Abigĕătă: involata. Arch. I 563.

Abĭgeator, ōris. masc. Arch. I 558. Coll. leg. Mos. et Rom.

tit. 11.

Abĭgĕātus, ūs. masc. Ulpian Dig. 47, 14, 1, 4 si non color abigeatus quaesitus est. Macer Dig. 47, 14, 2 abigeatus crimen Callistratus Dig. 47, 14, 3 § 2. Arrius 2. Paulus lib. sent. 5, 18, 1.

publici iudicii non est. Menander Dig. 49, 16, 5,

Abigeatus, a, um. abactus. Cypr. epist. 71, 2 ut quia ovis iam fuerat, hanc ovem abigeatam (cf. adnot. crit. Hartelii) et errabundam in ovile suum pastor recipiat.

Abigĕus, i. masc. abactor. Arch. I 561. Ennius trag. 299 R. impetrem fac ille ab animo ut cernat vitalem* abigeum (Rib.; babium codd. Non.) Cf. Ribbeck, röm. Trag. 200. Ulp. Dig. 47, 14, 1, 1 Abigei proprie hi habentur, qui pecora ex pascuis vel ex armentis subtrahunt et quodammodo depraedantur et abigendi studium quasi artem exercent, equos de gregibus vel boves de armentis abducentes. Macer Dig. 47, 14, 2 abigei plerumque ferro utuntur, si deprehendentur. Callist. Dig. 47, 14, 3 aut furem aut abigeum. Saturninus Dig. 48, 19, 16, 7 discernit furem ab abigeo. Collat. leg. Mos. et Rom. 11, 6. 7. Isid. orig. 10, 14 fur iumentorum et pecorum, quem vulgo abigeum vocant, ab abigendo scilicet. Corp. inser. lat. VI 218 in fine inscr. ABIGEI Fec. ad quae editor adnotat: quid sit a. mihi non liquet.

Abigo, are. abigere. Arch. III 12.

Abigo (Prisc. 14, 42, partit. 41), egi (Cic. orat. 158), actum 1 (Prisc. 10, 34), igere. Abigo: anɛlavvo Philox. p. I 35 (cod. abigio; an abigeo?); άñɛλαúv∞ Cyrill. p. 385, 12; άлoбoßш Cyr. p. 391, 54; σοβῶ Cyr. p. 610, 55. abigit: ἀπελαύνει, ἐκτιτρώσκει Philox. p. I 47; minat Gl. asbest. (cf. Arch. I 560), Abav.; minat, expellit Lib. gloss. Vatic. 3321; abigunt: a se expellunt Gl. Abav. abige: expelle Lib. gloss.; amove vel a te expelle, abiuga Gloss. Abav.; abigito: άлéλavve, àñoбóßyбov Philox. p. I 44. abigebat: fugabat Lib. gloss. Acro schol. Horat. carm. 1, 21, 16 aget, avertet, abiget; 3, 24, 40 abigunt: cohibent, repellunt; epist. 1, 15, 19 abigat: auferat.

I. A. aliquem vel abigi. a) addita re vel loco unde ab- 2 igitur. 1) Plaut. Amph. 150. 978 advenientem ab aedibus; Men. 127 iurgio uxorem ab ianua; Curc. 186 a cibo; Truc. 620 a te. Livius 2, 37, 9 ab ludis; 2, 38, 4 a sede piorum. Quint. decl.

mai. 8, 19 abacta a peritura prima mater. Itala (Laud.) Act. apost. 8, 16 abegit (Vulg. minavit) eos a tribunali. Past. Herm. 89, 9 ab iustitia. Hieron. ep. et verb. Pach. 7, 96 a choro sanctorum; Hier. Hilar. 28, 28 unum de fratribus ab oculis. August. enarr. psalm. 118. serm. 24, 3 malignos compellendo a se abigit. Coelest. epist. 24, 1 (Patrol. 50, 547 M.) a navi vectores. Greg. Tur. hist. Fr. 5, 5 a praesentia sua. Ionas, vit. Columb. Patr. 87, 1036 M canis me Theodericus meis a fratribus abegit. Poet. Carol. II p. 433, 138 D de sedibus ... qui sanctos abigant. 3 2) ablativo utuntur maxime poetae. Ovid. fast. 3, 344 (de Numa) vir colloquio non abigende deum. Prop. 4, 15, 30 stabulis mater abacta suis. Lucan. 6, 735 urnis. Plin. nat. h. 27, 52 hac (herba) feminis abigunt quos . . . Fatuos vocant. Val. Flacc. 5, 628 (de Iove) qui Pallada caelo Non abigis. Silius 2, 230 muro tectisque Sagunti Hac abigam Poenos dextra; 17, 466 socioque abigat me frater Averno. Statius Theb. 2, 54 (Cerberus) agricolas campis auditus abegit; 11, 725 tectis. Paulin. Nol. poem. 8, 27 via iusta. Cassiod. var. 1, 18 ut huiusmodi portenta (percussores) provinciae finibus abigantur.

