Præsentemque viris intentant omnia mortem. 95 deesse; habet Schol. Horat. I, od. 34 c. cett. Sed infinita loca in poeta sunt, ubi aurium judicium aut sententiæ vis postulant, ut ejiciatur copula, quæ tamen tuta latet sub codicum præsidio actutela. Nihil adeo novare licet. aer. MSS. Græv. 91. montem Medic. a m. pr. - 92. Extemplo scribitur in nonnullis.'-93. tendens geminas Bigot. 95. ora deum pr. Hamb. Super quis Servius ita est intelligendus : Duplex fuit forma: qui, quorum, quis. (non autem queis) et ques, quium, quibus, sive ab initio, queis, queium, queibus .-96. o deest ed. Ven. 1472.-97. Tytide multi male scribunt. Est Τυδείδης. mox : decumbere flammis Hamb. pr. sed cum Diomede in campo ante Trojam congressus est. v. not. - 98. hanc animam Parrh. tua hanc animam Bigot. animamque tua hac (saltem deb. hanc) Moret. pr. 99. et ingens unus Pierii, unde Gifan. facit ut. ubi nimbi, qui h. 1. nubes. Mox poli pro cœlo simpl. Nec est ὕστε μον πρότερον, quasi tonitru præcedat fulgur; sed cadunt crebra fulmina eum tonitru. 92. Naturæ veritatem sequutus poeta, exemplo Homeri Od. ε, unde locus expressus, v. 297 καὶ τότ ̓ Ὀδυσσῆος λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ, Æneam suum metu vacare non jubet. Aliud est Achillis exemplum, qui mortem a Xanthi eluvie instantem similiter exhorrescit Iliad. 4, 272. Antiquam sepulturæ religionem huc advocare, qua, cum inhumati jacerent, qui mari adsorpti essent, tanto gravior naufragii horror esse debebat, nimis argutum arbitror. Priscis heroibus et metuere et flere haud indecorum est. – 93. Οχθήσας δ ̓ ἄρα εἶπε πρῶς ἂν μεγαλήτορα θυμον ν. 298 Od. ε, et sequitur similis oratio Ulyssis, ut hic Æneæ. 94-96. ibid. 306 Τρὶς μάκαρες Davaod etc. Compara locum. cf. Iliad. 4, 279 sqq. nostrum imitatur Seneca Agam. 515 sqq. oppetere mortem, vulgare; poeta absolute posuit: ut obire mortem, mox, obire simpliciter. 96-98. Diomedem, Tydei f., potissimum inter Achivos memorat, quoniam cum eo congressus Æneas a Venere morti ereptus fuerat. v. Iliad., 239 sqq. 311 sqq. Fortissimum eum appellat ex Iliad. 3, 98. ubi Helenus de eodem: Ον δὴ ἐγὼ κάρτιστον ̓Ἀχαιῶν φημί γενέσθαι. (Aliena affert Schottus II. Obss. 15.) 99. Odyss. γ, 108 Nestor facta Achivorum ante Trojam recensens ἐνθάδ' ἔπειτα κατέκταθεν ὅσσοι ἄριστος. Sarpedon; ubi tot Simois conrepta sub undis 100 100. Sarpedo Medic. a pr. m. sub undas alii ap. Serv. Versum hunc repetit inf. VIII, 539. 101. pectora Oudart. Hamb. sec. et Leid. nec non Goth. tert. 103. aversa una lumina ed. fluctumque Medic. a m. pr. cum aliis v. Burm. Ἔνθα μὲν Αἴας κεῖται ̓Αρήϊος, ἔνθα δ' ̓Αχιλλεὺς, ἔνθα δὲ Πάτροκλος ἔνθα δ ̓ ἐμὸς φίλος υἱός. suavissimus locus! sævus Hector simpl. pro fortis, ut acer, asper, v. 14. Scilicet, ut semel moneamus, cum sævus proprie ad iram, furorem, ac vehementiam spectet: pro communi epitheto, sæpe tantum in ornatum, adhibetur in omnibus rebus, quæ ad bella, pugnas, virtutem; ad imperia, regna, jussa; ad mare, ventos, tempestates, pertinent. Quo fit, ut nonnunquam per fortis, magnus, potens, declarari possit, ut Homerica δεινὸς, αἰνὸς, ἀπηνής. telo, hasta, v. Iliad. x, 319. jacet, periit, κεῖται. quamquam et corpus Hectoris sepulturam sub mænibus urbis habuit, v. Iliad. w, 786; non vero Sarpedonis, qui in Lyciam fuit abductus. Sarpedon ingens, πελώριος. 