Illic assidue ficti saltantur amantes:
Quid caveas actor, quid juvet, arte docet.
Eloquar invitus: teneros ne tange poetas.
Submoveo dotes impius ipse meas.
Callimachum1 fugito; non est inimicus Amori:
Et cum Callimacho tu quoque, Coe, noces.
Me certe Sappho meliorem 2 fecit amicae :
Nec rigidos mores Teïa Musa dedit.
Carmina quis potuit tuto legisse Tibulli?
Vel tua, cujus opus Cynthia sola fuit?
Quis potuit lecto durus discedere Gallo?
Et mea nescio quid carmina dulce sonant.
Si vacat exiguum profugo dare tempus amico,
O! sidus Fabiae, Maxime, gentis ades;
Dum tibi, quae vidi, referam: seu corporis umbra,
Seu veri species, seu fuit ille sopor.
Nox erat et bifores intrabat luna fenestras,
Mense fere medio quanta nitere solet. Publica me requies curarum somnus habebat, Fusaque erant toto languida membra toro;
3 Cujus opus. Propertius (B.C. 30), of whose verses Cynthia is the main subject. Gallus was one of the Augustan poets.
4 Mense fere, etc. The moon was nearly full. Below, "publica requies" is the" universal rest -the rest which is open to every one; that sleep which, as Shakespeare says, "knits up the ravelled sleeve of care."
Cum subito pennis agitatus inhorruit aër;
Et gemuit parvo mota fenestra sono:
Territus in cubitum relevo mea membra sinistrum;
Pulsus et e trepido pectore somnus abit.
Stabat amor vultu, non quo prius esse solebat,
Fulcra tenens laeva tristis acerna 1 manu;
Nec torquem collo, nec habens crinale capillis;
Nec bene dispositas comptus, ut ante, comas:
Horrida pendebant molles super ora capilli;
Et visa est oculis humida penna meis.
Qualis in aëriae tergo solet esse columbae,
Tractantum multae quam tetigere manus.
Hunc, simul agnovi (neque enim mihi notior alter), Talibus affata est libera lingua sonis:
O puer, exilii decepto causa magistro,
Quem fuit utilius non docuisse mihi;
Huc quoque venisti, pax est ubi tempore nullo, 25
Et cöit astrictis barbarus Ister aquis?
Quae tibi causa viae, nisi uti mala nostra videres?
Quae sunt, si nescis, invidiosa tibi.
Tu mihi dictâsti juvenilia carmina primus:
Apposui 2 senis te duce quinque pedes.
Nec me Maeonio consurgere carmine, nec me
Dicere magnorum passus es acta ducum.
Forsitan exiguas, aliquas tamen, arcus et ignis
Ingenii vires comminuere mei:
Namque ego dum canto tua regna, tuaeque parentis, In nullum mea mens grande vacavit opus.
1 Fulcra...acerna. This seems to be "a staff of maple wood." Another reading is "sceptra" instead of "fulcra." Below, "invidiosa" is 66 a source of odium."
2 Apposui, etc. Ovid refers to his writing in elegiac metre,
hexameters and pentameters alternately. Below, "arcus et ignis," are the bow and torch of Love. For 66 exiguas, aliquas tamen," compare Cic. pro Arch. i: "Si quid est in me ingenii, judices, quod sentio quam sit exiguum.'
Nec satis id fuerat; stultus quoque carmina feci,
Artibus1 ut posses non rudis esse meis:
Pro quibus exilium misero mihi reddita merces,
Id quoque in extremis, et sine pace, locis.
At non Chionides Eumolpus 2 in Orphea talis ;
In Phryga nec Satyrum talis Olympus erat:
Praemia nec Chiron ab Achilli talia cepit,
Pythagoraeque ferunt non nocuisse Numam.
Nomina neu referam, longum collecta per aevum 45
Discipulo perii solus ab ipse meo.
Dum damus arma tibi, dum te, lascive, docemus,
Haec te discipulo dona magister habet.
At tu sic habeas ferientes cuncta sagittas;
Sic nunquam rapido lampades igne vacent;
Sic regat imperium, terrasque coërceat omnes
Caesar, ab Ænea qui tibi fratre nepos:
Effice, sit nobis non implacabilis ira;
Meque loco plecti commodiore velit.
Haec ego visus eram puero
Hos visus nobis ille dedisse sonos.
