"Ascanium, patriisque epulandum ponere mensis? "Verùm anceps pugnæ fuerat fortuna! fuisset; "Quem metui moritura? faces in castra tulissem, "Implêssemque foros flammis, natumque patremque "Cum genere extinxêm: memet super ipsa dedissem. "Sol, qui terrarum flammis opera omnia lustras, Tuque harum interpres curarum, et conscia Juno, Nocturnisque Hecate triviis ululata per urbes, "Et Diræ ultrices, et Dî morientis Elisa,

66

66

66

Accipite hæc, meritumque malis advertite numen, "Et nostras audite preces. Si tangere portus "Infandum caput, ac terris adnare necesse est ; "Et sic fata Jovis poscunt; hic terminus hæret ; "At bello audacis populi vexatus et armis, "Finibus extorris, complexu avulsus Iüli, "Auxilium imploret, videatque indigna suorum "Funera: nec, cùm se sub leges pacis iniquæ

Tradiderit, regno aut optatâ luce fruatur ;

"Sed cadat ante diem, mediâque inhumatus arenâ.
"Hæc precor: hanc vocem extremam cum sanguine
fundo.

"Tum vos, o Tyrii, stirpem et genus omne futurum
"Exercete odiis; cinerique hæc mittite nostro
"Munera. Nullus amor populis, nec fœdera sunto.
"Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor,

"Qui face Dardanios ferroque sequare colonos,

66

Nunc, olim, quocunque dabunt se tempore vires. "Littora littoribus contraria, fluctibus undas

"Imprecor, arma armis: pugnent ipsique nepotesque."
Hæc ait, et partes animum versabat in omnes,
Invisam quærens quamprimùm abrumpere lucem.
Tum breviter Barcen nutricem affata Sichæi

(Namque suam patriâ antiquâ cinis ater habebat):-
"Annam, cara, mihi, nutrix, huc siste sororem :
"Dic corpus properet fluviali spargere lymphâ,
"Et pecudes secum et monstrata piacula ducat.
"Sic veniat; tuque ipsa piâ tege tempora vittâ.
"Sacra Jovi Stygio, quæ ritè incepta paravi,
"Perficere est animus; finemque imponere curis ;
"Dardaniique rogum capitis permittere flammæ."
Sic ait. Illa gradum studio celerabat anili.

66

At trepida et cœptis immanibus effera Dido, Sanguineam volvens aciem, maculisque trementes Interfusa genas, et pallida morte futurâ, Interiora domûs irrumpit limina, et altos Conscendit furibunda rogos, ensemque recludit Dardanium, non hos quæsitum munus in usus. Hìc, postquam Iliacas vestes notumque cubile Conspexit, paullùm lacrymis et mente morata, Incubuitque toro, dixitque novissima verba :"Dulces exuviæ, dum fata Deusque sinebant, Accipite hanc animam, meque his exsolvite curis. "Vixi; et, quem dederat cursum fortuna, peregi; "Et nunc magna mei sub terras ibit imago. "Urbem præclaram statui: mea mœnia vidi : "Ulta virum, poenas inimico a fratre recepi: 66 'Felix, heu nimiùm felix! si littora tantùm "Nunquam Dardaniæ tetigissent nostra carinæ." Dixit; et, os impressa toro, "Moriemur inultæ : "Sed moriamur!" ait: "sic, sic juvat ire sub umbras. "Hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto "Dardanus, et nostræ secum ferat omina mortis." Dixerat: atque illam media inter talia ferro

Collapsam aspiciunt comites, ensemque cruore

Spumantem, sparsasque manus. It clamor ad alta Atria, concussam bacchatur fama

per

urbem.

