Ipsa, tenens dextra pateram, pulcherrima Dido, sime. vincla jugalia sunt conjugialia. 61. fudit quatuor Burm. cum plerisque Pierianis; etiam bene. - 62. Atqui quatuor Burmann. autque Exc. Burmann. 63. Varie tentabat Jo. Schraderus : Instauratque dapes votis, 1. votas, 1. Tyrüs, sed vid. notam. 64. spumantia Sprot. sperantia fragm. Vatic. 65. fatum conj. Cuningh. cf. inf. VIII, 627. ignotæ m. Witt. quid vota furorem Burmann. ex Servio. ferentem Rom. 66. molles alii, sed mollis flamma Burmannus tuetur. ac Græci Junoni suæ tribuebant, quæ ζυγία et γαμηλία erat. 62-64. Spectant ad extispicium, cujus caussa victimæ cæduntur. Illa incedit ad pingues aras, pinguibus victimis, τὰ πίονα μηρία Homeri; ipsa adstat victimis extispicii caussa cæsis. Instaurat diem donis, h. e. sacrificiis; proprie instaurantur sacra, quæ iterum curantur, seu repetuntur; et est voc. sacrum; sic V, 94: sed h. 1. dies, h. e. dies festus, quo sacra erant facta; nova subinde sacra in alterum diem indicuntur: sc. ut exta meliora sibi contingant. Hinc diem instaurare Virgilii exemplo dixit etiam Statius et alii. Et tandem instaurare poetis omnino est facere, instituere : sic funus sup. III, 62, epulas VII, 146. VIII, 283, choros IV, 145. spirantia exta, palpitantia, ut Serv. Impatientiam expectationis τὸ inhians exprimit. Consulit autem Dido exta super felici amoris successu. 65-67. vatum ad extispicium v. sup. refer; suntque adeo extispices, sacrifici: qui h. 1. fausta omina renuntiant. ignaræ mentes! cujusnam rei? infelicis puta exitus et eventus consiliorum et amoris Didonis. Vide enim ne de amoris medeladeos aditos esse existimes : quod alienum esset a loco et more; ab amore solvunt sacra magica; ad quæ Dido recurrit inf. 478 sqq. Et de his Silius VIII, 98 agit, cum h. 1. exprimit similibus verbis. At vates, et in his extispices memineris consultos esse super pace deorum exposcenda, malis ominibus, ut somniorum, ostentorum, averruncandis et mentis curis ac terroribus placandis; tum de consiliorum cœptorumque successu et eventu. Conjuncta hæc cum sacris, quibus id ipsum efficeretur, ut propitii curis et consiliis essent dii. ad hæc refer eodem Silii loco narrata vss. 116-125. delubra, aditus delubrorum sup. v. 56. Exclamationem hanc ex poetæ persona jam olim nonnulli reprehenderunt. Quod tamen in epico poeta reprehendi possit, non tam illud est, si ex sua persona affectum interponat, quam, si de sua Interea, et tacitum vivit sub pectore volnus. 70 Nunc media Ænean secum per mænia ducit, Sidoniasque ostentat opes, urbemque paratam; 75 v. sup. II, 683.-67. et deest binis : venit sub Hamb. pr. a m. sec., male: v. Burm. -69. ferens tert. Mentel. confecta pr. Hamb., pro var. lect. - 70. Cresia Heins. cum melioribus; etiam fragm. Vatic.; quippe Κρής, Κρήσιος. Vulgo Cressia: n. inter frondea Hamb. sec. 71. linquit multi, jam apud Pierium, sed alterum doctius; item, volatile telum ex interpretatione. Sic quoque Goth. tert. a m. pr. -72. pererrat Hugen. et pr. Hamb. cum Goth. tert. v. sup. I, 384. saltus silvasque p. Dicteas aliquot Pierii cum fragment. Vatic. -73. Dictaneos Sprot. fatalis a. Hamb. pr. 75. que abest a binis: opis Gud. a m. pr. persona quicquam intertexat, quippe quæ a carmine epico, quod enthusiasmum spirare adeoque in una re, quæ argumentum facit, occupata esse debet, aliena sit necesse est; nisi forte poetæ persona ad augendam carminis vim et ipsa valere possit, aut ille nova Musæ invocatione animum lectoris advertat; ut aliquoties etiam in Messiade factum videas, v. c. lib. III pr. mollis flamma, levis adeoque mobilis: vivit pr. de vulnere crudo. Servius acceptum hoc ait pro vescitur, quod ad ulcus potius spec taret. 68-73. Egregia perdite amantis comparatio, in qua ornanda recentiores passim poetæ laborarunt. Ex Iliad. x, 475 sqq. ductam esse volunt, Macrobii forte auctoritate, Sat. V, 6. Sed Homero poetam hic nihil debere, jam Cerda monuit: agens telis, agitans, urgens, ornate, ut alias, v. e. Georg. III, 412. Nescius, sc. non viderat telum vere in cervam descendisse; sed, frustra emissum credens, reliquerat: v. Burm. Capra forte melius a poeta fuisset memorata; quandoquidem ex Solino c. 17 constat, agrum Creticum silvestrium caprarum copiosum fuisse, cervo eguisse. Adde Plin. lib. VIII, 58. s. 83. Excusanda tamen talia in poeta, etsi non commendanda. 