100. 101. Contendit cum Homero Iliad. μ, 22 sq. καὶ Σιμόεις ὅθι (in cujus litore) πολλὰ βοάγρια καὶ τρυφάλειαι Κάππεσον ἐν κονίησι, καὶ ἠμιθέων γένος ἀνδρῶν. Inf. ΧΙ, 257 Quos Simois premat ille viros : quod minus audacter dictum videri potest, quam volvi flumine h. 1. scuta et galeas. De quo v, ad 119. Egregie autem reddita est Simoentis natura, qualem eam adhuc esse memorarunt ii qui hæc loca adierunt. Prælia autem inter Simoentem et Scamandrum facta. (cf. Comment. de acie Homerica p. 154. To. VI Comm. Soc. R. G.) Potest sane oratio nimis ornata videri ex Æneæ persona; sed innumeris locis poetæ cum epici tum tragici ac lyrici sibi indulgent in ornatu, etiam ubi alios loquentes inducunt. Vide v. c. inf. Junonis verba 229 sqq. et Jovis 257 sqq. neque hoc, nisi in immodica pigmenta excurrat poeta, vitio dabis, ubi semel memineris, Jovem et Junonem non propriis, sed poetæ verbis uti. 102- 105. jactanti simpl. dicenti. Homerus Od. 1, 313 "Ως ἄρα μιν εἰπόντ ̓ ἔλασε μέγα κῦμα κατ' ἄκρης Δεινον έπεσσύμενον – μέσον δέ οἱ ἱστὸν ἔαξε Δεινὴ μισγομένων ἀνέμων ἐλθοῦσα θύελλα. (Locum Iliad. o., 624 sqq. non bene comparant viri docti.) stridens aquilone procella h. e. ab aquilone incitata, immissa; plus autem est in stridens. Magna igitur venti vis a septemtrione veniens ferit velum et lacerat, adversa, a prora irruens, excitatque fluctum ingentem quo utrinque citra navis latera se provolvente remi franguntur, seu, quod proprie dicitur, detergentur; Græcorum παρασύρειν τοὺς ταρσούς. ef. Diodor. XI, 18. unde sequitur τὸ παραφέρεσθαι, φέρεσθαι πλαγίας τὰς ναῦς vel ἐπικαρσίας ; detersis sc. Franguntur remi; tum prora avertit, et undis * Saxa vocant Itali, mediis quæ in fluctibus, Aras: * 105 104. proram avertit (s. procella s. navis) Medic. et Gud. item Rom. cum nonnullis aliis. proram vertit Sprot. sed cedit codd. auctoritas poeticæ rationi; qua avertere, pro se a., absolute dici solet.cf. Heins. et Burm. proram advertit quatuor ap. Burm. prora advertit Leid. a m. pr. 105. proruptus alter Hamb. conf. inf. 247. 108. adreptas sex Burm. arreptas Goth. tert. ads Sprot. ducit Hamb. pra109. mediisque in fl. Medic. et duo alii etiam pr. et sec. Goth. et quinque Heins. mediis quæ fluctibus, quo ducit Mentel. tert. mediisque fl. Hoc placet, et, nisi aliam normam semel præscriptam sequendam mihi esse putarem, cnm Brunckio mediis quæ fluctibus, reponerem. Montalb. cum ms. Helmstad. mediis in fl. etiam hoc rotundius. Sed totum versum ab impura Grammatici manu accessisse censeo. Saltem valde alienum est a poetæ judicio in medio tempestatis æstu interponere observationem grammaticam. Suppetit forte ratio aliqua, qua labes poetæ, si non elui, at dilui saltem potest, si Aras, ut fecimus, scribas. non aras: ita ut sit certus in mari locus; tum si interpungas: Tres Notus a. in saxa latentia torquet, Saxa, (inquam), vocant Itali mediis quæ fluctibus Aras, Dorsum immane m. s. h. e. in scopulos Aras dictos. Dicendus ita poeta expressisse intempestiva quidem, docta tamen æmu remis jam obliquo cursu fertur navis, adeoque prora avertit se, incerta in hanc vel illam partem fertur, et navis undis, fluctibus, dat latus: quod nolim cum Cupero Obss. II, 2 a palæstra arcessere. Illustrantur hæc ex Valerii Fl. imitatione I, 618. 