Per mea tela faces, et per mea tela sagittas,
Per matrem juro, Caesareumque caput;
Nil, nisi concessum, nos te didicisse magistro: .
Artibus et nullum crimen inesse tuis.
1 Artibus. Ovid wrote poems for the instruction of lovers, or as he puts it here, that by the instructions he gave (artibus) Love might not be without experience.
2 Eumolpus. Eumolpus (son of Chione), Olympus, and Achilles are mentioned as instances of pupils who did not show ingratitude to their masters; being so far unlike Love in his
conduct to Ovid. The "Phrygian Satyr" is Marsyas, whose pupil Olympus was.
3 Nepos. Cupid and Aencas were brothers, being alike sons of Venus. Augustus, being descended from Aeneas, was a remote connection (nepos) of Cupid. "Nepos" is here used of a descendant not lineal, but of a descendant from a brother.
Utque hoc, sic utinam defendere cetera posses!
Scis aliud, quod te laeserit, esse magis :
Quidquid id est (neque enim debet dolor ille referri)
Non potes1 a culpa dicere abesse tua :
Tu licet erroris sub imagine crimen obumbres;
Non gravior merito vindicis ira fuit.
Ut tamen aspicerem, consolarerque jacentem,
Lapsa per immensas est mihi penna vias.
Haec loca tum primum vidi, cum, matre rogante,
Phasias est telis fixa puella meis.
Quae nunc cur iterum post saecula longa revisam,
Tu facis, ô castris miles amice meis.
Pone metus igitur; mitescet Caesaris ira;
Et veniet votis mollior hora tuis:
Neve moram timeas; tempus, quod quaerimus, in
Cunctaque laetitiae plena triumphus habet.
Dum domus, et nati, dum mater Livia gaudet;
Dum gaudes patriae magne Ducisque Pater:
Dum tibi gratatur populus, totamque per urbem
Omnis odoratis ignibus ara calet;
Dum faciles aditus praebet venerabile templum ;
Sperandum nostras posse valere preces.
Dixit; et aut ille est tenues dilapsus in auras,
Coeperunt sensus aut vigilare mei.
Si dubitem, quin his faveas, ô Maxime, dictis,
Memnonio 2 cygnos esse colore putem.
1 Non potes.
"You cannot
say that it is entirely discon-
nected with blame to yourself:
you cannot assert yourself to be
altogether free from blame." Ovid
tried to cloak the offence with
which he was charged under
the disguise of a mere error of
judgment. Below, "Phasias " is Medea, the Colchian maiden; Phasis being a river of Colchis, from whence pheasants were brought to Europe.
2 Memnonio, etc. Memnon, son of Aurora, was king of the Ethiopians, and therefore dark or black
Sed neque mutatur nigra pice lacteus humor;
Nec, quod erat candens, fit terebinthus, ebur.
Conveniens animo genus est tibi; nobile namque
Pectus et Herculeae simplicitatis habes.
Livor, iners vitium, mores non exit in istos;
Utque latens ima vipera serpit humo.
Mens tua sublimis supra genus eminet ipsum;
Grandius ingenio nec tibi nomen inest.
Ergo alii noceant miseris, optentque timeri:
Tinctaque mordaci spicula felle gerant :
At tua supplicibus domus est assueta juvandis;
quorum numero me, precor, esse velis.
Nux ego juncta viae, cum sim sine crimine vitae,
A populo saxis praetereunte petor.
Obruere ista solet manifestos poena nocentes,
Publica cum lentam non capit1 ira moram.
Nil ego peccavi: nisi si peccare videtur,
Annua cultori poma referre suo.
At prius 2 arboribus, tum cum meliora fuere
Tempora, certamen fertilitatis erat.
Tum domini memores sertis ornare solebant
Agricolae fructu proveniente Deos.
skinned. Ovid would as soon
believe white to be black as that
Fabius would not help him.
Below, "mutatur nigra pice" is
equivalent to "changed into
black pitch;" the exact con-
struction being "is exchanged
by black pitch (taking its
place)." So elsewhere (Amor.
iii. 8) Ovid says, "Tam male
quaesitas pulvere mutet opes,"
i.e., changed into dust.
Non capit. "Does not allow, admit of." Below, the subject of "videtur" is the clause "annua... suo."
2 Prius. This, of course, is an adverb, and to be carefully distinguished from the conjunction "prius quam," which requires a verb after it. Below, poma per annos means that that fruit was not cultivated every
|