74. Totus locus, qui sequitur ad v. 89, super amoris æstu, inter consummatissimos est, et unicus, etiam post Apollonii insignem sententiarum, copiam et Valerii Flacci acumen, libro VII; ac post innumeras recentiorum poetarum in hoc argumento contentiones. Brevitatem in summa rerum copia et dignitatem vix quisquam alius est assequutus, si forte affectum movere et aliis contigit. - 75. Sidonias, Tyro advectas, v. Æn, I, 363. Incipit effari, mediaque in voce resistit. 80 76. ecfari Gud. a m. sec., antique : affari Zulichem. in v. recessit Menag. alter, aberratione et alibi notata: v. Burmann. - 78. que abest a Dorvill. - 80. digressum alt. Mentel. - 81. c. lumina Menag. pr. 82. Burm. conj. relicta Incubat vel relictis Excubat. Hoc alterum quoque Jo. Schrader. nec felicius aliquis conjiciat stratisque relectis, sed v. not. urbem paratam, egregie, ut non opus esset, novam quærere. perlongos errores, ut et Burm. post Serv. 77. convivia quærit, desiderii nota inest; moram impatienter fert, dum cœnæ hora illuxerit. 80-83. De nocte sera agi, qua, e convivio, sub noctem, labente die, instructo, sunt digressi, dubitari nequit: hinc et cadentia sidera, occidentia exeunte nocte, v. ad lib. II, 9 Excurs. Itaque lumen obscura vicissim Luna premit, nec ad vicissitudinem diei et noctis, nec, cum Burmanno, ad obscurata lunæ nitore minora sidera (cf. Horat. I Od. 12, 46-48) referri potest, sed de occasu lunæ sub exeuntem noctem accipiendum esse manifestum fit: premit, occulit illa lumen suum. Recte is, quisquis inter cetera Serviana adscripsit: an ipsa Luna suum lumen reprimit, occidens, et se obscurans? vicissim, postquam per totam noctem illuxerat. Decet autem poetam, certum ac descriptum tempus ponere, pro indefinito; et pro quacunque nocte, quæ et illunis et illustris esse potest, noctem serenam nominare.-82. stratisque relictis Incubat: non uno modo hæc accipi possunt; aut de lecto, ad quem dormiendi caussa illa se confert, aut de triclinio, in quo accubuerat: simplicissimum est ita dicere: de nocte agitur, convivis jam dimissis, unde domo vacua. Nunc sola illa mæret stratis, lecto incubans; hoc ut poeta enuntiavit: mæret, et incubat stratis, et quidem relictis a se; ut adeo amoris æstu jactata modo lectum suum reliquerit, modo iterum repetierit. Obscuritatis quidem vitio hæc brevitas non caret; a re tamen sententia non est aliena; etsi Lucanus melius V, 790 Sic fata, relictis Exsiluit stratis amens. Servius: relictis, ab Ænea, inquit; atqui torus conjugalis eos nondum acceperat: ergo convivalem ille intellexit. Sane ea, quæ antecedunt: Sola domo mæret vacua, eam per thalamos ac triclinia discursitantem indicare videri possunt; adeoque illa in eo triclinio, quo antea erant cœnati, lectum, quo cum Ænea adcubuerat, Incubat. Illum absens absentem auditque videtque. 85 85. si pellere Goth. sec. si vellere tert. Goth. posset Franc. amantem aliquot Pier. cum fragm. Vatic. si f. p. imago Romanus e glossa inter lin. 86. inceptæ Witt., sed in litura. exsurgunt Leid. un. pro var. lect. arces Puget. arva Zulichem. pro var. lect. 87. 88. Exercent alii ex mox parat. Medic. parent. portusque - pendent que etiam nonnulli. haut prop. Goth. pr. portas conj. Jo. Schrader. - 89. Trappius et Cuninghamus malebant æquanda; sed nil ne agnoscit, iterumque ei incubat; quod amantes facere solent, et quod toties amantibus a poetis tribuitur. vid. Ovid. Epist. X, 51 sqq. Sæpe torum repeto, qui nos acceperat ambo Et tua, qua possum pro te vestigia tango, Strataque, quæ membris intepuere tuis. cf. Ep. XV, 149. Nec dubitare licet, an strata de toro convivarum dicantur. Sic v. c. Ovid. Met. V, 34, ubi de convivio agitur, ut stetit hasta toro, stratis tum denique Perseus Exsiluit. Est quoque strata lectus, ut inf. 392 dictus, quo sedent aut recubant in thalamo seu cubiculo: quandoquidem priscæ vitæ simplicitas eundem torum in eodem cubiculo et sedentibus et dormientibus destinabat. Fatendum tamen, hanc poetæ rationem plus artis habituram esse quam simplicitatis; ut malim præferre id, quod primo loco apposui. Præclare autem illud subjicitur: illum absens absentem auditque videtque : quod ornatissime persequutus est Apollon. III 453 sq. 84. gremio; accubantium men sæ habitum animo reputa. cf. Burm. et v. ad I, 717, ubi gremio fovet. Etsi omnino in his mos a nostro diversus esse potuit. Apud Homerum Iliad. 