Credo equidem, nec vana fides, genus esse deorum.
Degeneres animos timor arguit. Heu, quibus ille
Jactatus fatis! quæ bella exhausta canebat!
Si mihi non animo fixum immotumque sederet,
Ne cui me vinclo vellem sociare jugali,
Postquam primus amor deceptam morte fefellit:
Si non pertæsum thalami tædæque fuisset :
Huic uni forsan potui succumbere culpæ.
Anna; fatebor enim; miseri post fata Sychæi,
Conjugis, et sparsos fraterna cæde Penatis,
Solus hic inflexit sensus, animumque labantem
Impulit. Adgnosco veteris vestigia flammæ.
Sed mihi vel tellus optem prius ima dehiscat,
Vel Pater omnipotens adigat me fulmine ad umbras,
Pallentis umbras Erebi, noctemque profundam,

15

20

25

quam fortis pectore et armis. 12. Crede Gud. a pr. m. vide lib. VI, 849. 14. bella exacta Oudart. Sprot. et Goth. tert. sollenni variatione. tenebat Goth. pr.

15. innatum Wall. a m. pr., male. - 16. Nec duo editi. vellem vinclo Venet. vellem lecto s. j. Wall. - 17. decepta morte tres apud Heins., quod ipsi elegantiæ quid, parum intellectæ, habere visum; sed quæ aliena esset ab h. 1. vide Burm. 18. fuissent Medic. cum septem vett. libris; temere tamen. fuissem a pr. m. fragm. Vatic. 19. Forsitan huic uni ex Augustino laudatur, et sic Goth. sec. subcumbere duo. - 20. Sychæi et hic cum Medic. erat scribendum, ut sup. 1, 348, non Sichæi. - 22. hicc' Terentian. Maurus legit, ut sit Creticus; grammaticæ ineptiæ, de quibus v. Heins. ad lib. II, 664. libantem Goth. sec. a m. sec., ceteri labentem, vitiose cum aliis. - 23. Et nosco Zulich. sit saltem En n. -forma Menag. pr. a m. pr. - 24. Sed me alter Hamb. me ut Goth. sec. opto Rottend. sec. 25. abigat aliquot Pierii et tres Burmann., male. 26. Pallantes qu. Moret., aberratione sollenni. Erebo Gud. cum binis Burmann. His Romanum adde et

ut jam diximus, ad ductum Apol-
lonii III, 636. 13. Invertit ora-
tionem: credo eum prolem deæ
esse, quandoquidem fortitudo ac
constantia in ferendis laboribus
ac periculis generosam ac divinam
originem arguit.
15-19. Exi-
mio cum artificio singula posita.
deceptam fefellit poetica copia
plenius pro, morte mariti me fe-
fellit, spem destituit. cf. Burm. h.
1. potui exquisite pro possem,

post, sinon pertæsum fuisset-culpæ cum dilectu h. 1. pro amore : quatenus ille caritati et fidei erga conjugem defunctum adversari vi

debatur.

20 sq. de Sichæi cæde cf. sup. I, 349 sq. 23. Agnosco amoris, qualem olim expertus sum, signa.

24. τότε μοι χάνοι εὐρεία χθών Iliad. δ, 182 et al. cf. Iliad. 5, 464. P, 416. prius - ante quam, ut Homer. πρὶν – πρὶν ἤ. Egregie ad

Ante, Pudor, quam te violo, aut tua jura resolvo.
Ille meos, primus qui me sibi junxit, amores
Abstulit; ille habeat secum servetque sepulcro.
Sic effata sinum lacrimis implevit obortis.

30

Anna refert, O luce magis dilecta, sorori, Solane perpetua mærens carpere juventa? Nec dulcis natos, Veneris nec præmia noris?

fragm. Vatic., et sic etiam Servianus commentator legit, id est, in Erebo. Potest adeo hoc doctius dictum videri, pro umbras Erebi; ut solet pro casu secundo tertius poni. Duri tamen quid inesse non neges. Vulgatam præfert quoque Schraderus ad Musæum pag. 101. - 27. Sancte pudor elegans Marklandi conj. apud Spencium; nec tamen illud prius ante quam exemplo caret ne apud poetas quidem. violo, resolvo vetustissimi Bened. Pierii et Heins. cum Grammaticis apud Heins. Etiam sic fragm. Vatic. et ex Aproniani recensione esse et hanc lectionem Pompon. Sab. docet. At Priscian. edd. vett. et codd. aliquot recentiores violem - resolvam apud Burm. Enimvero jam ad I, 706 observatum est, consequentiam illam temporum a poeta epico non modo negligi, verum etiam sedulo vitari. 28. primos Sprot. et Hamb. pr. a m. pr. primum Leid. vinxit aliquot Pier. Parrhas. ed. Ven. - 29. Sustulit Sprot. servatque Hamburg. alter. 30. affata Erf. sinus Montalb. et Ven. abortis multi.