9. Excussi manibus remi, conversaque frontem Puppis in obliquum resonos latere accipit ictus. cf. Quint. Cal. XIV, 592. Fundus est in Odyss. 1, 70 sqq. de Ulysse a Ciconibus progresso: ingravescit aquilo et naves αἱ μὲν ἔπειτ ̓ ἐφέροντ ̓ ἐπικάρσιαι, ἱστία δέ σφιν Τριχθά τε καὶ τετραχθὰ διέσω χισεν ὃς ἀνέμοιο (stridens a. p. velum adversa ferit). Locus est e præstantissimis fluctusque ad sidera tollit: e tragicis sumsit Maro : κῦμ ̓ οὐρανῷ στηρίζον ap. Eurip. Hippol. 1206. conf. ib. Valken. 105. insequitur mons aquæ præruptus cumulo, h. e. præruptus, propter altitudinem cumulatæ aquæ. Intelligit autem decumanum fluctum (Græci τρικυμίαν dicunt, forte pro maris diversa natura), ut jam Scaliger vidit, qui aliis minoribus ipse major succedit. Eo autem insequente alterum navis latus, aut altera pars, alte deprimitur, altera exstat. Itaque Hi, alii ex iis, qui in navi sunt, v. c. in prora, aut in transtris dextris, pendent s. in fl., alii, qui sinistris, aut in puppi sunt, merguntur mari. Nisi placet v. 106 sejungere a superioribus, et de aliis navibus accipere. 108-112. Aras proprie dictas seu Ægimuri insulas designat, ex adverso Carthaginis in mari sitas, in nostris quoque tabulis geogra Dorsum inmane mari summo. Tris Eurus ab alto 110 115 latione, Homeri aut Pindari etymologias nominum propriorum ut hujus in Iamo, illius in Batiea ac similibus. Jejuna tamen vel sic exit oratio, et indignus tanto poeta versus: quem delendum esse etiam Bryant V. C. statuebat. - 111. Syrtis. v. Pier. mirabile sex Burm. 112. Impellitque Hamb. illuditque Comm. Cruqu. ad Horat. I, Od. 3. - 113. ipsumque vehebat Puget. v. Burmann. Oronten ut Ænean. Achaten, Acesten, firmat Heins. alii Orontem, Oruntem. 114. ingenti vertice h. e. procella conj. Lennep. Annimadv. ad Coluth. pag. 97. sed v. not. 116. istam Hugen. phicis obvias. Vid. Exeurs. ad h. v. saxa latentia, ἔρματα ὕφαλα, ut sæpe - dorsum alias tænias appellant. mari summo, sub maris superficie latentes scopuli: οἰόθι δ ̓ ἄλμη ̓Απλόος εἰλεῖται γαίης ὑπὲρ ὅσσον ἔχουσα Apollon. IV, 1270. 71. e quo loco, ubi in Syrtes inciderunt Argonautæ, plura transtulit Virgilius. 111. Syrtes interpretatur poeta per τὰ brevia, τὰ βραχία, vadosa loca, qualia alias litorum sunt; opp. profunda, alta vel aperta. Inf. v. 221 de scopulis brevia vada; plerumque tamen arenosa loca dicuntur brevia; eadem mox vada. Non autem de Syrtibus proprie ita dictis, majore ac minore, in Libyæ litore, cogitandum; nec Notus et Eurus proprie dicti sunt. v. Exc. laud. quæ diversa plane res est, ἐπὶ πρύ μναν ἐλαύνειν): a vertice, h. e. desuper, v. sup. ad Georg. II, 310, (non vero a prora, etsi a fronte fluctus ingruere debuit) alte insurgens fluctus desuper in caput irruit. Odyss., 313. ἔλασε μέγα κῦμα κατ ̓ ἀκρης Δεινὸν ἐπεσσύμενον. Puppi itaque depressa inclinatur gubernator, et in mare prolabitur; quamquam et ipse luctus adjuvare satis casum hominis potuit. 