PAG. 110 P. præcludas officinam] Non cepit hunc locum Pricæus putans, ex præcedentibus liquere, hic oportere scribi recludas. Sensus est: Si præcludas tuæ domui officinam muliebris consuetudinis, et furti earum, quæ ceteris, et omnibus passim populis est publica. Oud. Et vitiorum muliebrium publicam præcludas officinam] Hæc est communis lectio, sed ineptissima: scribe, recludas officinam: expende præcedentia. Pric.

Patrocinio gratioso] Glorioso non est nisi in Fux. et Ed. Ald. generoso vidi in nullo. Nec gratioso junxerim T Cupidini, vulgari significatione pro eo, qui facile gratiam et favorem adquirit, passive; sed active patrocinio gratioso, sive officioso, ut interpretatur Floridus, seu ambitioso, quo gratiam et favorem Cupidinis, licet absentis, mereri nitebantur. Est enim, ut ait Gellius lib. Ix. c. 12. 'Gratiosus et qui adhibet gratias, et qui admittit.' Sic Cic. lib. II. ad Fam. 6. 'Suffragatio gratiosa.' Oud. Sic illæ, metu sagittarum, patrocinio gratioso Cupidini, &c. blandiebantur] Supra heic: Sed mitis fluvius, in honorem Dei scilicet, qui et ipsas aquas urere consuevit, metuens sibi, confestim

eam innoxio volumine super ripam, &c. exposuit.' Pric.

Praversis illis] Neque hunc locum ceperunt interpretes, quorum Beroaldus exponit 'posthabitis et quasi relictis,' vel, ut cum Bas. edidit, perversis seu abeuntibus alio itinere, immo Stewechius conjecit eo sensu fere reversis. In Guelf. sec. prævessis. In Oxon. est prævexis; unde conjicere quis posset prævectis, sive prætervectis illis et ita post tergum relictis, de quo vide ad Sueton. Cæs. c. 37. Sed idem significat præversis, haar voorby gegaan hebbende. Ut in illo Virgilii lib. 1. Æn. 317. 'volucrique fuga prævertitur Eurum.' XII. 345. 'equo prævertere ventos:' et alibi. Plura de hoc verbo dicemus infra. Oud. Perversis illis] Junone et Cerere jam conversis in aliud iter, atque abeuntibus. Vel expone perversis,' posthabitis, et quasi relictis Deabus, Venus ad undas, unde orta est, flexit iter, mariaque sulcavit. Beroald. Venus indignata ridicule tractari suas injurias, &c. concito gradu pelago viam capessit] Multa gemens, et se pelago Dea condidit alto.' 'Vertit se, et indignans abiit:' ut iv. Reg. 5. 13. Naämanus. Elianus Var. XII. 57. de Menecrate: Ἐξαναστὰς ἀπιὼν ἔχετο, καὶ ἔλεγεν ὑβρίσθαι. ' ridicule tractari, &c. est, ridiculos in suas injurias jocos construi,' ut infra lib. VIII. locutus: sic alibi eodem libro, 'ridicule landare.' Pric. Pelago viam capessit] Lib. IX. 'Retro qua veneramus, viam capessit.' Idem.

Post anxiam disquisitionem, post Cereris suasionem, post Junonis refragationem, Psyche ultronea Veneri sese offert. Veneris ascensus in cœlum et numinum imploratio describitur, ejusque in Psychen jussa imperiosissima memorantur: ut scilicet acervum omnifariæ frugis granis sejugatis disponeret: ut floccum velle. ris pretiosi quæsitum afferret, ut li quorem Stygium urnula deferret, ut Proserpinæ pyxidem formositate repletam referret: quibus omnibus divino adminiculo confectis, nubit Psy. che in concilio Deorum Cupidini suo, celebranturque in cœlo nuptiæ, ex quo matrimonio nascitur Voluptas. Beroald.

