Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

Nequitiam fugio; fugientem forma reducit:

Aversor morum crimina; corpus amo.

Sic ego nec sine te, nec tecum vivere possum :

Et videor voti nescius esse mei.

40

Aut formosa fores minus, aut minus improba, vellem.

Non facit ad mores tam bona forma malos.

Facta movent odium; facies exorat amorem.
Me miserum! vitiis plus valet illa suis.
Parce, per o lecti socialia jura, per omnes,
Qui dent fallendos se tibi sæpe, Deos,

45

Perque tuam faciem, magni mihi numinis instar,
Perque tuos oculos, qui rapuere meos;

Quicquid eris, mea semper eris: tu selige tantum,
Me quoque velle velis, anne coactus amem?

50

bitatem: pulchritudo me aversantem revocat. Fugio malos mores; corpus amo. Sic ego nec possum vivere sine te, nec tecum: et videor ignorare meum desiderium. Optarem, aut esses minus pulchra, aut minus proterva. Forma tam elegans non congruit cum pravis moribus. Delicta excitant odium; pulchritudo impetrat amorem. Me miserum! illa plus potest, quam sua vitia. Ignosce, per o jura jugalia tori, per omnes Deos, (qui se tradant sæpe tibi deludendos,) et per tuam formam mihi instar potentis numinis, et per tuos oculos, qui abstulerunt meos ; quicquid eris, semper eris mea: tu elige tantum, anne cupias me quoque cupere, anne amem invi

traria ducunt: nonnulli vertunt.-34 Al. vincet. 37 P. reducet.—43 Vulgo merent odium.—44 Me. alter plus placet.-46 Dent N. vulgo dant.

rem scil. redit.

NOTE

35 Odero] Hoc distichon Ovidianum non censuit clar. Heinsius: nec sine causa.

37 Nequitiam] Amicæ levitatem, improbitatem, &c.

42 Facit] Pertinet; spectat.

43 Facta] Amica scilicet improba. 44 Vitiis plus] Vide quonam modo intelligas; an, quod mores non amorem prohibeant? quomodo explicant alii; anne, quod etiam vitia amorem

38 Morum crim.] Pravos amicæ adaugeant? quo sensu dixit Terenti

[blocks in formation]

Lintea dem potius, ventisque ferentibus utar ;

Ut quamvis nolim, cogar amare tamen.

tus? Pandam potius vela, et fruar ventis secundis; ut quanquam recusem, cogar

[blocks in formation]

Dolet amicam suam ita suis carminibus innotuisse, ut rivales multos sibi pararit.

QUIS fuit ille dies, quo tristia semper amanti

Omina non albæ concinuistis aves?

Quodve putem sidus nostris occurrere fatis?
Quosve Deos in me bella movere querar?

Quæ modo dicta mea est, quam coepi solus amare,
Cum multis vereor ne sit habenda mihi.

5

Quis fuit ille dies, quo nigræ aves cecinistis auguria semper tristia amanti? Vel quod credam astrum nostris fatis obstare? Vel quos Deos doleam bella in me excitare? Metuo, ne illa quæ modo dicta est mea, quam cœpi solus amare, sit mihi ha

3 Al. occurrere votis.-4 Fr. a manu sec. bella parare.—6 Jun. sit amanda.

NOTE

2 Non alba] Nigræ, infelices. Concinuistis] Nihil opus esse arbitror de vana Ethnicorum circa hujus generis avium garritum disserere, cum etiamnum hodie ejus vanitatis inter Christianos videamus reliquias.

3 Sidus] Vim maximam in hæc inferiora influere sidera procul est omni dubio; cuiquam perspectam esse vix crediderim.

5 Quæ modo] Jam querendi causam aperit.

Fallimur? an nostris innotuit illa libellis ?
Sic erat; ingenio prostitit illa meo.
Et merito: quid enim formæ præconia feci?
Vendibilis culpa facta puella mea est.
Me lenone placet: duce me perductus amator.
Janua per nostras est adaperta manus.

10

An prosint, dubium; nocuerunt carmina certe :
Invidiæ nostris illa fuere bonis.

Cum Thebe, cum Troja forent, cum Cæsaris acta;
Ingenium movit sola Corinna meum.

15

Aversis utinam tetigissem carmina Musis;
Phoebus et inceptum destituisset opus !
Nec tamen, ut testes mos est audire Poëtas,
Malueram verbis pondus abesse meis.