115-119. Vides Homerum l. 1. Od. ε, 314. περὶ δὲ σχεδίην ἐλέλιξεν, Τῆλε δ ̓ ἀπὸ σχεδίης αὐτὸς (Ulysses) πέσε· πηδάλιον δὲ Ἐκ χειρῶν προέηκε· μέσον δὲ οἱ ἱστὸν ἔαξε Δεινὴ μισγομένων ἀνέμων ἐλθοῦσα θύελλα. Τηλοῦ δε! σπεῖρον καὶ ἐπίκριον (velum et antenna) ἕμπεσε πόντῳ. Τὸν δ ̓ ἀῤ ὑπόβρυοχα θῆκε etc. Observanda autem in Virgilio variatio in diversis navium casibus. Magistrum nominat Æn. VI, 334 sqq., Leucaspim, et Lyciæ ductorem classis Oronten: ubi in eundem Orontem in locis inferis incidit Æneas; et, quod pronus volvitur in caput, transla Torquet agens circum, et rapidus vorat æquore vortex. Adparent rari nantes in gurgite vasto; Arma virum, tabulæque, et Troia gaza per undas. 130 Adcipiunt inimicum imbrem, rimisque fatiscunt. 117. et deest in binis. Vertex scribit Medic. semper. v. Heins. et Pier. 118. gurgite summo Hugen. pro var. lect. 119. Troica alii. Sed græca ratio poetis frequentata. 120. Jam invalidam Sprot. navim Moret. pr. et qu. vid. Heins. qua f. Hamb. pr. et Sprot. Achati agnoscit Charis. Inst. Grammat. lib. 1. quod illustrat Heins. cf. sup. ad. v. 3o. 121. Aletes cum melioribus Heins. ex ̓Αλήτης. male vulgo Alethes, Alates. - 122. Vincit unus Heins. cum Cod. Argent. Bæcleri ap. Cuningham, laterum laxis Hamb. pr. - 123. remis Goth. tert. tum est ex verbis : ὁ δ ̓ ἄρ (κυβερνήτης) ἀρνευτῆρι ἐοιπὼς Κάππεσ ̓ ἀπ ̓ ἰκριόφιν – Odyss. μ, 413. Mox vorat v. 117 est absorbet, καταπίνει. Videtur fluctus ingens irruendo in mare profundam voraginem effecisse: in quam dum revolutum mare fertur, navis lateri illud impingitur, eamque circumagit. 118. rari epith. ornans, ut et vastum, nihil amplius. gurges, μέγα λαῖτμα θαλάσσης. Conspiciuntur passim nantes, (cf. Odyss. μ. 417.418) et arma h. e. clipei, quos, cratibus textos corio indutis, quis dubitet aqua ferri potuisse? Laudant Liv. I, 37 multique mortales in flumine ipso periere, quorum fluitantia arma ad urbem cognita in Tiberi. etiam ante 100, ubi tot Simois correpta sub undis Scuta virum, galeasque, et fortia corpora volvit. Adde Æn. VIII, 539 quam multa sub undas Scuta virum, galeasque, et fortia corpora volves, Tibri pater! cf. Dorvill. ad Chariton p. 627, qui et Manil. V, 51 laudat. De galeis forte fluitantibus dubitari potest. At cogitandum de galeis corio factis, etsi forte lamina ærea ornatis. Erant autem militum arma in puppibus religata inf. v. 183, ubi Serv. X, 80. Navium tamen armamenta alii malunt intelligere; sed arma virum dicit. 120. 121. Nomina sunt ex Homero, non autem ipsi homines. Achaten, Eneæ amicum video in Schol. Ven. A. accepisse nonnullos de eo qui II. Β. 701, est Δάρδανος ἀνὴρ, a, quo Protesilaus cæsus est. 122. Vicit hiems, tempestas, χειμών, labefactavit, solvit navium latera, ut aqua subiret. imbrem, aquam maris post Ennium et Lucretium dixit; et post Virgilium sæpe alii poetæ, ut Stat. lib. III, Theb. 250. 251. inimicum gravius accipiendum pro exitioso. Materiem ornatissimi loci habuit hæc verba : ἀπὸ τοίχους Λῦσε κλύδων τρόπιος· τὴν δὲ ψιλὴν φέρε κῦμα. – rimisque fatiscunt, solvuntur, ut rimas agant. v. ad Ge. librum I, 180. |