przyznaje, że Jan Turzo rodem Węgrzyn, zabrawszy wielkie pieniądze, z gór metalowych, w Krakowie osiadł, i tytułu hrabi dostał, spłodził tamże synów tych, Jana Turzo biskupa Wrocławskiego na Szląsku, ten dziekanem jeszcze będąc tegoż miejsca, za koadjutora przydany Janowi Roth, już w leciech podeszłemu, po którego zejściu w r. 1506. wziął infułę Wrocławską, którą i z życiem złożył w r. 1520. Był to biskup, dobroci, łaskawości wielkiej, w mądrych się kochający, i sam uczony. Elżbietę siostrę Zygmunta I. Króla Polskiego, złączył z Fryderykiem książęciem Legnickim, synody dwa dyecezańskie zakończywszy, na nich niektóre prawa ustanowił. Całego Szląska rządy powierzone mu były, gdzie do r. 1509. z wszystkich ukontentowaniem tę funkcyą piastował. Drugi syn Jana Stanisław, biskup Ołomuniecki, Erazma Roterodama osobliwszy przyjaciel, co poznać z listów ich wzajemnie do siebie danych, lib. 17. Epistol. Erasmi f. 533. i 537. i 687. i l. 27. fol. 1103. i 1105. Trzeci Jerzy, Camerarius Montium Ungariae. Czwarty Alexander de Betleem Salva, Prorex Ungariae, niewiem czy nie raczej miałoby być Alexy, (a nie Alexander) Regiorum Cubiculariorum Magister, któremu w r. 1518. dedicavit carmen suum Valentinus Eckius w r. 1327. że w Polszcze mieszkał, dochodzę z listu Erazma Roterodama lib. 19. fol. 655. pisanego do Antonina medyka u biskupa Krakowskiego. Inni z tego domu, najwyższe w Węgrzech dygnitarstwa piastowali, co poznać w tych autorach, Balthas. Exner Poem. Miscellan. l. 8. fol. 337. Istvansius Histor. Ungar. lib. 38. i Geneal, tego domu u Sommersberg. tom. 2. Stanisław miał za sobą Annę Czoborownę, która po jego zejściu, poszła za Michała hrabię Tarnowskiego, kasztelana Wojnickiego.

Tuszowski herbu Śreniawa. Walentyn Tuszowski, kanonik Łucki, deputat na trybunał koronny 1694. jest jego wiersz polski w druku pod tytułem: Wieniec godowy.

Tuszyński herbu Nałęcz. Konstantyn Tuszyński starosta Cudnowski, miał za sobą Zofią Blinowską, syna z nią Felicyana. Felicyan i Konstantyn Drobyszowie Tuszyńscy bracia rodzeni 1700. Felicyay miał za sobą Ewę Skotnicką chorążankę Zakroczymską, córek trzy, Annę, Maryannę, i Julianę.

TWARDOST HER B.

Powinno być serce szachowane w polu czerwonem, tak go opisują, Paproc. w Gniazdzie fol. 1122. i o herb. fol. 577. Okol. tom. 3. fol. 246. i fol. 357. który powiada, że ten herb nadany rycerzowi Twardost nazwanemu, a to z tej racyi, że

był nieużyty nieprzyjacielowi. Ale że się żadna, ile wiedzieć mogę, w Polszcze familia, nim nie pieczętuje, dla tego tu jego abryssu nie kładę.