20

benda cum multis. Decipimurne? an illa clara facta est nostris libellis? Sic erat : illa in publicum venit ingenio meo. Et jure: quamobrem enim pulchritudinem celebravi? Puella facta est venalis meo vitio. Grata est me conciliante: amator perductus me duce. Fores sunt reseratæ nostris manibus. Incertum est, an versus juvent; profecto obfuerunt: illi fuerunt invidiæ nostris bonis. Cum Theba, cum

Troja, cum Cæsaris gesta in medio essent; sola Corinna detinuit meum ingenium. Utinam operam adhibuissem carminibus Musis invitis; et Phœbus dereliquisset opus inceptum. Nec tamen consuetudo est audire Poëtas, tanquam testes: præoptassem

-8 Al. Sic est. Sa. et duo al. sic erit.-11 Al. pro luctus: Be. Jun. Mor. unus, et quatuor al. conductus. Mor. 1. perd. adulter.-13 Al. carmina semper. Al. docuerunt carm. semper.-15 Vulg. Theba, cum Troja forent.-17 Al. Adver

NOTE

8 Sic erat] Cognita non erat puella, de qua loquor, carminibus meis innotuit.

Prostitit] Prostare est turpitudine corporis quæstum facere, ut meretrices, inquit Dominicus. Verum dicit; quanquam hoc statim turpissimo sensu hoc in loco exponere, duriusculum videretur, nisi ipse Poëta sequentibus monstraret, quod nihilominus est paululum molliendum.

9 Quid] Propter quid? Seipsum accusat, quod amicam laudando propemodum venalem ipse produxerit.

15 Thebe] Urbs fuit Bootieæ a Cadmo condita, regionis quondam priDelph. et Vur. Clas.

maria; in cujus describendis bellis Statius Poëta operam suam collocavit. Ejus hoc in loco meminit Naso, sese ipse increpans, quod neglecta Carmini tam apta materia, Corinnam solam versibus suis celebraverit.

Cæsaris acta] Istud in gratiam Cæsaris dicit.

17 Aversis] Ita ut nullus carmina mea legere dignatus esset; neque adeo Corinna innotuisset.

18 Phoebus] Apollo enim Poëticæ inventor, qui Musis præest, nisi cuipiam faveat, bonos versus non potest scribere.

Ovid.

19 Nec tamen] Cum sese scripsisse, 20

Per nos Scylla, patri canos furata capillos,
Pube premit rabidos inguinibusque canes.
Nos pedibus pennas dedimus, nos crinibus angues:
Victor Abantiades alite fertur equo.

Idem per spatium Tityon porreximus ingens :
Et tria vipereo fecimus ora cani.

25

fidem deesse verbis meis. Per nos Scylla furata patri albam comam urget pube et inguinibus rabiosos canes. Nos adhibuimus alas pedibus, nos serpentes capillis. Abantiades victor vehitur equo volucri. Nos iidem stravimus Tityon per vastum spatium: et dedimus tres rictus cani viperis horrido. Exhibuimus Enceladum vi

sis.-20 Al. Maluerim. Fr. pondus adesse; tres al. inesse.-21 P. et quinque al. caros capillos. Post hunc versum interserit primus Pal. Nunc hostem patitur cum reliquis avibus. Altera Scylla maris monstrum medicamine Circes Pube te

NOTE

et fidem de Corinna forma fecisse 24 Abantiades] Bellerophontemne, videat Poëta, jam ipsos Poëtas tes- qui Pegaso equo vectus est, an Pertes non esse idoneos quibus sit fides seum intelligas, dubium est; cum habenda, probare nititur. Bellerophontem quidem eo equo Pe21 Nos] Poëtas, scilicet, quibus gaso vectum fuisse certum sit, Abanomnia licet fingere.

Scylla] Duæ ejus nominis memorantur puellæ ab ipso etiam Poëta nostro; altera Nisi, altera Phorci filia; quarum fabulas, ut magis omnia mentiri credas ipsos Poëtas, hoc in loco confundit Naso noster. Atque istud totum ut melius cognoscas vide sis quæ ipse Metam. lib. VIII. et XIV. ab initio de utraque scripsit.

Canos] Ad Nisi ætatem respicit hoc in loco Poëta; nam purpureum dicunt fuisse ejus fatalem capillum.

22 Pube] Fingitur Scylla pectore tenus pulcherrimam fœminam fuisse, inferiori vero corporis parte, canum, luporum, aut etiam serpentum speciem prætulisse. Qua de re prolixe Ovid. loco modo citato Metam. xiv.

