Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

$80.

SERMONS.

In the mean time, the more intellectual part of public worship, the sermon, had either fallen entirely into disuse, or was of very little service. The sermons of the time are either full of dialectic subtilties, or obscure mysticism; faults, from which not even Bernhard and Bonaventura, with all their fervor and true unction, are wholly free.1

How little accustomed the people were to searching and welldirected discourses, is seen in the wonderful success of Fulco, a priest in Neuilli, in the diocese of Paris († 1202),2 and of Berthold, a Franciscan in Ratisbonne († 1272).3

Greg. lib. III. Tit. I. cap. 12): Interdum ludi fiunt in ecclesiis theatrales, et non solum ad ludibriorum spectacula introducuntur in eis monstra lavarum, verum etiam in aliquibus anni festivitatibus, quæ continue natalem Christi sequuntur, diaconi, presbyteri, ac subdiaconi vicissim insaniæ suæ ludibria exercere præsumunt, per gesticulationum suarum debacchationes obscœnas in conspectu populi decus faciunt clericale vilescere, etc. Statuta Eccl. Nivernensis, ann. 1246, cap. 3 (Martene thes. Anecdot. T. IV. p. 1069, Mansi XXIII. p. 731): Quia in festo stultorum, scil. Innocentium et anni novi, in ecclesia vestra multa fiunt — inhonesta, sub pœna excommunicationis inhibemus districte, ne talia festa irrisoria de cetero facere præsumant. Conc. Copriniacense, ann. 1260, cap. 2 (Mansi XXIII. p. 1033) Cum in balleatione (dancing), quæ in festo ss. Innocentium in quibusdam ecclesiis fieri inolevit, multæ rixa, contentiones et turbationes consueverint provenire, prædictas balleationes ulterius sub intimatione anathematis fieri prohibemus, necnon et episcopos in prædicto festo creari; cum hoc in ecclesia Dei ridiculum existat, et hoc dignitatis episcopalis ludibrio fiat. These prohibitions producing no effect, such extravagances were at length winked at. Conc. Saltzburgense, ann. 1274, cap. 17: Ad hæc quidam ludi noxii, quos vulgaris elocutio Episcopatus puerorum appellat, in quibusdam Ecclesiis exercentur adeo insolenter, quod nonnunquam enormes culpæ et damna gravia subsequuntur. Ex ipsis hos ludos in Ecclesiis et a personis ecclesiasticis de cetero fieri prohibemus, nisi forte parvi sexdecim annorum et infra fuerint, qui hujusmodi ludos exercent, quibus alii seniores ipsi nullatenus se misceant aut intersint. Ordinationes Joannis Cantuar. Archiep. in domibus religiosis, ann. 1279 (Mansi XXIV. p. 264) : Puerilia solemnia, quæ in festo solent fieri Innocentum, post vesperas s. Joannis tantum inchoari permittimus, et in crastino in ipsa die Innocentum totaliter termi

nentur.

1 See Schröckh, Th. 29, S. 311 seq.

2 Of him, Jacobi a Vitriaco hist. occident. c. 6: He appeared in Paris as a preacher, cap. S, et exinde alii tam Doctores quam discipuli ad ejus rudam et simplicem prædicationem concurrebant. Alter alterum invitabat, - dicentes: Venite et audite Fulconem presbyterum, tanquam alterum Paulum. See Wilken's Gesch. d. Kreutzzüge, Th. 5, S. 93.

3 Of him, especially Joannes Vitoduranus (a Franciscan, 1348) in Chron. ad ann. 1265. Wonderful effects of his preaching, cf. Wadding, ad ann. 1272, no. 16-21. Muller's Schweizergeschichte, Th. 1, S. 530. — Berthold, des Franciscaners deutsche Predigten, theils vollständ, theils in Auszügen (aus einem Heidelberger Codex), herausgez. von C. F. Kling. Berlin. 1824. 8vo. Grimm's Anzeige in d. Wiener Jahrbüchern, Bd. 32 (1825) S. 194 seq.