Mariti vestigationibus] Alii, investig. Elmenh. Præpositionem scil. addunt Palat. et Guelf. sec. Sed cum optimis quibusque amavit Auctor simplex vestigare, ejusque derivata, Ita' vestigare' lib. VII. p. 135. ubi frustra d in inculcare conatur Stewechius. Lib. x. p. 220..damni vestigabant reum.' De Deo Socratis init. ac sæpissime lib. VIII. p. 154. 'prospectu vestigatorum: ubi vide Pricæum, et Glossas. Aliquoties hic illic librarii istud in intruserunt. Adi Comm. ad Liv. lib. xxxix. c. 51. 'Quod vestigari volunt.' Sæpe in Plinio, et sic antiquissimus Ms. Leid. lib. 11. cap. 66. nec argumentis hoc vestigandum.' Boëth. lib. III. de Phil. Prosa Ix. 'Beatitudo nullo modo investiganda.' In antiq. Ms. Leid. vestiganda. Et sic Edd. Vett. Cic. lib. 1. de Off. c. 6. Artes in veri vestigatione versantur. Sed investig. Mss. plures, et c. 9. Oud. Mariti vestigationibus inquieta] Virgilius: 'Vestigatque virum.'

Servius: 'Inquirit: translatio a canibus.' Pric.

Animo tanto cupidior] F. nimio tanto, Brant. Ita certe Noster sæpius lo quitur, ut in Apol. 'multo tanto vanius.' Lib. vii. Met. p. 142. ' multo tanto pluribus.' Lib. x. p. 225. 'multo tanto inpensius.' Flor. N. 18. ' multo tanto præstat.' Sic nimium quautum' Terent. Phorm. IV. 3. 38. Verum nihil hic variant Mss. et Appuleius animo videtur expresse addidisse, ut opponatur 74 inquieta corpore, Vide etiam ad pag. 125. 'Animo promtiores.' Quidam jungunt inquieta animo. Oud.

Cupidior, et ir. l. si non u. b. 1. certe s. p. propitiare] Copula et hoc loco plane wapéλket. Nec enim sequitur Adjectivum, quo jungatur r cupidior, ut parata, vel simile. Quare vel explicari debet et licet pro etiamsi, vel transponi ante animo; vel potius deleri auctoritate Mss. Oxon. Pith. Palat. D'Orv. et Ed. Junt. post. Pro iratus est in Guelf. ira tamen. Minus bene Meursius, ut constructionem inveniret lib. IV. Exerc. Crit. cap. 17, legebat certa. Verum certe in navopOwσe passim adhibet Auctor. Vide ad lib. 1. p. 49. Et certe lætitia delibuti.' p. 55. ' Certe eam reformatam videam,' Lib. hoc pag. 130. 'Certe utcumque mors ei erat destinata.' Ac sic præcedentibus Toîs si non. Lib. v. p. 96. Et si id tolerare non poteris, &c. certe de marito nil audias.' Lib. IX. p. 197. 'Vel si id nequiverit, certe Larva vel numine inmisso violari spiritum.' De Deo Socratis pag. 686. 'Si non apud omnes, &c. at certe penes cunctos,' &c. Accedit lib. x. pag. 131. minus qui

dem quam merebatur, sed quod dignus cruciatus excogitari non poterat, certe bestiis laniandam objecit.' Pro si non in Palat. Fux. Pith. sine. Idem.

Uxoris blanditiis] Lego, uxoriis. Elmenh. Sic jam Beroaldus in notis, et Meursius d. 1. item Barth. lib. vi. Advers. c. 13. Piccart. Peric. Crit. cap. 9. etiam emendarunt, ut bene cum Elmenh. edidere Scriv, et Flor. Ita 'dos, res uxoria,' &c. apud Nostrum, et alios. Passim casus iis et ium abiere in Genitivum substantivorum, ut 'regiis' in 'regis,'' gladiatorium' in 'gladiatorum,' et similia. Sæpe hoc post alios monui hic et in Suetonio. Oud. Uxoriis blanditiis lenire] Seneca Octav. Tu modo blando vince obsequio Pacata virum.' Interpres vetus Judic. xiv. 15. ‘Blandire viro tuo.' Vide et ibidem XIX. 3. Supra hic lib. v. in eodem argum. isto :

'Adolescentulum delicatum blandis obsequiis promerere.' Bene et lenire: sic, 'fœminea lenitate ad veritatis humanitatisque viam maritum reducere,' lib. xiv. Ammian. Marcellinus: cui simile φιλανδρία σώφρονι (βιαστικῷ καὶ δικαίῳ φαρμάκῳ) τὸν γήμαντα ἐπάγεσθαι. Pædag. ΙΙ. 11. apud Clementem Alexandrinum. Pric.

