Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

del César. T en esta Egloga encierra las alabanzas de Octavio y Roma, su felicidad, y la calamidad de los mantuanos. Tytiro representa á Virgilio, Melibeo los Man

tuanos.

MELIBUS, TITTRUS.

M. Tityre, tu patulæ recubans sub tegmine fagi,
Sylvestrem tenui Musam meditaris avena:
Nos patriæ fines, & dulcia linquimus arva;
Nos patriam fugimus: tu, Tityre, lentus in umbra,
Formosam resonare doces Amaryllida Sylvas.
T. O Melibœe, Deus novis hæc otia fecit.
Namque erit ille mihi semper Deus: illius aram
Sepe tener nostris ab ovilibus imbuet agnus.
lile meas errare boves, ut cernis, & ipsum
Ludere, quæ vellem, calamo permisit agresti.
M. Non equidem invideo: miror magis, undique totis
Usque adeo turbatur agris: en ipse capellas
Protinus æger ago: hanc etiam vix, Tityre, duco.
Hic inter densas corylos modo, namque gemellos,
Spem gregis ah! silice in nuda connixa reliquit.
Sæpe malum hoc nobis, si mens non læva fuisset,
De cælo tactas memini prædicere quercus:
Sæpe sinistra cava prædixit ab illice cornix.

Egloga I.

Sub tegmine. En la sombra de la copuda haya.

Meditaris. Cantas al son de la zampoña versos pastoriles

Lentus. Sosegado, porque su campo
quedó libre de la avaricia de los
soldados.

Amaryllida. Acusativo Griego. Haces
resonar el eco de Amarilis; nom-
bre pastoril, que significa los cau-
ces de agua ó arroyuelos.
Deus nobis El Cesar entiende; le lla-
ma así por adulacion.
Abovilibus. De los apriscos el tieruo
recental bañará siempre, &c.
Errare Pacer.

Ludere calamo. Divertirme con la

flautilla, segun quiera.

Miror magis. De que estes tan sereno, cuando todos los campos están destrozados, robados de los soldados.

Eger ago. Triste las llevó delante de

mí; protinus, es consecutivamente. Hic inter. El órden es: Namque modą connixa bic inter densas corylos reliquit, &c. Porque poco ha habiendo parido entre los espesos avella→ nos dos mellizos, que son toda la esperanza que tenemos de los rebaños, ay de mi! los dejó sobre una roca ó peñasco.

Si mens. Si nuestro juicio no fuera

errado.

Tactus. Las encinas abrasadas con los rayos.

Sæpe sinistra. Aqui parece toma el agüero de la corneja por infausto. Siendo así que la corneja anuncia el bien de la manò izquierda, el cuervo de la derecha; ademas, que ła encina es tambien árbol funesto y el ser escavado tambien..

Sed tamen, iste Deus quis sit, da, Tityre, nobis. T. Urbem, quam dicunt Romam, Meliboe, putavi Stultus ego, huic nostræ similem, quo sæpe solemus Pastores ovium teneros depellere foetus.

[ocr errors]

Sic canibus catulos similes, sic matribus hædos
Noram: sic parvis componere magna solebam.
Verum hæc tantum alias inter caput extulit urbes
Quantum lenta solent inter viburna cupressi.
M. Et quæ tanta fuit Romam tibi causa videndi?
T. Libertas; quæ sera tamen, respexit inertem,
Candidior postquam tondenti barba cadebat;
Respexit tamen, & longo post tempore venit.
Postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit.
Namque (fatebor enim) dum me Galatea tenebat,
Nec spes libertatis erat, nec cura peculi,
Quamvis multa meis exiret victima septis,
Pinguis, & ingratæ premeretur caseus urbi:
Non unquam gravis ære domum mihi dextra redibat.
M. Mirabar quid moesta Deos, Amarylli, vocares;
Cui pendere sua patereris in arbore poma."
Tityrus hinc aberat, ipse te, Tityre, pinus,
Ipsi te fontes, ipsa hæc arbusta vocabant.
T. Quid facerem? neque servitio me exire licebat,
Nec tam presentes alibi cognoscere divos. :

Da nobis. Dinos. Dare & accipere por
dicere, y audire, lo usa frecuente-
mente Terencio.
Huic nostra. Semejante á esta nues-
tra Mantua.