majorem vim versus 26 adjicitur; mox jura pudoris int. vim et potestatem in se: quâ a novo amore et a fecundis nuptiis deterrita est. Vss. 28. 29 dulcissimi sunt affectus et magnæ dignitatis. Uni suo marito amorem suum se addixisse ait. sinum v. 30 male Serv. de oculis, cum manifeste pectoris sit sinus. δεύοντο δὲ δάκρυσι κόλποι Iliad. 1, 566. Hæ autem lacrimæ magnum facile poetam arguunt. Dum vult constans et aspera et ab amore intacta videri, ecce obortæ lacrimæ laborantem occulto affectu animum produnt. conf. Horat. IV, 1, 33 sqq. Sed cur heu, Ligurine, cur

etc.

31. sqq. Egregium suasoriæ orationis exemplum in poeta. Anna refert verba, respondet. v. Burm. 32. Proprie carpitur, consumitur, ætas, juventa, vita, φθίνεται,

Id cinerem aut Manis credis curare sepultos?
Esto: ægram nulli quondam flexere mariti;
Non Libyæ, non ante Tyro; despectus Iarbas,
Ductoresque alii, quos Africa terra triumphis
Dives alit: placitone etiam pugnabis amori?
Nec venit in mentem, quorum consederis arvis?
Hinc Gætulæ urbes, genus insuperabile bello,
Et Numidæ infreni cingunt, et inhospita Syrtis;

35

40

34. et manes alii, male. sentire quidam. vid. Burmann. - 35. ægram te n. Dorvill. ex glossa inter lineas. -36. Libyes malebat Heins. Libye in multis; sed hoc est pro Libyæ. vid. Burmann. Non Libya dixit poeta, ut orationem variaret. dispectus duo Burmann. Hyarbas Franc. - 37. alios Rottend. sec. Affrica multi; hinc Attica Moret. sec. triumphos Rom., male. triumphi dives malebat et hic Heinsius. -38. Placidone quatuor apud Burmann. cum aliis apud Pierium, et Rufinian. de schem. lex. p. 251, sed et is recte præfert placito, quod et Burmann. ex v. 22 vindicat. oppugnabis sec. Moret. In Goth. tert. hic versus post v. 41 erat rejectus. - 39. non veni Parrhas. et Goth. pr. consideris multi, ut fere alias. - 40. Getulæ in plerisque scribitur, vid. Pier., sed Gr. Γαιτοῦλοι. genus intractabile bello Romanus, forte ex lib. 1, 339. insuperabile ferro unus Leidens. - 41. En N. alter Hamb. Hinc N. Serv. ad X, 750. effreni Hamb. pr. pro var. lect. inferni Vratisl. Respicit versum Ausonius Grat. act, ad Gratian. sub

gaudia poetis sunt) per munera et δῶρα ̓Αφροδίτης declaratur: sic ap. Pindar. Ol. 1, 119. 120. Nem. 8. 12. Hesiod. Sc. H. 47; quæ loca etiam aliis laudata sunt, etiam nuper a Ruhnk. præf. ad Hymn. in Cer., in quo 102 similiter, ut h. 1., τόκος jungitur et δώρα ̓Αφροδίτης: reliqua nihil commune cum h. 1. habent. Comparari potest ἔργα ̓Αφροδίτης apud Musæum 141. hoc est, γάμος. ἔρως. et in sqq. γαμήλια θεσμὰ θεαίνης.