Certe servilibus precibus, &c.] Id est, saltem s. p. cupida uxoriis blanditiis maritum lenire, saltem servilibus p. p. Meursius certa, minus recte reponebat. Idem.

Prospecto Templo] Cereris nempe. En. 11. Est urbe egressis tumulus, templumque vetustum Desertæ Cereris.' Idem.

Unde autem scio? &c.] Supra lib. I. 'Unde autem (inquit) scio an?' &c. Infra lib. ix. 'Unde autem tu stultule asine, &c. scire potuisti?' &c. et x. Unde enim scio an?' &c. Quintilianus Declam. cccxxi. 'Et unde scio an exhausta potione statim concidat?' Arnobius lib. vi. 'Et unde novissime scitis an simulachra hæc ? &c. Seneca Epist. XVII. Unde enim

scis an jam nimis habes?' Ita et Latinus Interpres I. Cor. 7. 16. et Augustinus Confessionum x. 18. et 37. Idem.

Gressum, quem defectum ass. laboribus spes incitabat, &c.] Ut hæc lectio defendi possit, præfero tamen scripturam Cod. D'Orv. qua. Dirigit gressum scilicet eo, qua, &c. Virgil. Æn. 1. 405. Qua te via ducit, dirige gressum.' Adi me ad Cæs. lib. II. c. 8. 'Ut si qua opus esset, subsidio duci possent.' Arnob. lib. v. p. 176. 'qua iret ac pergeret, inscitia itineris nesciebat:' immo supra lib. 111. pag. 55. qua nidor ducebat exuviarum, veniunt.' Posset etiam reponi defectam. Nam frustra Pricæus, quia pag. 112. sequitur, 'in tantis exantlatis laboribus defessam,' hic quoque defessum, vel illic defectam scribendum opinabatur. Uti utrumque recte dicitur, sic elegantius variaverit orationem Appuleius. Defectus' enim de fatigato sæpissime ponitur. Vide ad lib. iv. p. 102. lassa salute, defecta.' Quinctil. Decl. xII. cap. 2. 'defectaque labore senectus:' atque illic Burmann. cui concinunt Schedæ Bibl. ineditæ. Sic et lib. ΙΧ. p. 184. 'jamque maxima diei parte tr. defectum alioquin me, nexu machinæ liberatum,' &c. pessime Wow.substituit defessum. Contra p. 112. et lib. VII. pag. 145. 'defesso mihi ferebat auxilium.' Pricæus maluit defecto. In talibus standum est a Msstis. Oud. Dirigit citatum gradum] Lib. 1x. Rapidum dirigit gressum:' et VII. Dirigit gressum ad suam patriam.' Pric. Quem defectum prorsus assiduis laboribus spes incitabat et votum] Hieronymus in vita Pauli de Antonio :

Neque vero gressus sequebantur animum, sed quamvis corpus inane jeju. niis seniles etiam anni fregerant, tamen animo vincebat ætatem.' Symeon Metaphrastes de Joanne Euangelista: 'Emißàs (Iπtov) Hλavvev öλais ἡνίαις, τὸ τοῦ ἵππου τάχος πρὸς τὴν αὐ Toû σtovdhv ĥttov elvaι dióμevos. Pro

defectum assiduis laboribus, malim defessum scribi: infra heic: In tantis exantlatis laboribus defessam:' nisi ex isto ille locus corrigendus. Idem. Pulvinaribus sese proximam intulit] Forte, proximans. Elmenh. Uti pag. 112.'sacratis foribus proximat.' Plura vide de hoc verbo ad fin. lib. 11. 'januam proximamus.' Hic tamen nihil mutandum censeo. 'Intulit se proximam' significat proxime accessit. Sic lib. VIII. p. 171. Præsepio me proximum deligant.' Ita enim est in Mss. et Edd. Vett. Vulgo nunc proximo, quod est Wow. Oud.

