæ me cum mitteret urbe,
Dicitur ante omnes consuluisse deos.
Illa sacras pueri sortes ter sustulit: illi
Rettulit e triviis omina certa puer.
59, 60 For Te... Te I. has Et...Et. 64 Iuncta II. VI. 66 Nec virgo I. 71 Nec amare II. H. Hk.
72 Capiti I. II. capite VI. H. Hk. 78 So
II. VI. dites despiciam I. III.
4 Mors precor atra I. mors modo nigra II. 9 Usquam est H. Hk. 9 Quam mitteret H. Hk. the conj. of Dousa. 12 Omnia I.
Cuncta dabant reditus: tamen est deterrita nunquam,
Quin fleret nostras respiceretque vias.
Ipse ego solator, cum iam mandata dedissem,
Quærebam tardas anxius usque moras.
Aut ego sum causatus aves aut omina dira,
Saturni aut sacram me tenuisse diem.
O quotiens ingressus iter mihi tristia dixi
Öffensum in porta signa dedisse pedem!
Audeat invito nequis discedere Amore,
Aut sciat egressum se prohibente deo.
Quid tua nunc Isis mihi, Delia, quid mihi prosunt
Illa tua totiens æra repulsa manu.
Nunc, dea, nunc succurre mihi (nam posse mederi
Picta docet templis multa tabella tuis,)
Ut mea votivas persolvens Delia voces
Ante sacras lino tecta fores sedeat;
Bisque die resoluta comas tibi dicere laudes
Insignis turba debeat in Pharia.
At mihi contingat patrios celebrare Penates
Reddereque antiquo menstrua tura Lari.
Quam bene Saturno vivebant rege prius quam
Tellus in longas est patefacta vias!
Nondum cæruleas pinus contempserat undas,
Effusum ventis præbueratque sinum ;
Nec vagus ignotis repetens conpendia terris
Presserat externa navita merce ratem.
Illo non validus subiit iuga tempore taurus,
Non domito frænos ore momordit equus;
Non domus ulla fores habuit, non fixus in agris,
Qui regeret certis finibus arva, lapis.
Ipsæ mella dabant quercus, ultroque ferebant
Obvia securis ubera lactis oves.
Non acies, non ira fuit, non bella, nec ensem
Immiti sævus duxerat arte faber.
Nunc Jove sub domino cædes et vulnera semper,
Nunc mare, nunc leti mille repente viæ.
14 Quin is from the Aldine ed. of 1502; the MSS. have cum. best MSS. dant omina. Scaliger introduced aut omina. 18 Aut is omitted in I. II. III. 21 Neu quis I. II. III, 24 Sistra in I. as a var. reading. 34 Mascula tura II. 37 Conspexerat II. 47 Enses II. 49 So I. II. III. nunc vulnera H. Hk. after the Italians. 50 Multa reperta via H.
Parce, pater, timidum non me periuria terrent,
Non dicta in sanctos impia verba deos.
Quod si fatales iam nunc explevimus annos,
Fac lapis inscriptis stet super ossa notis.
'Hic iacet immiti consumptus morte Tibullus,
Messalam terra dum sequiturque mari.'
Sed me, quod facilis tenero sum semper Amori,
Ipsa Venus campos ducet in Elysios.
Hic choreæ cantusque vigent, passimque vagantes
Dulce sonant tenui gutture carmen aves,
Fert casiam non culta seges, totosque per agros
Floret odoratis terra benigna rosis:
At iuvenum series teneris immixta puellis
Ludit, et assidue prælia miscet Amor.
Illic est, cuicunque rapax mors venit amanti,
Et gerit insigni myrtea serta coma.
At scelerata iacet sedes in nocte profunda
Abdita, quam circum flumina nigra sonant:
Tisiphoneque impexa feros pro crinibus angues
Sævit, et huc illuc impia turba fugit:
Tunc niger in porta serpentum Cerberus ore
Stridet et æratas excubat ante fores.
Versantur celeri noxia membra rota,
Illic Iunonem tentare Ixionis ausi
Porrectusque novem Tityos per iugera terræ
Assiduas atro viscere pascit aves.
Tantalus est illic, et circum stagna: sed acrem
Iam iam poturi deserit unda sitim:
Et Danai proles, Veneris quod numina læsit,
In cava Lethæas dolia portat aquas.
Illic sit, quicunque meos violavit amores,
Optavit lentas et mihi militias.
At tu casta precor maneas, sanctique pudoris
Assideat custos sedula semper anus.
Hæc tibi fabellas referat positaque lucerna
Deducat plena stamina longa colo,
Ac circa gravibus pensis affixa puella
Paulatim somno fessa remittat opus.
54 So I. II. his scriptus H. Hk. the conj. of Fruterius. 58 So I. II.
III. ad Elysios H. Hk. following the Italians. numina I. II, quæ H. Hk.
63 At iuvenum I. hac iuv. II. hic iuv. H. Hk. 71 Tunc I. II. III. tum H. Hk. 79 Quod 86 Pleno II.
|