I. Q. Ennius

natus anno p. U. c. 515 (239 a. Chr. n.) Rudiis, in oppido Calabriae, bello Punico secundo in Romanorum exercitu stipendia merens a. 550/204 a M. Porcio Catone quaestore ex Sardinia Romam deductus est ibique insigni facultate poetica Scipionum aliorumque nobilium favorem sibi conciliavit. A. 565/189 M. Fulvium Nobiliorem consulem bellum cum Aetolis gerentem secutus, quinque annis post a Q. Fulvio Marci filio civitate donatus est. Mortuus est a. 585/169. Scripsit annalium libros XVIII, fabulas, saturas, alia.

1: (Ann. I LXXII VAHL.)

Erepti Romuli desiderium populus exprimit.
Pectora fida tenet desiderium, simul inter
Sese sic memorant: 'o Romule, Romule die,
Qualem te patriae custodem di genuerunt!
O pater, o genitor, o sanguen dis oriundum!
5 Tu produxisti nos intra luminis oras.'

2. (Ann. VI XIII.)

Pyrrhi post pugnam Heracleensem de captivis reddendis sententia.

Nec mi aurum posco nec mi pretium dederitis:
Non cauponantes bellum, sed belligerantes,
Ferro, non auro vitam cernamus utrique.
Vosne velit an me regnare era quidve ferat Fors,
5 Virtute experiamur. et hoc simul accipe dictum:
Quorum virtuti belli fortuna pepercit,

Eorundem libertati me parcere certum est.
Dono ducite doque volentibus cum magnis dis.

3. (Ann. IX VIII.)

Laus Q. Fabii Maximi.

Unus homo nobis cunctando restituit rem.
Noenum rumores ponebat ante salutem.
Ergo postque magisque viri nunc gloria claret.
4. (Ann. VIII III.)

De bello.

Pellitur e medio sapientia, vi geritur res,
Spernitur orator bonus, horridu(s) miles amatur.
Haud doctis dictis certantes nec maledictis
Miscent inter sese inimicitias agitantes.

5 Non ex iure manum consertum, sed magi(s) ferro Rem repetunt regnumque petunt, vadunt solida vi. 5. (Ann. XVIII II.)

Locus Homeri Il. П 102 ss. descriptione C. Aelii tribuni militum contra Histros se defendentis (Liv. XLI 1. 4) expressus. Cf. Verg. Aen. IX 806 ss.

Vndique conveniunt velut imber tela tribuno; Configunt parmam, tinnit hastilibus umbo Aerato sonitu galeae: sed nec pote quisquam Vndique nitendo corpus discerpere ferro. 5 Semper abundantes hastas frangitque quatitque. Totum sudor habet corpus multumque laborat Nec respirandi fit copia: praepete ferro Histri tela manu iacientes sollicitabant.

6. (Ann. lib. inc. LI.)

Simile Homeri Il. Z 506 ss. imitatione redditum.

Aen. XI 492 ss.

Cf. Verg.

Et tum sicut equus, qui de praesepibu(s) fartus Vincla suis magnis animis abrupit et inde Fert sese campi per caerula laetaque prata Celso pectore, saepe iubam quassat simul altam, 5 Spiritus ex anima calida spumas agit albas.

7. Epigramma. (Epigr. I v. 3. 4.)
Poeta de se ipso.

Nemo me lacrumis decoret nec funera fletu
Faxit. cur? volito vivu(s) per ora virum.

II. C. Lucilius

natus est a. p. U. c. 574 (180 a. Chr. n.) Suessae Auruncorum equestri loco. Familiaris erat C. Laelii Sapientis et Scipionis Africani minoris, sub quo bello Numantino a. 620/134 militavit Mortuus est Neapoli a. 652/102. Scripsit saturarum libros XXX.

1. (Lib. inc. I MUELL.)

Laus virtutis.