Spicas, &c. flexibiles in corona] Flexibiles habent Mss. plerique, et Edd. usque ad Elmenh. præter Junt. post. quæ jam expressit id, quod in Flor. Oxon. Fulv. Codd. habetur, ut et Par. Inc. fiexiles: quod et mihi præplacet; licet flexibilis etiam apud Cic. Ovid. et alios inveniatur. Nulla vero caussa est, cur a Mss. recedentes legamus plexiles vel plectiles cum Pricæo, nec non Heinsio ad Ovid. Met. lib. x. 894. Incinctus juvenis flexis nova cornua cannis:' de quo et adi Comm. ad Gell. lib. XVIII. cap. 2. 'coronam e lauro plexam:' et Harduin. ad Plin. lib. xxI. c. 3. Flexilis enim satis habet, quo se tueatur. 'Flexile cornu' Ovidio. Val. Flacc. v. 589. multa spirat coma flexilis aura.' Auson. Cent. ex Æn. v. 'Flexilis obtorti per collum circulus auri.' Immo in quatuor vetustissimis Solini libris cap. 52. p. 56. inveni flexilitate pro flexibilitate. Sed flexibiles libros' ait p. 57. Sic et nexilis' lib. v. p. 99. &c. Vide et ad lib. VIII. p. 168. Vox spicas deest Palat. Idem. Flexiles in corona] Ita excudi debuit, ut et in Oxon. legitur, non flexibiles: at fortasse non flexibiles sed plectiles scribendum: sic plectilem corollam' Plautus Bacchid. dixit. Onomasticon vetus: Plectilis, tλeкtós.' Pric.

Et opera messoria modus omnis] Tot

codicibus optimis accedunt Oxon. et Guelf. cum Ed. Junt. post. ut edidere Wow. Elm. Scriv. Pric. Flor. et sine dubio voluit Vulcan. Ed. sec. in qua vitiose munus omnis. Ac frustra huic voci refragatur Gruter. lib. vi. Susp. c. 3. modus retinens pro copia, nt passim occurrit. Verum quid erit hic operæ messoriæ copia?' Non enim 'opera' significat instrumenta; recte igitur mundus operæ, sive instrumenta, quæcumque pertinent ad messorum opus et actiones. Immo Gudius ad Phædr. lib. IV. f. 4. putat Auctorem imitatum esse Plautum e Mercatore, ut legit. 1. 1. 65. multo opere in mundo rustico se exercitum.' Sed malim ibi cum aliis jungere opere inmundo. Ut hic vero, ita et supra lib. IV. p. 81.. mundo nuptiali ornabat,' corruptum fuit in modo: ubi vide; item Sanctium in Min. lib. IV. c. 15. Pro et vitiose in Ms. D'Orv. est in. Abest a Guelf. m. pr. Oud. Et operæ messoriæ mundis omnis: sed cuncta passim jacentia, et incuria confusa] Dispersa jacebaut Sarculaque, rastrique, graves, longique ligones.' Scholiastes ad Nubes Aristophanis: 'O avтŵv (ȧypolкwv) olкOS πυρῶν καὶ δερμάτων μεστὸς ὢν, οὐδεμίαν ἔχει, &c. εὐθεσίαν, ἀλλ ̓ ἄλλο ἀλλαχῆ KÉTαι, ŵs ĕTuxe. Pric.

Estu, laborantium manibus projecta] Virgilius: Rapido fessis messoribus æstu.' Claudianus: Et cum se rapido forsan projecerit æstu.' Idem.

PAG. 111 Rata scilicet nullius Dei fana et cerimonias negligere se debere] Propertius: Nullas illa suis contemnet fletibus aras.' Iolaus apud Euripidem: Пo? трeóμeola; tís yàp ἄστεπτος θεῶν ; Ποῖον δὲ γαίας ἕρκος οὐκ àplyμela. Idem.

Ain] Elegantius est Ah, tanquam dolenter hoc pronunciet Ceres. Ber. Tuum vestigium, &c. requirit] Plaut. Cistell. Vestigium heic requiro, Qua aufugit quædam nescio quo mihi.' Pric.

Teque ad extremum supplicium expetit] Catullus: Supplicium scævis exposcens anxia factis.' Idem.