CHAPTER SIXTH.

CHANGES IN THE DISCIPLINE IN THE CHURCH, OCCASIONED BY CORRESPONDING CHANGES IN THE DOGMATICAL VIEWS.

$81.

OF CONFESSION.

Jo. Morini commentarius hist. de disciplina in administratione sacramenti pœnitentiæ. Paris. 1651. Antverp. 1682. fol. Jo. Dallai disp. de sacramentali s. auriculari Latinorum confessione. Genev. 1661. 4to.

UNTIL the twelfth century the confession of private sins had not been considered an indispensable condition of forgiveness, but only a means of amendment; and no peculiar power of absolution being attributed to the priests, it was allowable to confess also to laymen.3

See above, § 19, note 2. — Abelardi Ethica, c. 25 (Pezii Anecdot. T. III. P. II. p. 675), where it is shown, Quod nonnunquam confessio dimitti potest. Especially, however, see the two great teachers of the time, Gratian and Peter Lombard. The first in his Tractatus de pœnitentia (i. e. P. II. Causa 33, Qu. 3), Dist. 1, proposes at the outset the question: Utrum sola cordis contritione et secreta satisfactione absque oris confessione quisque possit Deo satisfacere? with the remark: Sunt enim, qui dicunt, quemlibet criminis veniam sine confessione facta ecclesiæ et sacerdotali judicio posse promereri, juxta illud Ambrosii super Lucam ad cap. 22, etc. The authorities for this opinion he gives can. 1-37, and himself subscribes to it. e. g. ad can. 34: Hinc etiam, ut Dominus ostenderet, quod non sacerdotali judicio, sed largitate divinæ gratiæ peccato emundatur, leprosum tangendo mundavit, et postea sacerdoti sacrificium ex lege offerre præcepit. Leprosus enim tangitur, cum respectu divinæ pietatis mens peccatoris illustrata compungitur. Leprosus semetipsum sacerdoti repræsentat, dum peccatum suum sacerdoti pœnitens confitetur. Sacrificium ex lege offert, dum satisfactionem ecclesiæ judicio sibi impositam factis exsequitur. Sed antequam ad sacerdotein perveniat, emundatur, dum per contritionem cordis ante confessionem oris peccati venia indulgetur. He thus closes this first section ad can. 37 also: Fit itaque confessio ad ostensionem pœnitentiæ, non ad impetrationem veniæ. He then, can. 38-89, produces their arguments who maintain, sine confessione oris et satisfactione operis neminem a peccato posse mundari, si tempus satisfaciendi habuerit; but shows, ad can. 87, that it does not follow from the authorities quoted, latentia peccata sacerdoti necessario confitenda, et ejus arbitrio expianda. He says, however, in conclusion, ad can. 89: Cui harum (sententiarum) potius adhærendum sit, lectoris judicio reservatur. Utraque enim fautores habet sapientes et religiosos viros. The same questions are treated by Petrus Lombardus Sent. lib. IV. dist. 17: Primo quæritur, utrum absque satisfactione et oris confessione per solam cordis contritionem peccatum alicui dimittatur: Secundum, an aliquando sufficiat confiteri Deo sine sacerdote: tertio, an laico fideli facta valeat confessio. In his enim etiam docti diversa sentire inveniuntur, quia super his varia ac pene adversa tradidisse videntur Doctores. On the second question he gives the arguments on both sides, but decides, oportere Deo primum, et deinde sacerdoti offerri confessionem, nec aliter posse perveniri ad ingressum Paradisi, si adsit facultas.

2 This is seen also therein that in the thirteenth century the priests used only the forma absolvendi deprecatoria. Such Orationes ad dandam pœnitentiam may be found in the old Roman Penitentials in Canisii lectt. ant. ed. Basnage, Vol. II. T. 2, p. 122, and Eus. Amort de origine indulgentiarum, Aug. Vind.

