Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

6

por herus: mas esto se le ha de conceder á su siglo. En recompensa usan de un latin castizo, y de expresiones tan hermosas, que en vano se buscarán, ni en los Gramáticos, ni aun en los otros Autores. De Plauto se han puesto cinco Comedias: El Amphitruon, el Meneckmos, la Aulularia, el Persa, y el Rüdente, y dos de Terencio.

EX. M. ACCII PLAUTI.

AMPHITRUONE.

ARGUMENTO.

El argumento de este Drama es en la grandeza ridículo en algun modo, y así lo da á entender Plauto, porque tomó el asunto de una Tragedia, y lo pasó á la Comedia, por lo que dice se puede llamar Tragicomedia; pero limpia ya de todo lo obsceno, se reduce, á que Júpiter y Mercurio toman la figura de Amphitruon, hijo de Alceo, y Mercurio la de Sosia su esclavo, mientras estaban ausentes en la guerra, de la que volvieron de noche; y habiéndose adelantado Sosia á dar la feliz noticia de su vuelta á su ama Alcumela, hija de Electrion, le impide la entrada Mercurio, con título de que no habia otro Sosia que él, y lo mismo sucedió á Amphitruon, en donde se escitan mil equivocaciones graciosísimas, y por último con un trueno se marchan Júpiter y Mercurio riéndose de la burla. El lugar de la Escena es Thebas.

[blocks in formation]

Vorsus. Vuelto Júpiter, é habiendo tomado la figura de Amphitruon.

Se

Se reducem simulat, hostibus victis, domum of Homo inter homines gestiens viderier.

[ocr errors]

Civem agit in terris, & sibi ludos parat ilon DA
Dum bellum Amphitruo cum Telebois geriti
Mercurius formam Sosiæ servi indult toé ma di li
Absentis. Ubi adsunt veri Amphitruo & Sosia,
Uterque luduntur dolis mirum in modum.
Hinc permiscetur tota iurgiis domus, ...
Donec cum tonitru vocé missâ ex æthere,
Joci auctorem se Iuppiter confessus est.

EX PROLOGO v. 94.

[ocr errors]

Mer. Hanc fabulam hîc Iuppiter hodie ipse aget:
Et ego unâ cum illo. Nunc vos animum advortite.
Hæc urbs est Thebe: in illisce habitat ædibus
Amphitruo, natus Argis ex Argo patre
Qui cum Alcumena est nupta, Electri filia.
Is nunc Amphitruo præfectu' st legionibus:
Nam cum Telebois bellum est Thebano poplo.
Iam ego vos novisse credo, us sit pater meus
In Amphitruonis vortit sese imaginem,
Omnesque eum esse censent servi, qui vident:
Ita versipellem se facit quando lubet.tum

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

& spectata reponi. Hic. En Thebas.

Ego

Advortite. Poned atencion. Advor-
tite por Advertite. Archaismo.
Thebe. Ciudad de Beocia fuudada
por Cadmo, segun la fábula con
la ayuda de los cinco varones,
que nacieron de los dientes sem-
brados del Dragon que mató
Cadmo. Varron dice la fundó
Ogyges, y Amphion edificó los
muros al son de su cítara.
In illisce. Señala á un lado la casa
de Amphitruon.

Ex Argo. Que tambien era natu-
ral de Argos, famosa Ciudad de
Peloponeso.

Præfectu st. Præfectus est,
Ar
chaismo, y elision.
Legionibus. Ya á la frente de los
exércitos.

Poplo. Por populo.

Eum. Que Jupiter era Amphitruon.

Versipellem. Toma varias figuras.

Ego servi sumsi Sosiæ mihi imaginem,

Qui cum Amphitruone abivit hinc in exercitum.
Nunc hodie Amphitruo veniet huc ab exercitu,
Et Sosia servos, cuius ego hanc fero imaginem.
Sec illic est Sosia:

A portu illuc nunc laternâ huc venit :"

Abigam ego illum advenientem ab ædibus.

Act. I. Scen. I. SOSIA, MERCURIUS. Protasis. Sos. Qui me alter est audacior homo, aut qui me confidentior,

Iuventutis mores qui sciam, qui hoc noctis solus am

bulem?

Quid faciam nunc, si Tresviri me in carcerem com

pegerint,

Inde quasi è promtuariâ cellâ depromar ad flagrum? Nec causam liceat dicere mihi: neque in hero quicquam auxilii siet?

Nec quisquam sit, quin me omnes esse dignum deputent: ita

Quasi incudem me miserum homines octo validi cœdant: ita

Peregre adveniens hospitio publicitus accipiar,
Hæc heri immodestia coëgit me, qui hoc

Noctis à portu ingratiis excitavit.

Nonne hoc idem luci me mittere potuit?
Quam miser est divitis servus !

Ipse dominus dives, operis & laboris expers,
Quodcumque homini accidit, libere posse retur:

[blocks in formation]

Equom

en los tiempos de Plauto, y de la guerra segunda Púnica. Promtuaria cella. Como de una ala

cena en donde se guardan los vasos de la cocina.. (defender. Liceat dicere. Ni se me permite Siet. Ni habrá en el amo, &c. Dignum. sup. Flagro.