4

b) quonam? Plaut. Capt. 815 quorum odos subbasilicanos omnes abegit in forum. Ter. Ad. 401 rus. Verg. Aen. 11, 261 diversum ad litus. Sen. dial. 7, 25, 1 inter egentes me abige (abice Gronov.). Hilar. psalm. 140, 13 se dissipari, se secus infernum abigi existimat. Eustath. Patrol. 53, 885 M damnati in tenebras ultimas abiguntur. Hist. misc. 20, 64 usque Damascum. [Poetae Carol. II 153, 13 D legionem daemonum salvator in mare abegerat.] — Paneg. XI 25 p. 265, 1 B. ab his [vilissimis] optimus quisque abigebatur procul. Sidon. epist. 9, 3 procul hinc et Hippocrenen abigamus. Orosius 4, 5, 5 extorres dominos procul abigunt. Paneg. XII 21 tum longe (a principe) populus abigebatur.

5 c) quanam re? Plaut. True. 252 item, ut de frumento anseres, clamore absterreat, abigit; Asin. 445 iam hic me abegerit suo odio. Cic. Tusc. 1, 104 bacillum propter me, quo abigam (volucres et feras), ponitote. Martial. 1, 34, 5 meretrix abigit testem veloque seraque. Statius Theb. 4, 603 frondibus instantes abigit. Suet. Calig. 26 (spectatores in circo) fustibus abegit. Apul. met. 8, 13 gladio. Ulpian. Dig. 47, 14, 1, 3 qui cum gladio abigunt. Vulg. Genes. 31, 36 filias quasi captivas gladio. Hieron. adv. libr. Rufin. 3, 33 baculum, quo tu canes abigere consue

visti. Rufin. apol. ad Anastas. 1 baculum, quo abigerentur. Sidon. carm. 12, 9 barbaricis abacta plectris Thalia. Paulus Diac. vita Arnolfi (Patr. 95, 733 M.) cum phalanges adversariorum suo abegisset mucrone.

d) se abigere (cf. se agere, Spengel ad Ter. Andr. 708): 6 Aulul. Peip. 3, 1 celeriter hinc te (ex coniect. Canneg.; hunc codd.) abige. Ven. Fortun. vit. Mart. 3, 421 die, qua se conventus abegit (i. e. discessit, sich auflösen); ibid. 4, 362 hinc se proripiens propere Martinus abegit (scil. se). Isid. orig. 18, 24, 1 (de ursis) modo manibus tentare invicem, modo complexu abigere sese more luctantium.