But after Confession had been included amongst the Sacraments (see77), the opposite views began to prevail, at first only in opinions, but afterwards sanctioned by the ordinance of Innocent III. that every one should confess to a priest at least once in every year.5

1735, p. 17. e. g. the penitent says: Obnixe etiam te, Sacerdos Dei, exposco, ut intercedas pro me et pro peccatis meis ad Dominum Deum nostrum, quatenus de his et aliis omnibus sceleribus meis veniam et indulgentiam per merita et intercessiones omnium Sanctorum assequi merear. Tunc dicat sacerdos: Misereatur tui omnipotens Deus, et dimittat tibi omnia peccata tua, liberet te ab omni malo, conservet te in omni bono, et perducat nos pariter Jesus Christus Filius Dei in vitam æternam. Ab omni malo custodiat nos omnipotens Dominus. cf. Morinus, 1. c. lib. VIII. c. 8-13. The transition to the later view shown by Petrus Lomb. Sent. lib. IV. dist. 18: Hoc sane dicere ac sentire possumus, quod solus Deus dimittit peccata et retinet: et tamen ecclesiæ contulit potestatem ligandi et solvendi. Sed aliter ipse solvit vel ligat, aliter ecclesia. Ipse enim per se tantum dimittit peccatum, quia et animam mundat ab interiori macula, et a debito æternæ mortis solvit. Non autem hoc sacerdotibus concessit, quibus tamen tribuit potestatem solvendi et ligandi, i. e. ostendendi homines ligatos vel solutos. Unde dominus leprosum sanitati prius per se restituit, deinde ad sacerdotes misit, quorum judicio ostenderetur mundatus. —Quia etsi aliquis apud Deum sit solutus, non tamen in facie ecclesiæ solutus habetur, nisi per judicium sacerdotis. In solvendis ergo culpis vel retinendis ita operatur sacerdos evangelicus et judicat, sicut olim legalis in illis, qui contaminati erant lepra, quæ peccatum signat. Unde Hieronymus super Matth. xvi. 19: Hune, inquit, locum quidam non intelligentes, etc. (§ 102, note 17) comp. Stephanus Obazinensis, below, § 82, note 6.

3 Petrus Lomb. Sent. lib IV. dist. 17, de tertio articulo (see above, note 1, at the end) decides on the authority of Augustin's supposed work de vera et falsa pænitentia: Sacerdotis examen requirendum est studiose, quia sacerdotibus concessit Deus potestatem ligandi atque solvendi, et ideo quibus ipsi dimittunt, et Deus dimittit. Si tamen defuerit sacerdos, proximo vel socio est facienda confessio. Albertus M. in Sent. lib. IV. Dist. 17, art. 58 and 59, pronounces such a Confessio to be also sacramentalis.

Founded chiefly on the work attributed to Augustine, in the eleventh or twelfth century, de vera et falsa pænitentia (in Append. Tomi VI. of the Benedictine edition), which is hardly mentioned either in the decree of Gratian or the Sententiæ of Lombard, and hence is frequently cited by all the Scholastics. Comp. the admonitions to confess often, and to confess all, then § 25: quibus sacerdotes remittunt, remittit Deus; potestas solvendi concessa sacerdotibus; in cases of necessity it is indeed allowable to confess to the laity, for Dei misericordia est ubique, qui et justis novit parcere, etsi non tam cito, sicut si solverentur a sacerdote. Finally the theory: fit per confessionem veniale, quod criminale erat in operatione s. mortale. § 34: prius purgandus est igne purgationis, qui in aliud sæculum distulit fructum conversionis. - Quædam enim peccata sunt, quæ sunt mortalia, et in pœnitentia fiunt venialia, non tamen statim sanata, etc.