Twardowski herbu Ogończyk, w Wielkiej-Polszcze, piszą się z Skrzypna. Jan Twardowski kanonik Poznański, posel do Papieża. Długosz in Vitis Episc. Posnan. Wawrzeniec miał za sobą Barbarę Kowalską koło r. 1550. Jędrzej żupnik Bydgoski, poseł z województwa Kaliskiego na sejm 1653. zkąd deputatem stanął na trybunał Radomski, Constit. fol. 21. i 1638. fol. 21. i w r. 1641. komissarzem zapisany do ułacnienia pogranicznych dyfferencyi między Wielkąpolską, Szląskiem i margrabstwem Brandeburskim: Constit. f. 19. i 1643. fol. 17. i 19. i na konwokacyą 1648. Wojciech podstarości grodzki Malborski, dobra Grzymały w województwie Malborskiem w roku 1638. przedał. Histor. Resident. Mariaeburg. Zygmunt surrogator grodzki Poznański 1650. tenże sam podobno był oraz i cześnikiem Poznańskim, miał za sobą Szołdrską kasztelankę Biechowską, synowicę biskupa Poznańskiego, z tej córka Joanna dostała się w małżeństwo Rafałowi Obiezierskiemu župnikowi województw Wielkopolskich. Alexander burgrabia Poznański. N. miał za sobą Zofią Kierską, N. Ludowikę Kazimirę Hazownę. Maciej pisarz grodzki Kaliski, deputat na trybunał koronny 1694. potem surrogator Kaliski, żona jego Zofia Rejowna, z tej dwaj synowie: Zygmunt i Jan. Samuel z Skrzypna Twardowski, w ojczystym wierszu dziwnie gładki, dowodem są niektóre jego pisma w druku. 1mo. Wojna domowa: w której od r. 1648. wszystkie rewolucye, aż do pacyfikacyi przez pakta Oliwskie opisal in fol. 1681. w Kaliszu opus posthumum. 2do. Legacya Krzysztofa książęcia Zbarazkiego posła w r. 1621. do Porty Ottomańskiej, wierszem opisana, in 4to Vilnae 1706. a przedtem w Krakowie 1639. in 4to. 3tio. Miscellanea Selecta, w których są niektóre Panegiryki, jako to Władysławowi IV. Królowi, Alexandrowi Karolowi bratu jego, i niektórym senatorom Polskim, w Kaliszu 1681. in 4to. Hoppius in Schediasmate f. 31. powiada o nim, że życie Władysława IV. Króla i dzieła jego wierszem Polskim opisał i do druku podał w Lesznie 1650. in fol. ale tak rozumiem, że to toż jest samo, co in Miscellaneis. Także powiada, że najprzód wojnę Kozacką 1648. i 1649. wydał w Krakowie in fol. 1660. tę zaś wojnę Kozacką, która tlała w r. 1651. wydał w Lesznie in 4to.

Ignacy Twardowski wojewoda Lubelski zmarły r. 1781. miał za sobą Rogalińską. - Krasicki.

Twerbus herbu Osorya, w księztwie Litewskiem. Stryjkow. Paproc. Okol.

Tworkowski. Stanisław Tworkowski w województwie Podlaskiem podpisał elekcyą Władysława czwartego. Stanisław w zakonie naszym życie skończył w Jarosławiu 1728.