e) nulla addita nec loci nec instrumenti significatione. 1) ab- 7 ducere invitum. Livius 4, 21, 1 praedae abactae hominum pecorumque, quare huc referri potest praedam a. Liv. 3, 68, 2. 6, 31, 8. 8, 19, 10. 9, 36, 12. Num. plur. Liv. 38, 47, 12 agri vastati, praedae abactae. Amm. Marc. 24, 4, 9 ut turmae abigendis insisterent praedis. Paul. hist. Lang. 6, 24. Cf. abducere, Arch. II 460 seq. Ven. Fort. carm. 10, 12, 7. 2) avocare. Verg. Cul. 124 lotos Impia, quae socios Ithaci maerentis abegit. 3) vi armisque repellere. Iulius Val. 2 (11), 2 in oratione Demadis: Persen abegimus. Hieron. epist. 78, mans. 25 insidiatores. Ennodius p. 189, 36 Vog. variis perfossum ictibus abigit infestantem. Passim a. hostem, Iordan. p. 67, 9 M. Hist. misc. 14, 18 bis. 20, 66. 4) vi repellere. Plaut. Pers. 297 abigis facile (scil.. me). Plin. pan. 41 te delatores abegisse. Hyg. fab. 169 Neptunus Satyrum (Amymonae vim inferre conantem) abegit. Vulg. Num. 22, 11 si possim pugnans a. eum (populum). Vulg. Iud. 16, 19 coepit (Dalila) a. eum (Samsonem) et a se repellere. expellere Vita Hilarii 22 (Petr. 50, 1242) populos a. irruentes nocte. Gregor. II pap. Epist. 12 (Patr. 89, 521) deus inhabitet in tuo corde citoque abigat eos, qui te inhabitant. 5) repudiare. Hier. transl. homil. Orig. Luc. 24 (Patr. 26, 275) Ioannes iuxta Iordanem venientes ad baptismum praestolabatur et alios abigebat; in Ies. 7, 22 (Patr. 24, 269) erumpit in lacrimas et abigit consolantes. - 6) amovere a munere. Paul. Fest. 23, 3 abacti magistratus dicebantur, qui coacti deposuerant imperium. Stat. silv. 3, 3, 70 nec proximus heres abegit (sc. te). Coelest. epist. 23, 2 (Patr. 50, 545) a. sacerdotes de Christo impia praedicantes. Greg. Tur. hist. Franc. 4, 13 Firminum a comitatum urbis abegit. Cassiod. Var. 94 filios de albo curiae faciat abradi, ut posteritas nesciat

-

8

9

fuisse, quod vetatur abigere (codd. obigere). Sen. epist. 19, 2 numquam usque eo te abigam generis humani furore damnato (scil. 7) Quintil. decl. mai. 15, 2 cum abigi compescique

a negotiis).

non posset.

II. De hominibus pecora, bestias etc. abigentibus a) in pascua. Varro r. rust. 2, 1, 16 (greges) longe abiguntur ex Apulia in Samnium aestivatum; 2,5, 10 (armenta) abigantur in montes; 2, 10, 11 in his regionibus stabulari solent equas abigere, ut in Apulia.

b) vi aut furto abducere: Cic. Verr. 3, 57 familiam abduxit, pecus abigit; Pison. 84 familias abripuerunt, p. abegerunt. Sen. ben. 6, 4, 5. Digest. (Pomponius) 9, 2, 39, 1. 47, 14, 3, 1 (Callistratus) qui a stabulo abegit domitum pecus, non a silva nec grege. Ennod. 58, 18 Vog. Einhard. annal. 820. pecora Livius 2, 23, 5. 28, 8, 10. 39, 47, 2 De hominibus raptis pecoribusque abactis. Cf. § 7. 42, 41, 11. Hygin. poet. astr. 2, 4. Lact. mort. pers. 27, 6 abactae praedae pecorum ac iumentorum. Quint. decl. 13, 11 pecorum greges. Ulpian. 47, 14, 1, 4. Paul. sent. 5, 18, 3. Collatio leg. Mosaic. tit. 11, cap. 2. Leg. barb. Mon. Germ. V 1, p. 158, § 56 sive ea (pecora) de stabulis abegerint sive de pascuis. boves Livius 1, 7, 4. Ovid. met. 2, 686 (sequitur furtum). Festus 237 M. Apul. met. 9, 35. Hyg. poet. astr. 2, 7. Firm. Mat. de err. 12, 5 videat ut Hercules occiso Geryone abegerit b. Coll. leg. Mos. tit. 11, cap. 3. Schol. Acr. Hor. carm. 1, 10, 9 abegisti b. Apollini pascenti pecus Admeti. Mythogr. Vatic. 2, 43. Paul. Nol. poem. 18, 235 amisit taciti furto praedonis abactos (iuvencos). iumenta Livius 7, 14, 4. Curtius 5, 13, 25 confossa potius quam abacta esse. Calpurn. Eclog. 1, 41 laxis abiget i. canistris. Vulg. I Reg. 23, 5. Lex Rom. Visig. Gai. 2, 10, 5 si iumentum decem 10 milibus abegerit, furti reus erit (Gall. minaverit).