5 Conc. Later. ann. 1215, can. 21: Omnis utriusque sexus fidelis, postquam ad annos discretionis pervenerit, omnia sua solus peccata confiteatur fideliter, saltem semel in anno, proprio sacerdoti, et injunctam sibi pœnitentiam studeat pro viribus adimplere, suscipiens reverenter ad minus in Pascha eucharistiæ sacramentum; nisi forte de consilio proprii sacerdotis ob aliquam rationabilem causam ad tempus ab ejus perceptione duxerit abstinendum; alioquin et vivens ab ingressu ecclesiæ arceatur, et moriens Christiana careat sepultura. Si quis autem alieno sacerdoti voluerit justa de causa sua confiteri peccata, licentiam prius postulet et obtineat a proprio sacerdote, cum aliter ille ipse non possit solvere vel ligare. Sacerdos autem sit discretus et cautus, ut more periti medici superinfundat vinum et oleum vulneribus sauciati; diligenter inquirens et peccatoris circumstantias et peccati, per quas prudenter intelligat, quale illi consilium debeat exhibere, et cujusmodi remedium adhibere, diversis experimentis utendo ad sanandum ægrotum. autem omnino, ne verbo, vel signo, vel alio quovis modo prodat aliquatenus peccatorem, sed si prudentiori consilio indiguerit, illud absque ulla expressione personæ

Caveat

From this time the notion grew up that confession was the only means of obtaining the forgiveness of deadly sins;6 and that the

[ocr errors]