Depellere fœtus. Llevar los tiernos
corderillos.

Noram por noveram. Así como yo sa-
bian que,
&c.
Componere. Solia comparar, acomodar
lo grande con lo pequeñio.
Verum hæc. Pero esta Ciudad de Roma.
Inter viburna. Entre los delgados
mimbres.

Inertem. Flojo é perezoso por la edad.
Candidior postquam. Despues que al

afeitarme me caia la barba blan-
ca. Veinte y nueve años tenia Vir-
gitio cuando escribió esta Egloga,
Como dice que tenia ya la barba
blanca? con la misma facultad que
se finge pastor siendo Ciudadano, y

con la misma que se finge Tityre
siendo Virgilio. Probus,

Nos Amaryllis. Algunos quieren que
Amarilis se tome aquí por Roma, y
Galatea por Mantua. Otros lo niegan.
Peculi. Apocope. Ni cuidado de mi
patrimonio

Quamvis multa Por mas victimas que

saliesen de mis apriscos; esto es,
por mas sacrificios que hiciese.
Premeretur. E hiciese quesos para ef
consumo de la ingrata Mantua.
Mihi dextra. Nunca volvia con la
mano llena de dinero á casa.
Mesta. Triste Amarilis, porque Ti-
tyro se partia á Roma.
Patereris Conservabais las manzanas
pendientes, &c.

Hac arbusta. Las arboledas frutales
entiende, no los bosques.
Servitio. De esclavitud.
Tem presentes. Tan propicion

Hic illum vidi iuvenem, Meliboe, quot annis.
Bis senos cui nostra dies altaria fumant.

Hic mihi responsum primus dedit ille petenti:
Pascite, ut ante boves, pueri, submittite tauros.
M. Fortunate senex, ergo tua rura manebunt:
Et tibi magna satis: quamvis lapis omnia nudus,
Limosoque palus obducat pascua iunco.

Non insueta graves tentabunt pabula fœtas,
Nec mala vicini pecoris contagia lædent:
Fortunate senex,
hic inter flumina nota,
Et fontes sacros, frigus captabis opacum:
Hinc tibi, quæ semper vicino ab limite sepes,
Hyblæis apibus florem depasta salicti,

Sæpe levi sommum suadebit inire susurro;
Hinc alta sub rupe canet frondator ad auras.
Nec tamen interea raucæ, tua cura, palumbes;
Nec gemere, aeria cessabit turtur ab ulmo.
T. Ante leves ergo pascentur in æthere cervi,
Et freta destituent nudos in littore pisces;
Ante, pererratis amborum finibus, exsul
Aut Ararim Parthus bibet, aut Germania Tigrim,
Quam nostro illius labatur pectore vultus.
M. At nos hinc alli sitientes ibimus Afros:

Hic illum. En Roma, vi aquel jóven
á quien todos los años ofrecen in-
cienso nuestras aras doce dias: es
Augusto que entonces tenia veinte
y dos años.

[ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

te convidará con su leve susurro, &c. La obscuridad de este lugar viene de esta locucion griega: Depasta florem, que se entiende, se→ cundum ó Kata florem, así nigrantes terga Iuvencos: os bumerosque Deo similis, &c.

Frondator. El podador echará sus cantos al aire.

Tua cura. Las palomas torcaces, que
son tus delicias.

Ulmo aeria. Desde el sublime olmo.
In æthere. Parecerán por los aires los

ligeros &c. La comparacion la hace por imposibles, y es hermosisima. Freta Los mares, Synedoche. Pererratis, &c. Antes la patria desterrada beberá del rio Saona de Francia, ó la Alemania del Tigris, trastrocandose los limites de entrambas regiones, que borrarse de nuestro pecho la imagen de Augusto. Sitientes. Desterrados iremos á la abrasada Africa.

Pars Scythiam, & rapidum Cretæ veniemus Oaxem, Et penitus toto divisos orbe Britannos.