equorum

greges Cic. Verrin. 1, 28 coll. 2, 20. Liv. 24, 20, 16. Phaedr. append. 19, 2 equum ec quadriga multis palmis nobilem Abegit quidam et in pistrinum vendidit. Curt. 7, 9, 16 equos M et DCCC abegere. Paul. sent. 5, 19 (cf. Callistr. Dig. 47, 14, 3) abigeatores sunt, qui unum equum, duas equas totidemque boves [oves] vel capras decem, porcos quinque abegerint = Coll. leg. Mos. 11, 3. ibid. § 2 atroces (abigeatores) sunt, qui equos et greges ovium de stabulo vel de pascuis abigunt, vel si id saepius, aut ferro aut conducta manu faciunt. Cassiod. var. 9, 32 insidiis rusticorum abactas sibi asserit caballos. Callistr. Dig. 47, 14, 3 oves

asi

pro numero abactarum; ibid. porcos quinque abactos. num: Apul. met. 8, 29 iuvenes abactum sibi noctu perquirentes asellum. Hier. Patr. 23, 1439 asinum pupillorum abegerunt Vulg. Hiob 24, 3. Fab. Romuli Nil. 15 quem (asinum) ad presepia lassum abegere. gregem Ulp. Dig. 19, 2, 9, 4. Tertull. pat. 14. Hier. epist. 118. Myth. Vat. 1, 38. 2, 161. 3, 13, 5. animalia maiora Ulp. Dig. 47, 14, 1, 2. Stat. silv. 2, 1, 8 citius me tigris abactes fetibus . . . velint audire.

c) a se depellere, fugare. Cic. de orat. 2, 247 puer, abige 11 muscas. Phaedr. 4, 25, 13 (formica ad muscam) abigeris, cum venis, scil. ad aras. Tertull. de an. 15. August. civ. d. 2, 22 maiores multos deos tamquam muscas abegerunt; enarr. psalm. 1570 M velut ab oculis cordis sui m. irruentes abegit; id. Patr. 38, 69 muscae sunt minutissimae non permittentes hominem quiescere, dum abiguntur et irruunt, dum abactae rursus redeunt; id. 39, 1784. 46, 950; id. (Patr. 32, 1039) de quant. animae = Isid. de nat. rer. 36 (Suet. pratum, frgm. Reiff. p. 228, 3) muscas abigentes aerem commovemus. Mart. epigr. 10, 5, 12 abigatque moto noxias aves panno. Quint. decl. mai. 6, 24 planctibus a. abigam. Hier. adv. Lucif. 22 cotidie industria rusticana a. sonitu abigit; epist. 78, mans. 25 Samson qui abegerat a fructibus suis a.; id. in Ierem. 2,7 nullus sit, qui abigat (aves et bestias). Gregor. Moral. 16, 53 a. abegit, ne oblatum sacrificium raperent. Statius Theb. 8, 265 (Phineus) nil stridere . . . volucres sensit abactas. Hier. Patr. 23, 962 descenderunt v. super cadavera et abigebat eas Abraham Vulg. Genes. 15, 11 = August. Patr. 39, 1745. Vulg. Deuter. 28, 26 sic cadaver tuum in escam volatilibus caeli et bestiis terrae, et non sit qui abigat. Plin. nat. h. 18, 160 passerum agmina herbâ a. Hier. epist. 78, mans. 24 Abraham abactis corvis abactoris vel depulsoris sortitus est nomen. Hilarii vita 6

-

(Patr. 50, 1128) quae (columba) nec abigi potuit.

Ovid. met. 14, 62 refugitque abigitque timetque Ora proterva 12 canum. Plin. nat. h. 8, 142 canem volucres ac feras; 8, 145 (canem) nec in carcere abigi potuisse Solin. 15, 10. Apul. met. 9,37 abigere canes adgrediuntur; 9, 2. Hieron. adv. lib. Ruf. 2, 2 saevientes a. c.; 3, 33 baculum, quo tu c. a. consuevisti. Petr. Chrysol. Patr. 52, 532 uti nec abigeret c. divitis; 533 quare vel c. abigere noluisti? Valerius vit. Fructuosi Patr. 87, 464 c. procul abigi iussit.

Val. Max. 9, 12, ext. 6 ut illum (asinum) abigeret (a ficu). 13

Archiv für lat. Lexikogr. IV. Heft 2.

20