sapere, praecipiendo eos monuimus culpam agnoscere et debitam posthac pastori suo reverentiam exhibere.

1717, 6 April. Resolutum est, pro pauperibus in Wieringen contribuere ex communibus reditibus Capituli summam centum florenorum.

1788, 7 Oct. Destinati sunt f 150 pro reparando pastoratu Wieringano.

J. J. GRAAF.

TWEE STUKKEN OVER DE GEESTELIJKE GOEDEREN DER

PASTORIËN VAN SCHAGEN EN BARSINGERHORN,

VAN DE KAPEL OP DE KEYNS.

(Op den rug.) Copia copie voor de burgemeesters schepenen ende regeerders
der stede van Schagen.

Copia Copie.

EN

Gesien by de Staten van Hollandt de requeste aen denseluen gepresenteert by Jonckheer Johan Heere tot Schagen Barsingerhorn Harinckhuysen rch. [Requirant] ter eenre Ende dantwoorde vande Burgemeesteren ende Schepenen van Schagen ende Barsingerhorn gerequireerde ter andere syden mitsgaders de stucken ende munimenten bij de voorsz. perthyen respectiue tot yustificacie van haers Intentie ende defentie geexhibeert ende op alles gelet ende ouergewogen hebbende dat ter materie dienende was hebben verclaert ende geordonneert verclaren ende ordonneren by desen dat van alle de goederen specterende totte pastorien van Schagen ende Barsingerhorn, mitsgaders de cappelle van Keyns behoorlycken staet sal worden gemaect ende daer van 't dubbelt geleuert soo wel onder den voorschreuen requirant als den gerequireerde elcx in haer regardt Ende dat deselve gedaen zynde den requirant sal mogen comitteren een bequam gequalificeert persoon tot Administracie ende ontfanck der seluer goeden die welcke vuyt zijnen

ontfanck gehouden sal wesen te betalen den predicanten van Schagen ende Barsingerhorn in sulcken getalle ende tot sulcken onderhout als die zelue Tegenwoordelycken aldaer in dienste zyn ende betaelt worden mitsgaders den schoolmeesters ende costeren aldaer ende ingeualle bouen tonderhoudt vande voorsz predicanten school meesters ende costeren eenige penningen sullen mogen overschieten sullen dezelue tot onderhoudt vande armen van Schagen Bersingerhorn respectiue werden geemployeert. Sal voorts de Rentmeester vanden voorschreuen requirant te comitteren die landen ende andere goederen totte voorschreuen Pastoryen ende Cappellen specterende gehouden wesen openbaerlycken ten ouerstaen vanden gerequireerde respectiue te verhuyren ten meeste oirboir ende voorts westen van zijnen ontfanck ende administracie alle jaers ten ouerstaen vanden requirant ofte zyne gecommitteerde ende den gerequireerde respectiue openbaerlycke ende naer voorgaende kerckgeboden behoorlycke reekening ende bewijs te doene. Gedaen jn den Haege den ixen Septembris anno xv tachtich. Onder stondt ter ordonnantie vande Staten Bij mij [?]

Was onderteeckent E. DE RECHTERE. Onder stondt geschreuen Gecollationeert jegens doriginele acte onderteeckent als bouen ende beuonden daermede te accorderen den xxiiijen Septembris 1586 Bij my ende was onderteeckent LE GLARGES.

Gecollt jegens gelycke copie ende beuonden daermede te accorderen desen xxviijen aprilis 1587 bij mij ANGHEWYNS.

(Op den rug) iije publicat, ten bevele Burgemrn. Kerkmrs, enz. 24 mart. 85.

De Burgemeesteren ende Schepenen van Schagen aduerteren ende vermanen eenen yegel [ick] mits desen omme te comen aenhoiren de reckeninge van Jacob Cornelisz

hogesyde van sijn administratie die hij als rentm etl [icke] jare ghehadt heeft van de pastorye en capels op de keyns goederen Omme deselue reckeninge te lauderen ende sluyten off anders daer tegens te seggen naer behoren ende dat men de selue reckeninge doen sall inde parochiekercke tot Schagen openbaerlicken op den xxiiij dage dezes lopende maent Martii eerstcomende daervan eenen yegel [ick] geaduerteert wert mits desen ende namentl de voors rentm1, dat hij ten dage voors ende plaetse hem met syn reckeninge ende verificatien, indien hy eenige heeft gereet will vinden anders sall tegens hem geprotesteert werden van alle costen, scaden ende interesten jurouenientien die ter cause van syne absentie ofte onwillicheyt souden mogen toecomen. Ende wert oick hier van namentl. geinsinueert ende geaduerteert Pieter eenwoutsz schout tot Schagen vuyt den naem vande E. heere van Schagen Omme syne E. van desen te aduerteren ende mede gelieue te compareren off yemant te comitteren all ten fine ende onder protestatie als bouen Elck segge dit den anderen voort ende dit is die derde ende leste Insinuatie ofte kerckgebodt Aldus gedaen inde kercke van Schagen opden xxiiijn martij anno XV LXXXV wesende Sonnendach voer noen ter vergaderinge van den volcke inde selve kercke. In kennisse dat dese public aldus gedaen is hebbe ick pieter floriss. ranck gesworen bode der stede Schagen desen onderteykent ten dage ende jare alsbouen ende was onderteykent Pr. floriss ranck.

