Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

CARMEN XLVII.

AD PORCIUM ET SOCRATIONEM.

PORCI et Socration, duæ sinistræ
Pisonis, scabies famesque Memmî;
Vos Veranniolo meo et Fabullo
Verpus præposuit Priapus ille?
Vos convivia lauta sumtuose
De die facitis; mei sodales

Quærunt in triviis vocationes?

5

O Porci et Socration, lævæ duæ Pisonis scabies, et esuries Memmii! an vos obscœnus iste recutitus prætulit Verannio meo et Fabullo? an vos splendidas epulas de die magnifice instruitis, dum familiares mei in plateis expectant invita tiones?

2 In Venett. Gryph. 2. et aliis edd. vett. Memmi, ut edidit Scal. ex antiquo cod. Cuj. quod receperunt Græv. et Vulp. In Statianis mundi, vel mondi, unde Stat. conj. Mindi, M. Mindum intelligens, cujus meminit Cic. in Epist. ad Rufum. in codd. Mel. myndi, vel, mandi: in Bip. et aliis recentioribus mundi.-3 In nonnullis vett. Teraniolo; in aliis Veraniolo.-7 Mur. legit, in trivio.

NOTE

1 Porci et Socration, duæ sinistra] Invehitur acriter in Porcium et Socrationem homines impudicos, quos ob stupri merita Memmius et Piso, Prætores, Verannio et Fabullo honestis adolescentibus præposuerant.

2 Pisonis, scabies famesque Memmi] His nominibus exagitat Poëta Porcium et Socrationem, quod altero Piso uteretur ad voluptatem et libidinem, altero Memmius ad avaritiam explendam. Alii loco Memmi legunt mundi, quod nempe isti duo nebulones omnium bona diriperent, famelicosque omnes redderent. Sunt qui velint legi, Pisonis mundi, i. e. frugi, quod erat Calphurniorum, quorum de gente erat Piso, cognomen.

4 Verpus] Proprie dicitur Judæus circumcisus, qui et 'recutitus.' Unde Martial. 'Delapsa est misero fibula, verpus erat.' De Memmio supra Catullus. Carm. XXVIII. 'Sed, quan

tum video, pari fuistis Casu.'

6 De die facitis] De die apparare convivium est mature, ac de meridie cœnam instruere, cum sero tantum apparari soleret. De nocte porro quam de die indulgere genio tolerabilius habebatur; diem enim agendis rebus, noctem curandis corporibus animoque exhilarando impendi volebant. Unde Cato ipse largius ac prolixius de nocte invitari libenter, consuevisse dicitur.

7 Quærunt vocationes] Verannius et Fabullus, de quibus supra Carm. XXVIII. in triviis expectantes dum se aliquis ad cœnam invitet. Vocare' enim Veteres pro 'invitare ad cœnam' dicebant. Unde supra Catullus Carm. XLIV. 'Qui tunc vocat me, cum malum legit librum.' Parasitus quidam apud Plaut. in Sticho. 'Negare nulli soleo, si quis me vocat.'

CARMEN XLVIII.

AD JUVENTIUM.

MELLITOS Oculos tuos, Juventi,
Si quis me sinat usque basiare,
Usque ad millia basiem trecenta,

Nec unquam saturum inde cor futurum est:
Non si densior aridis aristis

Sit nostræ seges osculationis.

5

O Juventi, si quis patiatur me semper osculari dulces tuos oculos, oscularer illos usque ad trecenta osculorum millia; nec tamen unquam mihi videor inde exsatiandus, etiamsi seges et multitudo meæ basiationis copiosior esset spicis siccis.

4 Ita in Venett. et nonnullis codd. et sic edidit Scal. in aliis Stat. Nec numquam inde cor sater futurus; et aliis ejusdem, Nec numquam inde cor satur futurus; unde legendum putavit, Nec mi unquam videor satur futurus: in Gryph. 2. Nec unquam videar satur futurus: Ed. Cant. tentat, Nec unquam satur inde ero futurus; nam in Rheg. et nonnullis codd. erat, Nec unquam inde ero satur futurus, probante Voss.