Es totis, &c. viribus, &c.] Ita sæpe Appuleius: vide quæ olim ad Apolog. pag. 156. [514. Ed. Flor.] notata. Idem.

Ultionem flagitat] Malim ex Bertin. fatigat. Sciopp. in Symb. et Susp. Lect. lib. IV. Ep. 14. Pro deposcit ex Virgil. 'Martemque fatigat.' Sed aliud est fatigare Deos,' quod sæpissime de precibus occurrit. Aliud fatigare aliquid.' Sed flagitare ultionem' est omni conatu petere, exigere. Val. Flacc. 11. 363. Tunc flagitat iras In populos Astræa Jovem.' Sil. Ital. II. 41. Promissa piacula turmas Flagitat.' Ac passim. Corrig. est Mart. Capella lib. 1. p. 23. ut est in Mss. quinque Bib. Leid.' Et robur thalamos flagitat additum.' Vulgo, thalamo. Oud.

Pedes ejus advoluta] D'Orv. pedibus; ut solent alii scriptores. Sed Appuleium amare casum præpositionis ipsum in talibus exprimere, sæpius vidimus. Adi modo ad lib. I. p. 16. Adsidebat pedes uxor.' In Apol. 'ante pedes nostros advolntus.' Idem.

Uberi fletu rigans] Ovid. lib. 11. Metam.ter fletibus ora rigavit.' Valer. Flaccus lib. IV. 'genas lachrymis rigat.' Seneca Troade vs. 409. 'Effuso genas fletu rigatis.' Elmenh. Lucan. lib. IV. 180. Arma rigant lacrimis, singultibus oscula rumpunt.' Infra lib. x. p. 214. ' Ora sua recentibus adhuc rigans lacrimis.' Sed hinc tamen non licet vultum lacrimis madentem vocare vultum riguum' vel'irriguum,' ut censet Triller. lib. I. Obs. c. 20. Vox ea convenit pratis, bortis, pascuis lætis, ac præ humore fertilibus. Ceterum in Flor. pr. est ubera. Sed eo situ, quo hic jacebat Psyche, nec sua nec Deæ ubera poterat fletu rigare. In Oxon. ubere. Non male; sed i in Ablativo usus est Delph. et Var, Clas.

quoque in Apol. p. 540. Ed. Flor. ' in solo uberi.' Fletu exsulat a Fux. Idem. Uberi fletu rigans Deæ vestigia] Arnobius: Spirantia hæc signa quorum plantas et genua contingitis.' Pric.

Humumque verrens crinibus] Hoc faciebant in magnis calamitatibus, ut dixi ad Arnobium. Elmenh. Et cui non dictus Hylas? Adi Comm. ad Liv. lib. 111. c.7.stratæ passim matres, crinibus templa verrentes.' Ad Silium Ital. lib. vr. 560. Ast aliæ, laceris canentes crinibus, alta Verrunt tecta Deum.' Oud. Humumque verrens crinibus suis] Claudianus: 'Numinibus votisque vacas, et supplice crine Verris humum.' Arnobius I. 'Cum Deorum ante ora prostrati, limina ipsa osculis everrerent.' Pric.

Rogo te frugiferam t. dextram i, deprecor] Ex corrupta Ed. Vet. scriptura rego Basileenses Ed. utraque re. finxerant rogo; ac Stewech. putans per ego esse marginalem glossam, conjecit, per te, per fr. ad finem lib. IV. Sed verissime Mss. et Ed. Vicent. ac Beroald. cum seqq. exhibent per ego te fr. solita in precum initio trajectione: ut late vidimus illo loco pag. 84. Ed. Pric. Per ego te fœdera deprecor.' Sic mallem quoque lib. ix. p. 193. Juro per ego istam sanctam Cererem.' Dein Pal. et Oxon. a m. pr. dexteram tuam. In cetéris etiam, et Edd. Vett. ac Scriv. dexteram, ut edidi. In Fux. est, per ego fr. t. dexteram deprecor. Oud. Rego] Lege, Per ego, precatur enim Psyche Cererem Deam, per frugiferam dextram, et cætera omnia ad numen Cereris pertinentia. Beroald.