Cujus ut oblata est praesentia; "Vincimus," inquit:
"Hic mihi morte sua causa salutis erit."
Protinus ignari, nec quicquam tale timentis,
Innocuum rigido perforat ense latus;
Atque ita divellit, divulsaque membra per agros
Dissipat, in multis invenienda locis.
Neu pater ignoret, scopulo proponit in alto
Pallentesque manus, sanguineumque caput:
Ut genitor luctuque novo tardetur, et artus
Dum legit extinctos, triste moretur iter.
Inde Tomos dictus locus hic; quia fertur in illo
Membra soror fratris consecuisse sui.
Rura cano, rurisque Deos: his vita magistris
Desuevit querna pellere glande famem;
Illi compositis primum docuere tigillis
Exiguam viridi fronde operire domum:
Illi etiam tauros primum docuisse feruntur
Servitium, et plaustro supposuisse rotam.
Tunc victus abiere feri; tunc consita pomus;
Tunc bibit irriguas fertilis hortus aquas;
Aurea tunc pressos pedibus dedit uva liquores,
Mistaque securo est sobria lympha mero.
Rura ferunt messes, calidi cum sideris aestu
Deponit flavas annua Terra comas:
Rure levis vernos flores apis ingerit alveo,
Compleat ut dulci sedula melle favos.
be free from anxiety. Cf. Hor. Carm. i. 18, 3: "Neque Mordaces aliter diffugiunt Sollicitudines,"
Agricola assiduo primum satiatus aratro
Cantavit certo rustica verba pede :
Et satur arenti primum est modulatus avena
Carmen, ut ornatos 1 diceret ante Deos.
Agricola et minio suffusus, Bacche, rubenti
Primus inexperta duxit ab arte choros :
Huic datus a pleno, memorabile munus, ovili
(Dux pecoris hircus; duxerat hircus oves).
Rure puer verno primum de flore coronam
Fecit, et antiquis imposuit Laribus.
Rure etiam teneris curam exhibitura puellis
Molle gerit tergo lucida vellus ovis.
Hinc et femineus labor est, hinc pensa, colusque ;
Fusus et apposito pollice versat opus.
Atque aliqua assiduae textrix operata Minervae
Cantat, et applauso tela sonat latere.
Ipse interque gréges, interque armenta, Cupido
Natus, et indomitas dicitur inter equas.
Illic indocto primum se exercuit arcu :
Hei mihi, quam doctas nunc habet ille manus!
Jam nox, aethereum nigris emensa quadrigis
Mundum, caeruleo laverat amne rotas;
Nec me sopierat, menti2 Deus utilis aegrae,
Somnus; sollicitas deficit ante domos.
"Adorned with Below, "summo ab ortu" seems
2 Menti. Cf. Shakspeare:
Sleep that knits up the ravelled sleeve of care."
to mean "when the sun was fully above the horizon, when the whole of his orb was visible in the east."
Tandem, cum summo Phoebus prospexit ab ortu,
Pressit languentis lumina sera quies.
Hic juvenis, casta redimitus tempora lauro,
Et visus nostra ponere sede pedem.
Non illo quicquam formosius ulla priorum.
Aetas, humanum nec videt illud opus.
Intonsi crines longa cervice fluebant;
Stillabat Tyrio myrtea rore coma:
Candor erat, qualem praefert Latonia Luna,
Et color in niveo corpore purpureus;
Ut juveni primum virgo deducta marito
Inficitur 2 teneras ore rubente genas;
Ut cum contexunt amaranthis alba puellae
Lilia, et autumno candida mala rubent.
Ima videbatur talis illudere palla;
Namque haec in nitido corpore vestis erat.
Artis opus rarae, fulgens testudine, et auro,
Pendebat laeva garrula parte lyra:
Hanc primum veniens plectro modulatus eburno,
Felices cantus ore sonante dedit:
Sed postquam fuerant digiti cum voce locuti,
Edidit haec tristi dulcia verba modo;
Salve, cura Deûm: casto nam rite poetae
Phoebusque, et Bacchus, Pieridesque favent.
Sed proles Semeles Bacchus, doctaeque sorores
Dicere non norunt, quid ferat hora sequens.
2 Inficitur. The fairness of the bride's cheeks is broken by her scarlet lips. The" palla consisted of a rectangular piece of cloth, nearly or exactly square, as it came from the loom. It was sometimes fringed and embroidered.
At mihi fatorum leges, aeviqué futuri
Eventura pater posse videre dedit.
Quare, ego quae dico non fallax, accipe, vates,
Quodque Deus vero Cynthius1 ore feram
Carminibus celebrata tuis formosa Neaera
Alterius mavult esse puella viri.
Est locus in mediae nemorosis vallibus Idae
Devius, et piceis ilicibusque frequens ;
Qui nec ovis placidae, nec amantis saxa capellae,
Nec patulo tardae carpitur ore bovis:
Hinc ego Dardaniae 2
Dardaniae2 muros, excelsaque tecta,
Et freta prospiciens, arbore nixus eram.
Ecce pedum pulsu visa est mihi terra moveri ;
Vera loquor, veri vix habitura fidem.
Constitit ante oculos, actus velocibus alis,
Atlantis magni Pleïonesque nepos.
Fas vidisse fuit: fas sit mihi visa referre:
Inque Dei digitis aurea virga fuit.
Tresque simul Divae, Venus, et cum Pallade Juno,
Graminibus teneros imposuere pedes.
Obstupui; gelidusque comas erexerat horror;
Cum mihi, Pone metum, nuncius ales ait.
Arbiter es formae: certamina siste Dearum ;
Vincere quae forma digna sit una duas.
Neve recusarem, verbis Jovis imperat;1 et se
Protinus aetherea tollit in astra via.
Mens mea convaluit, subitoque audacia venit:
Nec timui vultu quamque notare meo.
Vincere erant omnes dignae; 2 Judexque verebar
Non omnes causam vincere posse suam.
Sed tamen ex illis jam tunc magis una placebat; 25
Hanc esse ut scires, unde movetur amor.
Tantaque vincendi cura est; ingentibus ardent
Judicium donis sollicitare meum:
Regna Jovis conjunx, virtutem filia jactat;
Ipse potens dubito, fortis an, esse velim:
Dulce Venus risit, nec te, Pari, munera tangant,
Utraque suspensi plena timoris, ait.
Nos dabimus quod ames; et pulchrae filia Ledae
Ibit in amplexus pulchrior ipsa tuos.
Dixit: et ex aequo donis formaque probata,
Victorem caelo rettulit illa pedem.
suam "is to be victorious in their suit," a common construction with "vincere."
3 Hanc esse, etc. "One of the three competing goddesses instantly charmed me," Paris says, "above the rest; being so winning in aspect that you might at a glance feel sure she must be the goddess who inspires all love." Below, in "ipse potens," the order is "ipse dubito utrum velim esse potens an fortis."
4 Quod ames. "We will give you something to love." Helen was the daughter of Leda by Jupiter.
|