NOTE

1 Juventi] Gentem Juventiam inprimis claram fuisse constat. M. Juventius cum Tiberio Graccho Consul fuit. Ex eadem gente M. Juventius Laterensis, qui Plancum ambitus accusavit, quique sibi ipse in Lepidi castris mortem conscivit. Juventius autem de quo hie Catullus, is ipse est de quo supra Carm. xxiv. 'O qui flosculus es Juventiorum!' De hoc etiam infra Carm. LXXXI. et XCIX.

Subripui tibi, dum ludis, mellite Juventi, Suaviolum dulci dulcius ambrosia.'

3 Usque ad millia basiem trecenta] Ardentem animi affectum, amoremque intimum penitus expressit. Nam, ut ait Plin. 'Oculos cum osculamur, animum ipsum videmur attingere.'

6 Seges osculationis] Sic etiam Virgil. dixit: Telorum seges.'

CARMEN XLIX.

AD M. T. CICERONEM.

DISERTISSIME Romuli nepotum

O Marce Tulli, eloquentissime Romuli posterorum, quotquot sunt, vel fuerunt, vel

Quot sunt, quotque fuere, Marce Tulli,
Quotque post aliis erunt in annis;
Gratias tibi maximas Catullus

Agit, pessimus omnium poëta:

Tanto pessimus omnium poëta,

Quanto tu optimus omnium patronus.

5

erunt postea sæculis venturis: Catullus Poëta omnium pessimus agit tibi summas gratias; tanto pessimus omnium Poëta, quanto tu optimus et præstantissimus es omnium Orator.

6 Hic versus in Pat. altero non erat; etiam in melioribus abesse affirmat Voss. quo quidem sublato, nec sensum turbari idem existimat, cum ' quantus,' 'qualis,' et similia pronomina absque relativis poni soleant: id tamen parum commode huic loco accommodari posse videtur Doeringio, qui librariorum incuria, ob verborum repetitionem, hunc versum excidisse putat.

[blocks in formation]

Hesterna luce, o Licini, cum essemus quieti, multos versus per lusum scripsimu's

3 In Pat. altero dedicatos, quod non improbandum usquequaque putavit

NOTE

1 Licini] Fuit is Cornelius Licinius Calvus, Poëta et Orator insignis; de quo Quintil. 'Inveni qui Calvum præferrent omnibus.' Huic pater

fuit C. Licinius Macer, item Poëta. 3 Delicatos] Delicatos, pro' dedicatos' aliqui dictum putant, sic enim Festus delicatos' interpretari vide

Scribens versiculos uterque nostrum,
Ludebat numero modo hoc, modo illoc,
Reddens mutua per jocum atque vinum.
Atque illinc abii, tuo lepore
Incensus, Licini, facetiisque,
Ut nec me miserum cibus juvaret,
Nec somnus tegeret quiete ocellos,

Sed toto indomitus furore lecto

Versarer, cupiens videre lucem,

Ut tecum loquerer, simulque ut essem.

At defessa labore membra postquam

Semimortua lectulo jacebant,

5

10

15

Hoc, jucunde, tibi poëma feci,

Ex quo perspiceres meum dolorem.

Nunc audax, cave, sis; precesque nostras,

Oramus, cave despuas, ocelle,

in pugillaribus meis, ut convenerat inter nos esse. Nos ambo igitur carmina exquisita componentes ludebamus nunc isto modo, nunc illo, mutua nobis invicem rependentes in ludo et vino. Statim atque discessi, tua venustate et urbanitate ita sum inflammatus, o Licini, ut nec esca me infelicem delectaret, nec sopor clauderet oculos meos requie; et æstuans impatientia per totum cubile agitarer, exoptans diem intueri, ut tecum confabularer, et una tecum essem. Sed posteaquam corpus meum insomniis fatigatum pæne exanime recubabat in cubili, hos versus scripsi tibi, o suavis amice, ex quibus angorem meum nosceres. Nunc vide ne arrogans sis; vide, quæso, ne vota mea supercilio tuo despicias, ne Nemesis a te repetat

Stat. id damnat Doer. In Bip. et aliis interpungitur post delicatos.-18 In Stat. codd. Nunc audax cave, et, Nunc audax caneris.-19 In omnibus Stat. et Scal. codd. ocello, improbante Doer.-20 Ne panas Nemesis reponat: Ate Est vehemens Dea Mel. Voss. et Cant. 'sed quilibet, opinor, vulgatam sine hæsitatione præferet.' Doer.