Incudem. Como si fuese ayunque.
Hospitio publicitus. En hospedage
público, &c.

Immodestia. Inconsideracion.
Ingratiis. Contra mi gusto..
Hoc idem. Del mismo modo de dia.
Libere posse. Juzga que puede li-
bremente, quanto es contingen
te al hombre,

1

quom esse putat: non reputat laboris quid sit: Nec æquom an ne iniquom imperet, cogitabit. Ergo in servitute expetunt multa iniqua.

Habendum & ferendum hoc onus est cum labore.
Numero mihi in mentem fuit,

Dis advenientem gratias pro meritis agere atque alloqui. Næ, illi ædepol, si merito meo referre studeant gratias, Aliquem hominem allegent, qui mihi advenienti os occillet probe,

Quoniam bene quæ in me fecerunt, ingrata ea habui atque irrita.

Quod numquam opinatus fui, neque alius quisquam ci

vium.

Sibi eventurum, id contigit, ut salvi potiremur domum,
Victores, victis hostibus, legiones reveniunt domum;
Duello extincto maxumo, atque internecatis hostibus,
Qui multa Thebano populo acerba obiecerunt funera.
Id vi & virtute militum, victum atque expugnatum

oppidum est,

Imperio atque auspicio heri mei Amphitruonis maxume.
Prædâ, atque agro, adoreâque affecit populares suos :
Regique Thebano Creonti regnum stabilivit suum.
Me à portu præmisit domum, ut hæc nunciem uxori suæ.
Ut gesserit rempublicam ductu, imperio, auspicio suo.
Ea nunc meditabor quomodo illi dicam quom illo ad-

venero.

Si dixero mendacium, solens meo more fecero;
Nam cum illi pugnabant maxume, ego tum fugiebam
Ve-

maxume.

quom. Justo, por æquum. Expetunt multa. Suceden, ó se padecen muchas injusticias en la esclavitud.

Numero. Al instante me ocurrió.
Advenientem. Caso de atracción, lo-
cucion griega en vez de advenienti.
depol. Juramento gentilico, así
Dios me ayude.

Allegent. Envien algun hombre.
Occillet. Que me rompa la boca á

puñadas, de occo, as, are. Ingrata. No las agradecí, ni aprovecharon, ó quedaron burladas. Potiremur. Gozásemos de nuestra casa, ó volviesemos á ella,

[merged small][ocr errors]

Verumtamén quasi affuerim, simulabo, atque audita eloquar.

Sed quo modo & verbis quibus me deceat fabularier,
Prius ipse mecum volo hic meditari.

Hæc laterna siet Alcumena. Si hoc proloquar.

Principio, Hera, ut illo advenimus, ubi primum terram tetigimus,

Continuo Amphitruo delegit viros primorum principes :
Eos legat. Bene incoeptas Sosia: perge proloqui: optume.
Eos legat, inquam: Telebois iubet sententiam ut di-

cant suam.

Si sine vi & sine bello velint rapta & raptores tradere,. Si, quæ asportassent, redderent, se exercitum extemplo domum

Reducturum, abituros agro Argivos, pacem atque otium
Dare illis. Sin aliter sient animati, neque dent quæ petat;
Sese igitur summâ vi, virisque eorum oppidum expu-
gnassere.

Respondent, bello & se & suos tutari posse: proinde uti
Propere de finibus suis exercitum deducerent.

Hæc ubi legati pertulere, Amphitruo castris illico
Producit omnem exercitum. Fit strepitus.

Sine. Formido male. Quidnam audio? Nimi iam longa

est narratio.

In ædibus nostris tutius pergam meditarier.

V. 109. Merc. Atat illic huc ituru st: ibo ego illi ob

[ocr errors]
[ocr errors]

viam; ( Neque ego hunc hominem hodie ad ædis has sinam unquam accedere.

Affuerim. sup. Prælio.

Me deceat. Sea conveniente hable yo.
Siet Alcumena, Haré cuenta que es
mi dueña Alcumena.
Principio. Primeramente.
Eos legat. Los envia por Embaja-
dores.

Incœptas. Empiezas.
Inquam. Vuelvo a decir.

Si sine. Los Romanos antes de em-
pezar la guerra enviaban los Fe-
ciales á pedir lo que se les habia
usurpado, y porque esto lo decian
con voz alta, se llamó repeticion,
Véase el Indice.

Quan

Abiturus agro. Que saldrian de su ter

ritorio. Dixo Argivos, porque Amphitruon el capitan era Argivo. Expugnassere. Conbatiria. Archais mo por expugnaturum esse.. Castris. Sacó al punto de las trincheras.

Sine. Sintió las pisadas de Mercu

rio, y se suspende..
Formido male. Algun mal me temo.
Meditarier. A contemplarlo, para-
goge.

Atat. Exclamacion de alborozo.
Ad ædis. A Esta casa de Amphi→
starlov b

truon.

« ZurückWeiter »