En unquam patrios longo post tempore fines, Pauperis & tuguri congestum cespite culmen Post aliquot, mea regna videns, mirabor aristas? Impius hæc tam culta novalia miles habebit ? Barbarus has segetes? en quo discordia cives Perduxit miseros! en queis consevimus agros! Insere nunc, Meliboe, piros, pone ordine vites. Ite meæ, quondam felix pecus, ite capella: Non ego vos posthac viridi proiectus in antro, Dumosa pendere procul de rupe videbo. Camina nulla canam: non me pascente, capella, Florentem cytisum, & salices carpetis amaras. T. Hic tamen hac mecum poteris requiescere nocte, Fronde super viridi sunt nobis mitia poma, Castaneæ molles, & presși copia lactis.

[ocr errors]

Et iam summa procul villarum culmina fumant,
Maiorésque cadunt altis de montibus umbræ.

ECLOGA SECUNDA. ALEXIS.

ARGUMENTO.

Bajo la persona de Corydon se queja Virgilio de la ingratitud del niño Alejo; ya sea este el hija de Polionó, ó el de

Pars. Otros.
Britannos. A la Inglaterra dividida
de todo el mundo, por ser Isla. Por
que los antiguos llamaban mundo á
toda la tierra firme bañada del
Océano, y estas Islas del Océano
las cousideraban como fuera del
mundo.

En unquam. Lo mismo que numquam
ne? Será posible que jamas vuelva
yo á ver mi patria, &c.
Culmen. El techo de la choza hecho
de céspedes.

Post aliquot aristas. Despues de algu-
nos años, ó algunas cosechas.
Novalia, Novales. Tierras reciente
mente sacadas de terrenos incul-
tos.

Barbarus. Estrangero.

En quo. Mira á qué calamidad redujo la guerra civil, &c. ́

En queis. Para quienes se sembra

ron, &c. Insere nunc. Apostrophe. Ironía con indignacion de que sus trabajos son vanos. Como si dijeramos: vete ahora á ingertar los peros, y plantar escrupulosamente las viñas para tales ladrones.

Proiectus. Tendido á la larga á la entrad de la verde cueva: este pasage es patético, y muy hermoso. Dumosa. Del peñasco cubierto de es

pinos: á lo lejos bien parece que las cabras cuelgan de los peñascos. Cytisum. Yerba desconocida. Solices. El amargo sauce. Mitia poma. Manzanas maduras. Castanea molles. Castañas maduras ó cocidas,

Maioresque. Al ponerse él sol las sombras se hacen mayores. Eu estos dos versos da á entender se acerca la noche.

Mecenas, que no es regular: Virgilio imita aqul & Teo crito en su Idilio tercero, llamado el Comastes.

Formosum pastor Corydon ardebat Alexin,
Delicias domini, nec, quid speraret, habebat.
Tantum inter densas, umbrosa cacumina, fagos
Assidue venebat; ibi hæc incondita solus
Montibus, & sylvis studio iactabat inani.
O crudelis Alexi, nihil mea carmina curas:
Nil nostri miserere: mori me denique coges.
Nunc etiam pecudes umbras, & frigora captant,
Nunc virides etiam occultant spineta lacertos:
Thestylis, & rapido fessis messoribus æstu
Allia serpyllumque herbas contundit olentes.
At mecum raucis, tua dum vestigia lustro,
Sole sub ardenti resonant arbusta cicadis.
Nonne fuit satius, tristes Amaryllidis iras,
Atque superba pati fastidia; nonne Menalcam?
Quamvis ille niger, quamvis tu candidus esses.
O formose puer, nimium ne crede colori.
Alba ligustra cadunt, vaccinia nigra leguntur.
Despectus tibi sum, nec qui sim queris, Alexi:
Quam dives pecoris, nivei quam lactis abundans:
Mille meæ Siculis errant in montibus agnæ.
Lac mihi non æstate novum, non frigore defit.
Canto, que solitus, si quando armenta vocabat,
Amphion Dircæus in Actæo Aracyntho.

[merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]
« ZurückWeiter »