Afgeschreven uit het gemeente-archief van Schagen.

CHR. PHILIPPONA.

DE PAROCHIE

MAASLAND-AMBACHT EN MAASLAND.

(Vervolg van Deel VI, blz. 116.)

II.

Toen de Hervorming zich van Maasland meester gemaakt had, verkeerde dit dorp in niet veel benijdenswaardiger toestand dan de overige plaatsen van het Westland, welke het omringen.

Wel sloeg men hier de handen niet aan de gezalfden des Heeren, zooals in de Lier, waar men den pastoor wreedaardig liet wegsleepen en vermoorden, en in Monster, welks pastoor en kapelaan te Brielle den bloedigen marteldood stierven; doch voor het overige werd toch den trouwgebleven Maaslanders insgelijks alles ontnomen, wat den katholiek heilig en dierbaar is; zij werden beroofd van de kerk, van hare bezittingen, en van die hunner Armen; ook hunne kapel werd verwoest, en in lange na was dit nog het ergste niet. Neen, eene groote, zelfs de grootste menigte hunner broeders, werd medegesleept in den schandelijken afval van het alleen zaligmakende geloof.

Natuurlijk was ook hier de openbare uitoefening der eeredienst verboden; doch hadden nu de katholieken, al was het dan slechts in het verborgene, hunne godsdienstplichten nog maar kunnen vervullen gelijk zij het wenschten; dan dit ging insgelijks in Maasland met de grootste bezwaren gepaard. Dat zij het echter gedaan hebben, is wel zeker. In de Bijdragen (Deel II, bl. 429. Art.: Parochie Monster-Ambacht en Monster), deelt pastoor Bauer het volgende mede: in dien tijd verbleven nog de pastoors van Delft Joannes Smetius en Paulus Cornelii met hunne

kapelanen: Gerardus, Jacobus, Andreas Cornelii en Joannes Andreae in hunne vroegere standplaatsen. Door deze priesters werden de katholieken van Delfland van tijd "tot tijd in het geheim bezocht, en zulks geschiedde na 1592 niet minder ijverig door reguliere en seculiere zendelingen, daartoe gemagtigd door de Apostolische Vicarii, en door de Nuncii van Brussel en Keulen. Zoo "wordt ook van Cornelius van Duyst van 1592 tot 1614 zendeling te Delft, gezegd: Hij legt zich ook toe de „Delflanders te helpen. Meermalen wordt dit verhaald van hem en zijne opvolgers."

Van Heussen weet ons in de oudheden van Delfland te verhalen, dat Suitbertus Purmerent, door Rovenius in het jaar 1615 tot rector van het Begijnhof en van St. Aechten te Delft aangesteld, van denzelfden Vicarius de macht ontving om de omstreken van Delft te bedienen. Hij deelt ons zelfs den brief mede, waarbij hem die macht werd verleend.

Daarenboven", schreef Rovenius, opdat de ingezetenen der stad Delft des te beter verzorgt mogen zijn, hoe dat er meer personen zijn, die op het bevorderen van hunne zaligheid passen, zoo verleene ik UE, de magt om de kerkharderlijke bedieningen in de stad Delft "en omliggende plaatsen als een waarachtig pastoor zonder onderscheid te verrigten."

Delfland werd dus, zooals uit de voorgaande getuigenissen blijkt, reeds in de eerste jaren na de reformatie, een geruimen tijd lang naar best vermogen verzorgd; doch het valt niet te betwijfelen, of Maasland heeft insgelijks zijn aandeel in die zorgen gehad. Het is wel waar, met name wordt het niet genoemd, zelfs niet in de lijst der vele dorpen, door den zendeling van Duyst bezocht en bediend, maar gelijk de WelEerw. Heer Pastoor van Heyningen z. g. de goedheid had mij mede te deelen,