Virtus, Albinę, est pretium persolvere verum Quis in versamur, quis vivimu(s) rebu(s) potesse: Virtus est homini scire id, quod quaeque valet res. Virtus scire homini rectum, utile quid sit, honestum, 5 Quae bona, quae mala item, quid inutile, turpe, inhonestum:

Virtus quaerendae finem rei scire modumque,
Virtus divitiis pretium persolvere posse,
Virtus id dare, quod re ipsa debetur, honori:
Hostem esse atque inimicum hominum morumque
malorum,

10 Contra defensorem hominum morumque bonorum,
Hos magni facere, his bene velle, his vivere amicum:
Commoda praeterea patriai prima putare,
Deinde parentum, tertia iam postremaque nostra.
2. (Lib. inc. IV.)

In corruptos aetatis mores.

Nunc vero a mane ad noctem, festo atque profesto,
Toto itidem pariterque die populusque patresque

Iactare indu foro se omnes, decedere nusquam, Vni se atque eidem studio omnes dedere et arti: 5 Verba dare ut caute possint, pugnare dolose, Blanditia certare, bonum simulare virum se, Insidias facere, ut si hostes sint omnibus omnes.

3. 4. (Lib. XV 1. 11.)

In superstitionem hominum.

3. Multa homines portenta in Homeri versibu(s) ficta Monstra putant: quorum in primis Polyphemu(s) ducentos

Cyclops longu(s) pedes, et porro huic maiu(s) ba

cillum

Quam malus navi in corbita maximus ulla.

4. Terriculas Lamias, Fauni quas Pompiliique Instituere Numae, tremit has, haec omina ponit. Vt pueri infantes credunt signa omnia aëna Vivere et esse homines: sic isti corpora ficta 5 Vera putant, credunt signis cor inesse in aënis. Pergula pictorum, veri nihil, omnia ficta.

5. (Lib. inc. IX.)

Cic. de fin. I 3, 8: 'res vero bonas, verbis electis graviter ornateque (Latino sermone) dictas, quis non legat? nisi qui se plane Graecum dici velit, ut a (Q. Mucio) Scaevola est praetore salutatus Athenis (T.) Albucius: quem quidem locum cum multa venustate et omni sale Lucilius, apud quem praeclare Scaevola':

Graecum te, Albuci, quam Romanum atque Sabinum,
Municipem Ponti, Tritani, centurionum,

Praeclarorum hominum ac primorum signiferumque, Maluisti dici. Graece ergo praetor Athenis, 5 Id quod maluisti, te, cum ad me accedi(s), saluto:

‘Xɑïqɛ' inquam Tite!' lictores, turma omni(s) cohorsque:

'Xaios, Tite!' hinc hostis mi Albucius, hinc inimicus.

6. (Lib. XXVI xLv.)

Laus populi Romani.

At Romanus populus victus vi, superatus proeliis Saepe est multis, bello vero numquam, quo sunt omnia.

7. (Lib. inc. xxxix.)

Inridentur captiones sophisticae.

Quis hunc currere equum nos atque equitare videmus,
His equitat curritque. oculis equitare videmus:
Ergo oculis equitat.

III. T. Lucretius Carus

natus videtur a. p. U. c. 655 (99 a. Ch. n.), mortuus a. 699/55. Scripsit de rerum natura libros VI ad C. Memmium (cf. vit. Catulli infra datam), quos a poeta non perfectos Cicero edidit.

1. (Lib. I 1-467 LACHM.)

I. Prooemium totius carminis, cuius extrema parte poeta fundamentum doctrinae suae aperit (vv. 1-152); II. ostendit neque de nihilo fieri ullam rem neque ad nihilum redire posse, sed et e suis quamque rem corporibus gigni et ad sua corpora dissolvi (— 258); III. haec corpora quamquam non cernantur, nihilo minus esse (-322); IV. de inani disputat (—410); V. omnem rerum naturam in corporibus et inani constare docet (467).

I Aeneadum genetrix, hominum divumque voluptas,
Alma Venus, caeli subter labentia signa

Quae mare navigerum, quae terras frugiferentis
Concelebras: per te quoniam genus omne animantum