Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

Membra sequebatur; nec longo deinde moranti
Tempore contactos artus sacer ignis edebat.

565

tibus: et sacer ignis absumebat deinde membra attactu fœdata, ejus qui vel brevi temporis spatio tardabat eas dimittere.

-565. sequebantur Ven. et Rottend. sec. Similiter Ge. IV, 8 variatur. longe Zulich.-566. contractos vulgares nonnullæ edd., etiam codd. contactos sacer artus Rom. cum tactos Goth. pr.

NOTE

566 Sacer ignis] Male Servius interpretatur de sacro morbo, qui epilepsia est. Reliqui de eo qui dicitur vulgo, ignis sancti Antonii; Græcis Epans; Plinio, zoster et circinus; et a

Lucretio ita describitur 1. vi. Existit sacer ignis et urit corpore serpens, Quamcumque arripuit partem, repitque per artus.'

GEORGICON

AD

C. CILNIUM MECENATEM

LIBER IV.

ARGUMENTUM.

POST brevem de apibus et mellatione propositionem, dedicationemque operis; opus ipsum octo partibus exequitur. I. Est de commoda apum habitatione. II. De earum pabulatione, examinibus, pugnis. III. De duabus earum speciebus. IV. De earum quasi civili prudentia et republica. V. De mellationis temporibus. VI. De morbis apum, morborumque signis ac remediis. VII. De apum reparatione, cum perierunt. VIII. De reparationis hujus inventione, et auctore, Aristao, cujus fabulam epilogi loco fuse narrat: eidemque attexit fabulam Eurydices et Orphei.

PROTINUS aërii mellis cœlestia dona

Exequar. Hanc etiam, Mæcenas, aspice partem.

Continuo describam cœlestia munera aërii mellis. O Macenas! fave huic etiam

1. Protenus unus Gud. scribebat: ceteri protinus e vulgari pronuntiatione.

NOTÆ

1 Aërii mellis cœlestia dona] Ex aëre ros defluit, adhæretque floribus et arborum foliis; inde colligitur ab

Quare

apibus, et mel conficitur.
aëris et cæli donum est. De Macena-
te in arg. Ge. I.

Admiranda tibi levium spectacula rerum,

Magnanimosque duces, totiusque ordine gentis
Mores, et studia, et populos, et prælia dicam.
In tenui labor: at tenuis non gloria; si quem
Numina læva sinunt, auditque vocatus Apollo.

Principio sedes apibus statioque petenda,
Quo neque sit ventis aditus, (nam pabula venti
Ferre domum prohibent,) neque oves hædique petulci

5

10

parti Georgicorum. Dicam spectacula parvarum rerum admiranda tibi, et reges apum generosos, et mores, atque artes totius generis per ordinem, et species, et pugnas. Labor ille est in parva re, sed gloria non est parva; si Dii adversi permittunt aliquem id exequi, et si Apollo invocatus exaudit. Primo quærenda est apibus sedes et habitatio, in loco ad quem venti non possint pervenire; (nam venti impediunt quominus apes ferant pabula in alveare;) et in quo oves, et hædi petu

cf. ad Ecl. 1, 12. aërei tert. Rottend.-2. Persequar Vratisl.—3. miracula rerum alter Moret., forte ex v. 441.-4. totiusque ex ordine plurimi habent, scripti et editi, etiam Medic. Tam parum peritos rei metricæ quis credat grammaticos et librarios? At recte particula metro inimica exulat ex Rom. et aliis melioribus. Mederi voluit vitio quart. Moret. totasque ex ordine, Venetus: totique ex ordine.-5. et abest ante studia in Mentel., at ante populos in Rom. fragm. Moret., etiam in edd., ut Cerdæ. vid. Burm. Ad populos offendebat Jo. Schrader. in schedis, et conj. motus: quod sane locum habere posset; sed populos dixit poëta, quia sub diversis regibus habentur apes.6. ac Regins Martini et edit. Paulli Steph.; forte si qua vel si quem scil. laborem, Burm. si quam ed. vet. ap. Wakef. At vide Notam.-7. læta Regius Martini. sinant Serv. ad Æn. 11, 693.-8. sedes statioque petenda Moret. pr. et Mentel., at extrita litera ultima, e. et receptum hoc erat ab Heinsio. petenda est Ven. et Leid. Sed in tali variatione nil facile decernas. vid. Burm. legenda conj. Jo. Schrader. At petere est parare.-9. fit edd. nonnulNOTE