23 Pennas dedimus] Perseo talaria a Mercurio data fabulati sunt Poëtæ. Crinibus angues] Medusam vipereis capillis formidabilem iidem mendaces Poëtæ fecerunt.

tis autem ullius nepotem fuisse non constet: deinde Abantis nepotem fuisse quidem Perseum ex Apollodoro clarum sit, nullibi vero Pegasum ascendisse eum legatur. Quamobrem si coactam et anxie quæsitam expositionem, quam vocat ipse Mycillus ejus auctor, admittere nolis, hic locus etiam sic exponi potest : Abantiades, seu Perseus, fertur, seu celebratur, equo alite; hoc est, quia e sanguine, qui ex caso a Perseo Medusæ Gorgonis capite in terram defluxit, natus est Pegasus alatus equus. Sed nullus ausit affirmare annon forte, ut Græcorum varia fuerunt, præsertim in fabulis narrandis, ingenia, Poëta noster apud aliquem, Perseum equo alato vectum fuisse, legerit. Quid si data opera contra fabularum fidem locutus est Poëta?

25 Tityon] Fuit hic, ut mentiti sunt Poëtæ, ipso fatente Ovidio, Jo vis ex Elara filius, qui cum Latonæ vim inferre tentasset, ab Apolline sa

Fecimus Enceladon jaculantem mille lacertis ;
Ambiguæ captos virginis ore viros.
Æolios Ithacis inclusimus utribus Euros:

Proditor in medio Tantalus amne sitit.
De Niobe silicem, de virgine fecimus ursam:
Concinit Odrysium Cecropis ales Ityn.

30

brantem mille brachiis; exhibuimus viros captos vultu puellæ duplicis. Coercuimus utribus Ithacis Euros Æolios: garrulus Tantalus siti torquetur in medio flumine. Mutavimus Nioben in saxum; virginem in ursam; avis Cecropis celebrat

nus, &c.—22 Al. rapidos.—27 Vulg. Enceladum.-29 Fr. Ithacis induximus.——

NOTE

gittis confossus est, et ad inferos hac pœna damnatus, ut jecur ejus semper renascens volucres exederent.

Ingens] Quippe cujus corpus humi exporrectum novem terræ jugera occuparet.

26 Vipereo] Cerberus est, inferorum custos, anguibus villorum loco horribiliter obsitus.

27 Enceladon] Fuit hic Titani et Terræ filius, gigantum omnium, qui adversus Jovem bellum gesserunt, longe maximus, quem fulmine ictum Jupiter monti Ætnæ supposuit.

28 Ambigua] Alii ad Sirenes, alii ad Circen istud referunt. Sirenum voces per ora virginis ambigua si intellexeris, tunc ambiguas interpreteris, quæ a capite usque ad pubem formosissimarum virginum, cetera turpissimorum piscium, duplici cauda, speciem referrent. Si vero de Circe interpreteris, ainbiguam dixeris, quæ fallax, duplex, et varia fuit: quanquam non ita ad scopum facit Poëtæ hæc posterior explicatio.

Viros] Ulyssis socios, aliosque, Sirenum et Circes cantibus et incantamentis in varias brutorum formas transmutatos.

29 Eolios] Quibus Æolus ventorum Rex imperat.

qui in Ithaca insula e regione Peloponnesi ad occasum regnavit.

Inclusimus] Scribit Homerus Eolum ventorum regem Ulyssi, ut tutior navigaret, ventos utre inclusos dedisse; sed socios, aurum inclusum existimantes, utrem, Ulysse dormiente, dissolvisse.

30 Proditor] Qui Deorum secreta mortalibus prodidit.

In medio] Illum vero Tantalum Poëtæ apud inferos isto etiam supplicio damnaverunt, ut aquas labiorum tenus affluentes ore nunquam possit ad sedandam sitim pertingere : 6 Quærit aquas in aquis et poma fugacia captat Tantalus: hoc illi garrula lingua dedit.' Ovid.

31 Niobe] Tantali fuit filia; cujus vide sis fabulam Metam. lib. VI. 165. Virgine] Calistone, Lycaonis, Arcadiæ regis filia; cujus fabulam narrat Poëta, Metam. lib. II. 409.

32 Odrysium] Threicium; ab Odrysarum Thraciæ gente antiqua.

Cecropis] Atheniensis. Patronymicum est fœmininum a Cecrope, qui primus Athenis regnavit.

Ales] Prognen dicit, Pandionis, Athenarum regis, filiam, quæ in hirundinem mutata fuit; qua de re in Metam. lib. vi. 667. et plurimis præ

Ithacis] Ulyssis, Ithacensis, id est, cedentibus,

« ZurückWeiter »