Et magnum falsi implevit genitoris amorem,
Reginam petit. Haec oculis, haec pectore toto
Haeret; et interdum gremio fovet inscia Dido,
Insidat quantus miserae deus. At memor ille
Matris Acidaliae paullatim abolere Sychaeum
Incipit, et vivo tentat praevertere amore
lam pridem resides animos desuetaque corda.
Postquam prima quies epulis, mensaeque re-
motae,

720

730

Crateras magnos statuunt, et vina coronant.
Fit strepitus tectis, vocemque per ampla volutant 725
Atria; dependent lychni laquearibus aureis
Incensi, et noctem flammis funalia vincunt.
Hic regina gravem gemmis auroque poposcit
implevitque mero pateram, quam Belus, et omnes
A Belo soliti; tum facta silentia tectis:
lupiter, hospitibus nam te dare iura loquuntur,
Hunc laetum Tyriisque diem Troiaque profectis
Esse velis, nostrosque huius meminisse minores.
Adsit laetitiae Bacchus dator, et bona Iuno.
Et vos, o, coetum, Tyrii, celebrate faventes.
Dixit, et in mensam laticum libavit honorem,
Primaque, libato, summo tenus attigit ore;
Tum Bitiae dedit increpitans. Ille impiger hausit
Spumantem pateram, et pleno se proluit auro;
Post alii proceres. Cithara crinitus Iopas
Personat aurata, docuit quae maximus Atlas.
Hic canit errantem lunam, solisque labores;
Vnde hominum genus, et pecudes; unde imber

et ignes;

Arcturum, pluviasque Hyadas, geminosque Trio

nes;

735

740

Quid tantum oceano properent se tinguere soles 745
Hiberni, vel quae tardis mora noctibus obstet.
Ingeminant plausu Tyrii, Troesque sequuntur.
Nec non et vario noctem sermone trahebat

Infelix Dido, longumque bibebat amorem, 750 Multa super Priamo rogitans, superHectore multa; Nunc, quibus Aurorae venisset filius armis, Nunc, quales Diomedis equi, nunc, quantus

Achilles.

Imo age, et a prima, dic, hospes, origine nobis Insidias, inquit, Danaûm, casusque tuorum, 755 Erroresque tuos. Nam te iam septima portat Omnibus errantem terris et fluctibus aestas.

Conticuere omnes, intentique ora tenebant.
Inde toro pater Aeneas sic orsus ab alto:
Infandum, regina, iubes renovare dolorem,
Troianas ut opes et lamentabile regnum
Eruerint Danai, quaeque ipse miserrima vidi,
Et quorum pars magna fui. Quis talia fando
Myrmidonum, Dolopumve, aut duri miles Vlixi,
Temperet a lacrimis! Et iam nox humida coelo
Praecipitat, suadentque cadentia sidera somnos.
Sed, si tantus amor casus cognoscere nostros,
Et breviter Troiae supremum audire laborem,
Quamquam animus meminisse horret, luctuque
refugit,

Incipiam. Fracti bello, fatisque repulsi
Ductores Danaûm, tot iam labentibus annis,
Instar montis equum divina Palladis arte
Aedificant, sectaque intexunt abiete costas.
Votum pro reditu simulant; ea fama vagatur.
Huc delecta virum sortiti corpora furtim
Includunt caeco lateri, penitusque cavernas
Ingentes uterumque armato milite complent.
Est in conspectu Tenedos, notissima fama
Insula, dives opum, Priami dum regna manebant;
Nunc tantum sinus et statio male fida carinis:

5

10

15

20

Huc se provecti deserto in litore condunt. 25 Nos abiisse rati, et vento petiisse Mycenas. Ergo omnis longo solvit se Teucria luctu. Panduntur portae; iuvat ire, et Dorica castra Desertosque videre locos litusque relictum. Hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles; 30 Classibus hic locus, hic acie certare solebant. Pars stupet innuptae donum exitiale Minervae, Et molem mirantur equi: primusque Thymoetes Duci intra muros hortatur, et arce locari, Sive dolo, seu iam Troiae sic fata ferebant. 35 At Capys, et quorum melior sententia menti, Aut pelago Danaûm insidias suspectaque dona Praecipitare iubent, subiectisque urere flammis; Aut terebrare cavas uteri et tentare latebras. Scinditur incertum studia in contraria vulgus.

40

Primus ibi ante omnes, magna comitante caterva, Laocoon ardens summa decurrit ab arce;

Et procul: o miseri, quae tanta insania, cives?
Creditis avectos hostes? aut ulla putatis

Dona carere dolis Danaûm? sic notus Vlixes? 45 Aut hoc inclusi ligno occultantur Achivi,

Aut haec in nostros fabricata est machina muros, Inspectura domos, venturaque desuper urbi, Aut aliquis latet error. Equo ne credite, Teucri; Quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentes. 50 Sic fatus, validis ingentem viribus hastam

In latus inque feri curvam compagibus alvum Contorsit. Stetit illa tremens, uteroque recusso Insonuere cavae gemitumque dedere cavernae. Et, si fata deûm, si mens non laeva fuisset, 55 Impulerat ferro Argolicas foedare latebras ; Troiaque nunc stares, Priamique arxalta maneres. Ecce, manus iuvenem interea post terga re

vinctum

Pastores magno ad regem clamore trahebant

Dardanidae, qui se ignotum venientibus ultro,
Hoc ipsum utstrueret, Troiamque aperiret Achivis, 60
Obtulerat, fidens animi, atque in utrumque paratus,
Seu versare dolos, seu certae occumbere morti.
Vndique visendi studio Troiana iuventus
Circumfusa ruit, certantque illudere capto.
•Accipe nunc Danaûm insidias, et crimine ab uno 65
Disce omnes.

Namque, ut conspectu in medio, turbatus, inermis
Constitit, atque oculis Phrygia agmina circum-

spexit:

Heu, quae nunc tellus, inquit, quaë me aequora

possunt

Accipere? aut quid iam misero mihi denique restat, 70
Cui neque apud Danaos usque locus, et super ipsi
Dardanidae infensi poenas cum sanguine poscunt?
Quo gemitu conversi animi, compressus et omnis
Impetus. Hortamur fari, quo sanguine cretus,
Quidve ferat; memoret, quae sit fiducia capto.
Ille haec, deposita tandem formidine, fatur:

Cuncta equidem tibi, Rex, fuerit quodcunque,

fatebor

75

Vera, inquit: neque me Argolica de gente negabo;
Hoc primum; nec, si miserum Fortuna Sinonem
Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget. 80
Fando aliquod si forte tuas pervenit ad aures
Belidae nomen Palamedis, et incluta fama
Gloria, quem falsa sub proditione Pelasgi,
Insontem, infando indicio, quia bella vetabat,
Demisere neci; nunc cassum lumine lugent;
Illi me comitem, et consanguinitate propinquum,
Pauper in arma pater primis huc misit ab annis.
Dum stabat regno incolumis, regumque vigebat
Conciliis, et nos aliquod nomenque decusque
Gessimus. Invidia postquam pellacis Vlixi
(Haud ignota loquor) superis concessit ab oris:

85

90