7 Numina læva] Læva, modo in bonam, modo in malam partem sumuntur; ut diximus Ecl. 1. 16. Hic in malam, ita enim explicat hunc versum Gellius 1. 5. 12. dicitque vim esse quorundam Deorum in lædendo magis, quam in juvando potentem... nam Deos quosdam, ne obessent, placabant.' In his ponit Deum Averruncum, et Robigum, et Vejovem, cujus esset Romæ templum in eoque simulacrum, sagittas tenens quasi paratas ad nocendum: indeque nomen ejus deducit, quod sicut Jovem dixerant, Deum qui juvaret; ita Vejovem, qui non juvaret: particula enim re, aliquando augendæ, aliquando minuenDelph. et Var. Clas,

dæ rei, valet. Vejovem autem, et Plutonem, et Ditem, unum eundemque esse perhibet Martianus Capella. Et vero Virgilius Æn. 1v. 636. Plu tonem vocat Jovem Stygium: at Plutonem et Furias et cetera inferorum numina, læva, et adversa hominibus fuisse habita, nemo nescit, testaturque Arnobius 1. III. De Apolline va. tum Deo, Ecl. n. 104.

8 Principio, &c.] 1. PARS. De apum habitatione: præcepta continet duo. 1. De commodo alvearibus loco; deque iis, quæ adesse circum, aut procul abesse debent, v. 8. 11. De forma alvearium,

Virg.

v. 33.

Y

Floribus insultent, aut errans bucuła campo
Decutiat rorem, et surgentes atterat herbas.
Absint et picti squalentia terga lacerti

Pinguibus a stabulis, meropesque, aliæque volucres;
Et manibus Procne pectus signata cruentis.

Omnia nam late vastant, ipsasque volantes
Ore ferunt dulcem nidis immitibus escam.

15

At liquidi fontes et stagna virentia musco
Adsint, et tenuis, fugiens per gramina, rivus,
Palmaque vestibulum aut ingens oleaster inumbret :

20

lantes non saltent super floribus, et juvenca vaga per agros non excutiat rorem ex herbis, nec premat herbas nascentes. Absint quoque a pingui alveari lacerti maculosi splendenti tergo, et meropes, et ceteræ aves, et inprimis Procne, quæ notarit sibi pectus manibus sanguinolentis. Nam circum populantur omnia, et rostro ferunt ipsas apes, ut sint gratum pabulum pullis crudelibus. Sed adsint fontes puri, et stagna cooperta viridi lanugine, parvus rivus currens inter herbas, palmaque, vel magnus oleaster tegat vestibulum. Ut, quando novi reges ducent prima examina

læ, male.-10. nec Goth. pr.-11. insultant Moret. sec. aut hærens Franc. buccula, bacula al.-13. pallentia terga Parrhas.-14. ab stabulis Medic. que post meropes abest a quatuor apud Burm. et ed. Ven. Medic. Pierii et uno Mead. alia videri potest nimis tenue esse vocabulum pro reliquorum dignitate. Sensit quoque Jo. Schrader., qui conj. meropesque malaque volucres vel meropes avidæque v. vel blattæque v. vel vespæque v.-15. Progne scribunt deteriores, ut cygnus pro cycnus. Est Прókn. vid. Heins. ad Ovid. Met. vI, 428. Et maculis Procne Markland. ad Stat. Sylv. v, 3, 84 conj.; eleganter utique, si poëtæ ita placuisse constaret. Maculas enim ipse poëta declarat suis verbis; eas etiam Ovid. vi, Met. 670 appellat notas. Si tamen maculas sibi ipsa manu aspersit, quidni manibus cruentis, h. cruore, pectus signasse bene dicatur? habens pectus signatum manibus suis.-16. ipsasque volucres ap. Nonium in nidos.-18. Et Menag. alter.-19. at tenuis melius repeti bene vidit Meierotto in Dubiis p. 22. rivos Medic. a m. pr.-20. inumbret Heins. reposuit e Mediceo, Romano, aliisque Pierii, Gud. a m. pr. et Rottend. tert. Vulgo omnes, obumbret, quod et Columella agnoscit 1x, 5, 4 et ipsum bene se habet. Eadem varietas Æn. x1, 66. adumbret Mentel, pr. et Bodlei.-21.