Lamentis gemituque et fœmineo ululatu

66

Tecta fremunt; resonat magnis plangoribus æther: Non aliter quàm si immissis ruat hostibus omnis Carthago, aut antiqua Tyros; flammæque furentes Culmina perque hominum volvantur perque Deorum. Audiit exanimis, trepidoque exterrita cursu, Unguibus ora soror fœdans et pectora pugnis, Per medios ruit, ac morientem nomine clamat :"Hoc illud, germana, fuit? me fraude petebas? 66 Hoc rogus iste mihi, hoc ignes aræque parabant? "Quid primùm deserta querar? comitemne sororem Sprevisti moriens? eadem me ad fata vocâsses: "Idem ambas ferro dolor, atque eadem hora tulisset. "His etiam struxi manibus, patriosque vocavi "Voce Deos, sic te ut positâ crudelis abessem? "Extinxti me teque, soror, populumque, patresque "Sidonios, urbemque tuam. Date, vulnera lymphis "Abluam; et, extremus si quis super halitus errat, "Ore legam." Sic fata, gradus evaserat altos, Semianimemque sinu germanam amplexa fovebat Cum gemitu, atque atros siccabat veste cruores. Illa, graves oculos conata attollere, rursus Deficit infixum stridit sub pectore vulnus. Ter sese attollens, cubitoque innixa, levavit; Ter revoluta toro est; oculisque errantibus alto Quæsivit cœlo lucem, ingemuitque repertâ.

Tum Juno omnipotens, longum miserata dolorem, Difficilesque obitus, Irim demisit Olympo, Quæ luctantem animam nexosque resolveret artus. Nam (quia nec fato, meritâ nec morte peribat;

Sed misera ante diem, subitoque accensa furore ;)
Nondum illi flavum Proserpina vertice crinem
Abstulerat, Stygioque caput damnaverat Orco.
Ergò Iris croceis per cœlum roscida pennis,
Mille trahens varios adverso Sole colores,
Devolat, et supra caput astitit :-" Hunc
"Sacrum jussa fero, teque isto corpore solvo."
Sic ait, et dextrâ crinem secat: omnis et unà
Dilapsus calor, atque in ventos vita recessit.

66

ego

Games in Honour of Anchises.

Diti

EXSPECTATA dies aderat, nonamque serenâ Auroram Phaetontis equi jam luce vehebant ; Famaque finitimos et clari nomen Acestæ Excierat læto complêrant littora cœtu, Visuri Æneadas; pars et certare parati. Munera principio ante oculos, circoque locantur In medio sacri tripodes, viridesque coronæ, Et palmæ, pretium victoribus; armaque, et ostro Perfusæ vestes, argenti aurique talenta : Et tuba commissos medio canit aggere ludos. Prima pares ineunt gravibus certamina remis Quatuor, ex omni delectæ classe, carinæ. Velocem Mnestheus agit acri remige Pristin, Mox Italus Mnestheus, genus a quo nomine Memmî; Ingentemque Gyas ingenti mole Chimæram, Urbis opus, triplici pubes quam Dardana versu Impellunt, terno consurgunt ordine remi; Sergestusque, domus tenet a quo Sergia nomen, Centauro invehitur magnâ; Scyllâque Cloanthus Cœruleâ, genus unde tibi, Romane Cluenti.

Est procul in pelago saxum, spumantia contra
Littora, quod tumidis submersum tunditur olim
Fluctibus, hyberni condunt ubi sidera Cori:
Tranquillo silet, immotâque attollitur undâ
Campus, et apricis statio gratissima mergis.
Hic viridem Æneas frondenti ex ilice metam
Constituit, signum nautis, pater; unde reverti
Scirent, et longos ubi circumflectere cursus.
Tum loca sorte legunt; ipsique in puppibus auro
Ductores longè effulgent ostroque decori:
Cetera populeâ velatur fronde juventus,
Nudatosque humeros oleo perfusa nitescit.
Considunt transtris, intentaque brachia remis ;
[Intenti expectant signum; exultantiaque haurit
Corda pavor pulsans, laudumque arrecta cupido.]
Indè, ubi clara dedit sonitum tuba, finibus omnes
(Haud mora) prosiluêre suis; ferit æthera clamor
Nauticus; adductis spumant freta versa lacertis ;
Infindunt pariter sulcos; totumque dehiscit,
Convulsum remis rostrisque tridentibus, æquor:
Non tam præcipites bijugo certamine campum
Corripuêre, ruuntque effusi carcere, currus;
Nec sic immissis aurigæ undantia lora
Concussêre jugis, pronique in verbera pendent.
Tum plausu fremituque virûm studiisque faventûm
Consonat omne nemus, vocemque inclusa volutant
Littora; pulsati colles clamore resultant.

Effugit ante alios, primusque elabitur undis

Turbam inter fremitumque Gyas: quem deinde Cloanthus
Consequitur, melior remis; sed pondere pinus
Tarda tenet. Post hos æquo discrimine Pristis

Centaurusque locum tendunt superare priorem :