caute requirat; quoniam qui peccatum in pœnitentiali judicio sibi detectum præsumpserit revelare, non solum a sacerdotali officio deponendum decernimus, verum etiam ad agendam perpetuam pœnitentiam in arctum monasterium detrudendum. • See especially Thomas in Summa theol. P. III. Qu. 84-90, and Supplementum tertiæ Partis, Qu. 1 – 20. In particular Suppl. P. III. Qu. 6, Art. 1, to the question: Utrum confessio sit necessaria ad salutem? Passio Christi, sine cujus virtute nec originale nec actuale peccatum dimittitur, in nobis operatur per sacramentorum susceptionem, quæ ex ipsa efficaciam habent. Et ideo ad culpæ remissionem, et actualis, et originalis, requiritur sacramentum Ecclesiæ, vel actu susceptum, vel saltem voto, quando articulus necessitatis, non contemptus, sacramentum excludit; et per consequens illa sacramenta, quæ ordinantur contra culpam, cum qua salus esse non potest, sunt de necessitate salutis. Et ideo sicut baptismus, quo deletur originale, est de necessitate salutis, ita et pænitentiæ sacramentuin. Sicut autem aliquis per hoc, quod baptismum petit, se ministris Ecclesiæ subjicit, ad quos pertinet dispensatio sacramenti; ita etiam per hoc, quod confitetur peccatum suum, se ministro Ecclesiæ subjicit, ut per sacramentum pœnitentiæ ab eo dispensatum remissionem consequatur; qui congruum remedium adhibere non potest, nisi peccatum cognoscat, quod fit per confessionem peccantis. Et ideo confessio est de necessitatis salutis ejus, qui in peccatum actuale mortale cecidit. Art. 3: Utrum omnes ad confessionem teneantur? Ad confessionem dupliciter obligamur. Uno modo ex jure divino, et secundum hoc non omnes tenentur ad confessionem, sed illi tantum, qui peccatum mortale incurrunt post baptismum. Alio modo ex præcepto juris positivi, et sic tenentur omnes ex institutione Ecclesiæ, edita in Concilio generali sub Innocentio III. (see above, note 5). - Ex vi sacramenti non tenetur aliquis venialia confiteri, sed ex institutione Ecclesiæ, quando non habet alia quæ confiteatur. Qu. 10, Art. 2: Utrum confessio liberet aliquo modo a pœna? Confessio simul cum absolutione habet vim liberandi a pœna dupliciter. Uno modo ex ipsa vi absolutionis, et sic quidem liberat in voto existens a pœna æterna, sicut etiam a culpa; quæ quidem pœna est pœna condemnans, et ex toto exterminans; a qua homo liberatus, adhuc manet obligatus ad pœnam temporalem, secundum quod pœna est medicina purgans et promovens ; et sic hæc pœna restat in purgatorio patienda etiam his, qui a pœna inferni liberati Alio modo diminuit pœnam ex ipsa natura actus confitentis, qui habet pœnam erubescentiæ annexam; et ideo quanto aliquis pluries de ipsis peccatis confitetur, tanto magis pœna minuitur. At first there was a feeling in the church that these provisions were new, cf. Glossa ad Tract. de pœnitentia (i. e. Gratiani Decret. P. II. Caus. 33, Qu. 3), Dist. V. on the question: Quando oris confessio fuerit instituta? Dicunt quidam institutam fuisse in Paradiso (namely, Gen. iii. 9). - Alii dicunt, quod sub lege fuit primo instituta, quando Josua præcepit Achan crimen suum confiteri (Jos. vii. 19). Sed melius dicitur, eam institutam fuisse a quadam universalis Ecclesiæ traditione potius, quam ex novi vel veteris testamenti auctoritate. Ergo necessaria est confessio in mortalibus apud nos, apud Græcos non, quia non emanavit apud illos traditio talis. - Illud ergo Jacobi: Confitemini alterutrum peccata vestra (Jac. v. 16) fuit consilii primo; alioquin ligaret et Græcos, non obstante eorum consuetudine. Further Bonaventura in Sent. lib. IV. Dist. 17, P. 2. Exposit. textus to Lombard's words: Quibusdam visum est sufficere, si soli Deo fiat confessio: Quæritur hic, utrum tales fuerint hæretici. Et quod non, videtur, quia Magister recitat hoc tamquam opinionem probabilem. Sed contra hoc est, quia negans confessionem negat absolutionem, ac per hoc negat clavium virtutem, et ita manifeste est contra scripturam, et ita contra fidem. Resp. Dicendum, quod si quis esset modo hujus opinionis, esset hæreticus judicandus, quoniam in concilio generali hoc determinatum est sub Innocentio III. Sed ante hanc determinationem hoc non erat hæresis, quia ipsi non negabant clavium potestatem, sed negabant necessitatem; et bene concedebant, quod utile erat confiteri, et sacerdotes poterant absolvere. Ideo Magister et Gratianus in Decretis hoc referunt tanquam opinionem; tamen uterque (?) improbat hoc, et determinat in contrarium. Et si quis pertinaciter assereret contrarium, esset hæreticus judicandus. On the other hand, Duns Scotus in Sent. Lib. IV. Dist. 17, Qu. 1: Si teneatur, quod confessio non cadit nisi sub præcepto Ecclesiæ, non potest faciliter

sunt.

[ocr errors]

priest, as God's representative, could bestow such forgiveness, and

improbari, nisi quia vel Ecclesia non attentasset tam arduum præceptum imponere omnibus Christiani, nisi esset præceptum divinum, vel quia non invenitur, ubi ab Ecclesia imponatur istud præceptum, quin ante hoc sancti reputarent, hoc præceptum de confessione obligare. As to the Cap. Omnis utriusque sexus (see note 5), ante illud tempus per multos annos fuit Augustinus plus quam per octingentos annos, qui prædicavit confessionem valde esse necessariam; ut patet in libro suo de vera et falsa pœnitentia (see above, note 4). He then attempts to refute the Gloss ad Tract. de pæn. Dist. V. (see above) (e. g. with reference to the Greeks: multas laudabiles consuetudines omiserunt, ex quo ab Ecclesia recesserunt, et istam non solum laudabilem, sed etiam necessariam, potuerunt omittere) and concludes: Breviter, videtur rationabilius tenere, quod confessio cadat sub præcepto divino positivo. It was generally held that confession was indispensably necessary for the forgiveness of great sins only; as to the peccata venialia they appealed to the dogma of Augustine, cited by Lombard, lib. IV. Dist. 16: De quo idianis levibusque peccatis, sine quibus hæc vita non ducitur, quotidiana oratio fidelium satisfacit. Duns Scotus ad lib. IV. Dist. 17, Qu. 1, § 24, disputes, therefore, their opinion (e. g. Thomas Aquinas, see above, Suppl. P. III. Qu. 6, Art. 3), who maintain, that when there is no great sin, propter præceptum Ecclesiæ tenetur in illo casu ad venialium confessionem; and even maintains: Nec aliquis tenetur ad aliquam contritionem de venialibus; immo in actuali voluntate vel actu venialis moriens salvabitur, vapulabit tamen.