NOTE

13 Squalentia terga lacerti] Lacertus, laisard. Squalor, squalibus, squaleo, squalens, derivantur a squamis: significantque, quicquid ita inculcatum obsitumque est, ut squamarum in serpentium pisciumque coriis densitatem et asperitatem referat. Ita definit Gellius 1. 11. 6. Sic Æn. x. 314. Per tunicam squalentem auro :' quia aurum dense intextum erat. Sic

macula in lacerto. Sic in corporibus congeries sordium.

14 Meropes] merops avis, quæ et apiaster dicitur, guêpier, apibus in, festa. Procne, hirundo: notas quasdam habet in pectore, quæ sanguinem aliquo modo referunt: quas sibi impressisse fingitur, plangens pectus, manibus cæde filii sui cruentatis. Fabulam vide Ecl. vi. 78.

Ut, cum prima novi ducent examina reges
Vere suo, ludetque favis emissa juventus,
Vicina invitet decedere ripa calori;
Obviaque hospitiis teneat frondentibus arbos.
In medium, seu stabit iners, seu profluet humor,
Transversas salices et grandia conjice saxa:
Pontibus ut crebris possint consistere, et alas
Pandere ad æstivum Solem; si forte morantes
Sparserit, aut præceps Neptuno immerserit Eurus.
Hæc circum casiæ virides, et olentia late
Serpylla, et graviter spirantis copia thymbræ
Floreat, irriguumque bibant violaria fontem.
Ipsa autem, seu corticibus tibi suta cavatis,
Seu lento fuerint alvearia vimine texta,

25

30

vere sibi commodo; et quando juniores apes ludent egressæ ex alvearibus: tunc ripa propinqua invitet eas, ut se subtrahant calori; et arbor occurrens excipiat eas hospitio foliorum. In mediam aquam, sive stabit immota, sive fluet, projice salices obliquas, et mugnos lapides: ut possint stare in iis quasi in frequentibus pontibus, et explicare alas ad Solem astivum: si forte Eurus vehemens dissipaverit redeuntes, aut disjecerit in aquas. Circa illa omnia, casiæ virides, et serpylla longe redolentia, et copia thymbræ graviter halantis floreat; et violæ illic irrigentur liquido rivo. Ipsa autem alvearia, sive a te compacta sint ex corticibus cavalis, sive texta vimine

Et cum quart. Moret. ducunt Mentel. Ut cum vere novi (Sangerm. novo) codd. apud Columellam 1x, 5, 4, omisso versu sequente, exhibent.-22. Potest quoque distingui: reges; Vere suo ludetque favis. luditque Ven. Rottend, sec. a m. pr. laudique Menag. alt. laudetque unus Mead. messa Medic. a m. pr. cavis emissa conj. Jo. Schrader., non male, de alveari. Verum et favi bene pro eodem; nam favi non modo de melle, verum et de cellis et locula. mentis, poëtæ dicuntur. Sic inf, 104, 179, 161.-23. Vicino Ven. vita colori Menag. sec., qua de varietate vid. Heins. ad Ovid. Epist. VI, 54. discedere Rom., male.-25. profluit Gud. a m. pr. duo Moret.-27. Pontibus et Mentel. tert. Reg. Pontibus et crebris possunt Gud. possunt etiam Goth. pr.-28. non forte quart. Moret.-29. immiserit unus Mead. et vett. edd.-30. viridis Mentel. sec.-31. Serpilla nunc ubique fere edi mireris. Serpullu Medic. cum multis. Serpylla Rom. cum aliis. Etiam Serpila, Serpilia. conf. ad Ecl. 11, 11. Est "Epruλλov.-33. jura pro suta Ven.-34. Seu fuerint lento Franc. alvaria Medic. Roman. vid. Burm. et Pierium. alviarea tert. Men- . NOTE

21 Examina] Apam coloniæ, ad novas sedes quærendas ex alvearibus egressæ, essaims, De iis Ecl. vii. 13.

29 Neptuno immerserit Eurus] Neptunus, hic pro quibuslibet aquis: Ge. 1. 14. Eurus, pro quolibet vento violentiore, Ge. 1. 371.

30, 31, 32 Casiæ virides] Casia lavendula est, aut rosmarinus. Ecl. 11, 49. Serpyllum, serpolet: Ecl. 1. 11. Thymbra, quæ satureia, et cunila etiam dicitur, herba condimentaria, sariette. Violaria, loca violis consita.

« ZurückWeiter »