Tworowski herbu Pilawa, niegdy się w Sieradzkiem gnieździli, a potem w Podolskiem, jednaż ich dzielnica z Moskorzewskiemi. Jan z Tworowa w r. 1419. podpisał pewną tranzakcyą u Paproc. o herb. fol. 194. Jędrzej miał za sobą Barbare Strzemeską. Jan Tworowski najprzód kasztelan Kamieniecki 1540. r. a potem wojewoda Podlaski, hetman nadworny, starosta Trembowolski, umarł 1547. co wypisał z nagrobku jego w Buczaczu, Okolski, fortunny to był i wiel kiego serca wojownik, przyznaje mu to Starowol. in Bellat. Sarmat. kedy o nim tak mówi: sub Constantino Ostrogio rudimenta militiae auspicatus, formam et fortitudinem egregiam, ingenium praecellens, benevolentiam singularem, conciliandaeque hominum gratiae ac promerendi amoris mirum et efficax studium a natura habuit, ac propterea cunctis gratus, etiam Ducum ipsorum promeruerat amorem, praecipue Nicolai Kamienieccii, Palatini Cracoviensis, Exercituum Generalis, cum in Valachiam contra Bohdanum Palatinum iret: Legionis siquidem ab illo legatus fuctus, in primo congressu Turcica phalange unico impetu fugata, et suae fortitudinis egregium specimen cunctis exhibuit, et toti exercitui ad victoriam consequendam animum fecit. Iterumque eidem Bohdano, cum Tartari Valachiam invasissent, cum Stanislao Lanckoronio, subsidio missus, hostem frequenter caesum in deserta pepulit, et re prospere gesta, cum signis et captivis ad Regem rediit. In Podolia vero excubias agens, Tartaros ad Trembovliam, maxima vi irruentes cum 40 modo equitibus, fortissime repulit, diem integram cum illis praeliatus, quorum duo millia fuerunt, tandem acceptis a Buczaccio septingentis equitibus ad Międziboziam usque persecutus eos, magne clade affecit, atque denuo ad Trembovliam anno 1516. et ad Podhajeciam, mascule adortus, octingentos ibi, hic quingentos occidit, multisque aliis in locis Patriae operam praestitit. Co zaś piszą Stryjkow. fol. 718. i Biel. fol. 514. że od tego czasu, gdy ten Jan zwycięzko pogromił Wołochy w r. 1509. Polacy dzień czwarty Października, to jest S. Franciszka Assyjskiego, którego dnia ta batalia była, święcić poczęli, to niewiem jak się utrzyma: bo najprzód Sixtus IV. postanowił to święto jeszcze w r. 1475. a według Damalewicza in Vitis Episc. Cujav. fol. 342. na synodzie prowincyalnym Łęczyckim przyjęli tę Polacy ustawę papiezką. Potem, za cóż tylko w Wielkiej-Polszcze to święto świecą, a nie w Małej-Polszcze, albo na Rusi.

Miał za sobą wojewoda Buczacką herbu Abdank ostatnią dziedziczkę z tego domu, siostra to musiała być Jakóba Buczackiego biskupa Płockiego, z którą gdy się obszerna fortuna w dom Tworowskich zlała, synowie z niej spłodzeni Mikołaj i Jan, już się i Buczackiemi i Tworowskiemi pisali, jakom mówił w tomie drugim fol. 347. Paproc. o herb. fol. 405. namienia, że w r. 1581. pod Bielawskiego rotmistrza chorągwią, dwaj Turowscy, zsiadłszy z koni, pieszo pod Pskowem szli do szturmu.

Tworzyański herbu Abdank, w Poznańskiem województwie. N. Tworzyański mąż waleczny, pod Tczewem za Stefana jeszcze Króla raniony, i w Moskiewskich jednak wszy stkich za tegoż Króla mężnie stawał kampaniach, za Zygmunta zaś III. pod Krakowem, Guzowem i indziej, życie swoje nie raz na szańc wystawił. N. podstarości Spiski umarł 1674. żona jego Barbara. Franciszek z sejmu 1670. komissarzem zapisany do granicznych kłótni od Szląska. Constit. fol. 26. Piotr i Jan skarbnik Krakowski 1704. Jan, kasztelan Przemęcki temi czasy.

Tyczyński. N. Tyczyńska Hieronima Stano wojskiego Sanockiego małżonka, Okol. tom. 2. fol. 52. Jerzy Tyczyński Camerarius Apostolicus et Regis Poloniae Stephani apud Sedem Apostolicam Residens.

Tylicki herbu Lubicz. Wargocki in Apologia contra Luter. powiada, że niegdy Tylicey, w Dobrzyńskiej ziemi dziedziczyli, na dobrach: Kościelne Wielkie, nazwanych, zkąd też przedtem nie inaczej ich tytułuwano, tylko Wielicki, ale gdy dziad Piotra biskupa Krakowskiego mąż rycerski wojnę traktując, nie małym kosztem ojczystej fortuny nadwerężył, przyszło do tego, że musiał te dobra sprzedać, a innych w Prusiech nabył Tylice nazwanych, od których i on Tylickim zawołany. Bartłomiej Tylicki kasztelan Brzeski Kujawski, Rogoziński, Człuchowski starosta, siedmdziesiąt lat i dwa bezżennie przepędziwszy, umarł 1615. w Toruniu u 00. Dominikanów pochowany, kydy według MS. o Famil. Pruskich, mieli swoję kaplicę. Ten Bartłomiej w Tylicach zamek wystawił. Histor. Possel. fol. 285. Myli się tedy Okolski, gdy go Kaliskim kasztelanem uczynił: bo nagrobek jego tego mu honoru nie daje, jam też położył w pierwszym tomie Mikołaja Tylickiego kasztelanem Kaliskim, ale to zda mi się był Wielicki, jednejże dzielnicy z Tylickiemi, jako się wyżej mówiło. Jakób brat rodzony Bartłomieja, cześnik Kaliski, ten z Anny Zielińskiej herbu Świnka, urodzonej z ojca Tomasza i z Doroty Mielżyńskiej, siostry dwóch kasztelanów Gnieznieńskich, spłodził syna Adama dworzanina królewskiego, ale ten wieku swego 19. w r. 1613. postrzelony trafunkiem i zabity, w Toruniu z nagrob