NOTE

tur: 'Delicata,' inquit Festus, 'dicebant Dis consecrata, quæ nunc dedicata: unde adhuc manet delicatus. Delicare autem proprie est, dicendo deferre.' Hæc ille; et esset sensus, Catullum, et Licinium, eo die se lusui dedicasse. Alii Tò esse ab 'edo' derivandum putant, sed male. Nos aliter interpungendum esse, et vocabulum, delicatos, id est, exquisitos, ad versiculos referendum censemus. De

licati vero versus sunt, qui molliculi. Festus verbo 'hilarodos' dixit, ' carmen delicatum et lascivum.' Et Cic. in Pisonem: 'Delicatissimis versibus exprimere omnia conviviorum ge. nera.'

16 Poëma feci] Accepit hic poëma pro Epigrammate; nam poëma proprie pars est alicujus operis, ut Tragœdia: sicut Poësis est contextus totius operis effecti, ut 'Ilias' et 'Æ

Ne poenas Nemesis reposcat a te:
Est vehemens Dea; lædere hanc caveto.

supplicium; Dea illa acerba est, timeto ipsam offendere.

[merged small][merged small][ocr errors]

20

tur. Dicta etiam est Rhamnusia,' quod in Rhamnunte Atticæ oppido templum et simulachrum Phidiacum habuerit. Vide Strab. lib. Ix. Plut.

ultrix, et benefactorum remuneratrix; in Theseo. Plin. lib. xxvIII. cap. 2. sed quæ maxime superbos persequi

CARMEN LI.

AD LESBIAM.†

ILLE mi par esse Deo videtur,
Ille, si fas est, superare Divos,
Qui sedens adversus identidem te
Spectat et audit

Is mihi Deo similis apparet, is, si licet dicere, videtur mihi Caelites antecellere, qui residens contra te, aspicit te subinde et auscultat suaviter ridentem, quod mihi

NOTE

+ Hoc Carmen Catullus mutuatus est a Sappho illa celebri Poëtria, quæ ambo carmina, Græcum Sapphus, et Latinum Catulli, inter se comparat Janus Dousa F. Oden porro Sapphus debemus Rhetori Longino, qui hanc in sua scripta transtulit; sed cum nemo forsan sit, qui non decimam illam Musam audire gestiat, ejus verba hic adscripsimus:

Φαίνεταί μοι κῆνος ἴσος θεοῖσιν
Εμμεν ἀνὴρ, ὅστις ἐναντίος τοι
Ἰσδάνει, καὶ πλασίον ἡδὺ φωνα-
σαί σ ̓ ὑπακούει,
Καὶ γελάῖς ἱμερόεν τό μοι μὲν
Καρδίαν ἐν στάθεσιν ἐπτόασεν.
Ως γὰρ εἴδω σε, βροχέως με φωνᾶς
Οὐδὲν ἔτ ̓ ἴκει

̓Αλλὰ καμμὲν γλῶσσα ἔαγε, λέπτον δ ̓

Αὐτίκα χρῶ πῦρ ὑποδεδρόμακεν, Οππάτεσσιν δ ̓ οὐδὲν ὄρημι, βομβεί σιν δ ̓ ἀκοαί μοι·

Καδδ ̓ ἱδρὼς ψύχρος χέεται, τρόμος δὲ Πᾶσαν ἀγρεῖ, χλωρότερα δὲ ποίας Ἐμμὶ, τεθνάκην δ ̓ ὀλίγῳ πιδεῦσα Φαίνομαι ἄπνους. Postremum tetrastichon a Catullo non expressum, ita convertit charactere Catulliano ludens Janus Dousa F.

Frigidus sudor fluit, horror artus
Pallidos herba magis it per omnes,
Et pati mortem videor morans in
Limine mortis.

1 Ille mi par esse Deo] Beatum esse ait, quicumque Lesbiæ aspectu et alloquio frui possit: sed postea se corrigens, ejusmodi cogitationes dicit

« ZurückWeiter »