4, 506 Diana δακρυόεσσα δὲ πατρὸς ἐφέζετο γούνασι κούρη satis adulta illa. 86-89. arma exercet exquisitius quam, se in armis; et mox pendent pro sunt, et minæ murorum, muri alti, quas altitudine sua minantes, hoc simplicissimum et usu poetæ frequentatum. sup. I, 162 Hinc atque hinc vastæ rupes geminique minantur In cælum scopuli. De eminentiis murorum ac pinnis, ἐπάλξεσιν, acceperant jam veteres. v. Serv., sed hoc sensu minæ technicum, adeoque vix poeticum, et seriorum quidem scriptorum vocabulum fuisse videtur. Burmann. de initiis operis, quæ egregios muros promittebant et minabantur; vix bene. machina simpl. moles, ædificium: sic melius puto, quam de tignis statutis et colligatis, quibus insistunt, qui muros conficiunt (nobis Geriiste). Quam simul ac tali persensit peste teneri 90 cesse. Etsi imperfecti muri, tamen jam æquabant cælum. 90. a tali Reg. et tert. Mentel. in tali Gud. persentit aliquot ap. Pier. et sic ap. Diomed. II. præsensit Ven. et Witt. v. inf. 297 et 448. 91. Clara, quæ sollennis varietas est, hic a nemine enotatur. furenti Hugen. pudori pr. Hamb. et Ven. cum Romano, facili lapsu. Sic inf. X, 398. 92. alloquitur alter Menag. - 93. ac sp. Wallian. alta Ven. feretis Leid. un. a m. sec. 94. numen sane habent veterrimi et præstantíssimi Pierii, Heinsii et Burm., qui illud adeo tuentur. Accipiendum : magnum vero et memorabile erit numen vestrum, vestra potestas, vis, h. e. vos, dii, si circumveneritis duo unam feminam. Paullo tamen contortius ita dictum videtur. Contra sollennis formula, memorabile nomen (cf. sup. II, 583), et hoc Ge. Fabricius præferebat, et est in aliquot Pierianis et in uno et altero scripto Heins. et Burm. nonnullisque editis. Exempla jam Burmann. congessit in alium usum. Ovid. Met. X, 608 seu vincar, habebis Hippomene victo magnum et memorabile nomen: præferremque adeo sine hæsitatione, nisi alterum, quod semel receptum, et ipsum poeta dignum, forte adeo magis epicum esset. Sed et in ipso Ovidio go sqq. Juno tantum abesse videt, ut ad Trojanos ab Italia avertendos ex tempestate commota Trojanisque in Africæ litora ejectis quicquam sibi res procedant, ut potius Trojanis hoc ipsum hospitium saluti sit. Mutatis igitur ex re consiliis, servatos hos se invita Trojanos sic saltem arcere studet ab Italia, ut illi cum Pœnis una civitate jungantur; sic quoque suos Pœnos incolumes fore. Hoc se effecturam sperat, Eneæ cum Didone conjugio inito. Approbare hoc consilium parat Veneri; et, tametsi satis teneret, fatale esse, ut Æneas in Italia considat, quippe quæ de Jovis voluntate omnia comperta habebat: sup. I, 258. cernes urbem et promisso Lavini mænia etc. dissimulat tamen et dubitationis tantum loco hunc fatalem rerum ordinem memorat; ceterum rem Junonis arbitrio per mittit, utque Æneas cum Didone congrediatur, facile patitur, cum ad summam caussæ nihil inde mali timendum esset; non enim ei probabile videri debuit, fore, ut Trojani inter Pænos sedes habere malint quam regnum in Italia condere: neque Jovem id admissurum esse bene tenebat. Habuit poeta Apollonium Rhodium ante oculos, in consiliis Junonis et Veneris conferendis lib. III. pr. suo tamen consilio præclare singula accommodavit. 90-92. peste, exitioso morbo, amore. cf. I, 712. famam, h. e. famæ curam; non illam jam malæ famæ metu revocari. cf. v. 170. 93-98. spolia ornate pro victoria. puer, παϊς, filius, res nota vel ex Horatio. numen, sc. erit vestrum, h. e. vos dii, si circumveneritis duo unam feminam! v. |