7 Lombard's view (see above, note 2) that sacerdotes non habere potestatem ligandi atque solvendi, sed ostendendi homines esse solutos, sive ligatos, was attacked so early as by Richardus a S. Victore in the tract. de potestate ligandi et solvendi, cap. 12 (adopting the views of Hugo a S. Victore de Sacram. lib. II. Pars. XIV. c. 8); he calls it sententiam tam frivolam, ut ridenda videatur potius, quam refellenda. But even this last view did not satisfy the later writers on the subject, inasmuch as it attributed to the priests only potestatem remittendi peccata, quantum ad liberationem pœnæ only, reserving to the Deity the liberationem a culpa per gratiam divinitus infusam. On the other hand, Thomas in Summa Suppl. P. III. Qu. 18, Art. 1: Utrum potestas clavium se extendat ad remissionem culpæ? Virtus clavium operatur ad culpæ remissionem sicut et aqua baptismi. Sed sicut bap'ismus non agit sicut principale agens, sed sicut instrumentum, non quidem pertingens ad ipsam gratiæ susceptionem causandam etiam instrumentaliter, sed disponens ad gratiam, per quam fit remissio culpæ ; ita est de potestate clavium. Unde solus Deus remittit per se culpam, et in virtute ejus agit instrumentaliter baptismus, ut instrumentum inanimatum; et sacerdos, ut instrumentum animatum. Et sic patet, quod potestas clavium ordinatur aliquo modo ad remissionem culpæ, non sicut causans, sed sicut disponens ad eam. Unde si ante absolutionem aliquis non fuisset perfecte dispositus ad gratiam suscipiendam, in ipsa confessione et absolutione sacramentali gratiam consequeretur, si obicem non poneret. Hence he explains secundum opinionem quæ sustinetur communius the potestas remittendi peccata of the priests so, ut significent divinam operationem ad remissionem culpæ præsentem, et ad ipsam aliquid dispositive et instrumentaliter operentur. Art. 2: Utrum sacerdos possit remittere peccatum quoad pœnam ? — Illi, qui per contritionem consequutus est remissionem peccatorum, quantum ad culpam, et per consequens quantum ad reatum pœnæ æternæ, quæ simul cum culpa dimittitur ex vi clavium, ex passione Christi efficaciam habentium, augetur gratia, et remittitur temporalis poena, cujus reatus adhuc remanserat post culpæ remissionem: non tamen tota, sicut in baptismo, sed pars ejus. — In baptismofit per gratiam baptismalem novus homo, et ideo nullus reatus pœnæ in eo remanet pro præcedenti peccato. Sed in pœnitentia homo non mutatur in aliam vitam, quia non est regeneratio, sed sanatio quædam; ideo ex vi clavium — non tota poena remittitur, sed aliquid de pœna temporali, cujus reatus post absolutionem a pœna æterna remanere potuit. Hence in the thirteenth century the forma absolvendi deprecatoria (see above, note 2) was changed into the indicativa: Ego absolvo te, etc. Thomas had to defend this change, however, against an anonymous writer, see the Opusc. XXII. de forma absolutionis. It was maintained on the other side (cap. 5), quod non debet sacerdos dicere "Ego te absolvo," tum quia hoc pertinet ad potestatem Dei, tum quia sacerdoti incertum est, an

« ZurückWeiter »