kiem leży; córek zaś z tejże Zielińskiej pięć zostawił Jakób, Dorotę zakonnicę w Chełmińskim klasztorze, Jadwigę Jędrzeja Kretkowskiego, kasztelana Brzeskiego Kujawskiego, jak pobożnością, tak rozsądkiem prawie nad stan swój głębokim zaleconą, Zofią Jerzego Tomickiego, o której niżej mówić się będzie, Annę Wojciecha Glembockiego podczaszego Kaliskiego, Martę Jana Kretkowskiego wojewodzica Brzeskiego Kujawskiego, małżonki.

i to

Piotr trzeci ich brat (wszystkie te dzieci były spłodzone z ojca Jędrzeja Tylickiego matki Jadwigi Bielskiej, jam gdzieś czytał, że po Jędrzeja Tylickiego śmierci pozostała żona, ponowiła śluby z Mikołajem Komorskim) i lubo fortunki drobniejszej, przecież przy swojej applikacyi do najwyższych godności wygórował: a co w nim dziwniejsza, że jako pospoliciej o nim Treterus, Damalewicz i Starowolski piszą, cudzych krajów ani widział, filozofji, teologji, jurisprudencyi ani skosztował, w samych tylko Krakowskiej akademji szkołach, tylko in humanioribus literis, dowcip swój polerował, przecież, w tę potem urosł u Królów Polskich o sobie opinią, że na niego by też najgwałtowniejsze tej ojczyzny interesa, bezpiecznie spuścić mogli, a jako o nim Łubien. in Baranow. in Vitis Episc. Ploc. fol. 384. mówi: Id privato studio fuerat consecutus, ut elegantia tam Polonici, quam Latini styli polleret, ac in Senatu molli quodam et temperato sermone, citra cujusquam offensam, sensum animi sui explicare sciret. Ze szkół do kancellaryi koronnej się udał, i tam najprzód przy Myszkowskim, a potem przy Zamojskim, gdy go i pióra gładkość, i wymowy przyjemność, i obrót naturalny zalecały, ale najwięcej przy dworze królewskim enota, skromność i uniżoność, wziął kanonią Poznańską, do tej przydano mu probostwo Gnieznieńskie; kanonie Krakowską i Warmińską, sekretaryą koronną, referendaryą, aż też i infułę Chełmińską z pieczęcią mniejszą koronną: tak go wyniósłszy Król Zygmunt, zaraz go swojej do Szwecyi podróży chciał mieć towarzyszem, kędy on i radą i sercem wielkim honor majestatu Polskiego i dobro królewskie dźwigał, nadgrodził mu to wkrótce Zygmunt, gdy go na wakujące biskupstwo Warmińskie posunął, a stany koronne dyspensowały go zgodnie, żeby się pieczętarstwo koronne, przy Warmińskiej infule w jego ręku pomieścić mogło. Cztery lata nie zupełne wyszły, gdy go z łaski królewskiej, ani zachodzącego o to, ani proszącego, biskupstwem Kujawskiem, a oraz probostwem Miechowskim uczczono, aż też i na Krakowską, na której życia tego śmiertelnego kresu dopędził w r. 1616. wieku swego 73. Wszyscy mu to z chęcią przyznają, że był pasterz bez przysady, senator ojczyznę kochający: znaj