34-36. Manes sepultos ex opinione, puto, de Manibus compositis et placatis, ubi justa persoluta essent; adeoque pro vulgari: Manes sepultorum. In v. 35 mariti pro procis. De Iarba v. inf. 196, et Justin. XVIII, 6. In ægram latet caussa spreti adhuc amoris, quod recenti dolore erat adflicta,

qui nunc resedit. mariti Tyro, a Tyro, Tyrii, ut sæpe alibi. 37. Multa igitur bella ab Afris feliciter gesta fuere. Declarat simpliciter gentem bellicosam. terra Africa antique, ut sæpe Ennius, Cato, alii. 40-44. Gætulæ urbes, ad terrorem urbes posuit, nam in mapalibus habitabant. Ita Serv. conf. Sallust. B. J. 21. Melius dices poetam commune illud, et jam Homericum, πόλεις expressisse, quod simpliciter sedem et habitationem designat. Homericum est quoque illud urbes - genus; nam is, et ejus exemplo alii, sæpe πόλεις pro incolis vel populis, et vice versa populos pro insula, vel terra et urbe. cf. sup. lib. I, 339 fines Libyci, genus etc. Numidæ infreni, equis sine frenis; res nota: de qua cf. Cerda. Syrtis int. Afros

Hinc deserta siti regio, lateque furentes
Barcæi. Quid bella Tyro surgentia dicam,

Germanique minas?

Dis equidem auspicibus reor et Junone secunda
Hunc cursum Iliacas vento tenuisse carinas.

Quam tu urbem, soror, hanc cernes! quæ surgere regna
Conjugio tali! Teucrum comitantibus armis,
Punica se quantis adtollet gloria rebus!
Tu modo posce deos veniam, sacrisque litatis

Indulge hospitio, caussasque innecte morandi:

45

50

f. mirabamur poetam, qui infrenos dixerat Numidas. Quod Silio I, 215 Nomades, gens inscia freni. ubi v. Intpp. - 42. situ Wall. et Hamb. pr. a m. sec. furentis tres Heins., ut jungatur, lateque furentis Barcæi quid bella, sed minus bene. lateque vagantes quatuor Burmann. et sic laudat Hieronymus: sc. ex interpretatione. -43. Brachæi, Barchæi, Barchei, Bachei, scribitur. 45. auspiciüs Dorvill. 46. Huc vulgg. Hunc Medic. cum potioribus, nec non sic Romanus cum aliis Pier. et fragment. Vatic. Et codicum auctoritati putem in talibus esse standum, etsi et alterum recte dicitur, ut lib. I, 534 Huc cursus fuit. Huc etiam Servius interpretatur. - 47. Quantam urbem pr. Hamb. a m. sec. et a pr. Leid. - 48. et 7. Dorvill. 49. attollit vel adtollit tres. 50. deum plures Pieriani; sed omnes Burmann. deos. - 51. caussamque Hamb. pr. D. ed. Junt.

Syrtium accolas. sup. I, 539. 540 fines Libyci, genus intractabile bello. deserta siti, inhabitabilis raritate aquæ. Serv. Significat autem Anna, a nulla parte quicquam auxilii ac præsidii Pœnis posse sperari. Barcæi a Barce, Cyrenai

cæ urbe, per prolepsin hic nominati; nam multo seriores fuere urbis origines, quippe a Batti demum nepotibus conditæ. v. Herodot. IV, 160, et ibi not. late furentes Barcai. Insederant ergo jam tum has terras barbari ferique populi late vagantes. Servius: «Hi, secundum Titianum in Chorographia (quæ Julii Honorii Oratoris fuit) Phœnicem navali quondam vicere certamine. » Germani minas. cf. I, 361 sq.

45. Junonem potissimum pro

pitiam nominat, sive quia inter principes deos Carthaginiensium erat: cf. sup. ad I, 15 et mox v. 59; sive quia conjugiis illa præest. 49-53. quantis rebus, opibus, potentia. Mox deos veniam poscere, eos placare ac propitios reddere jubet; caussam in illis v. g. quære : quæ me insomnia terrent; ad expianda scilicet insomniorum omina, sacris litatis, nove hoc dictum (nam proprie litatur diis per sacra s. sacris, victimis), quod Servius etiam notat, sed Virgilii exemplo et alii dixere litare victimas. -50. indulge hospitio, hospitalitati, benevolentiæ in hospitem, da operam hospiti benevole habendo. Versus 52. 53 ad tempestatem spectare, monitum sub f. Exscurs. II ad lib. III. desævit,

Dum pelago desævit hiems, et aquosus Orion,
Quassatæque rates, dum non tractabile cœlum.
His dictis incensum animum inflammavit amore,
Spemque dedit dubiæ menti, solvitque pudorem.
Principio delubra adeunt, pacemque per aras
Exquirunt; mactant lectas de more bidentis
Legiferæ Cereri, Phœboque, patrique Lyæo;
Junoni ante omnis, cui vincla jugalia curæ.

52. desuevit Exc. Burm. Orio Medic. a m. pr., ut Agamemno, Jaso, et similia. 53. dum non Heins. cum vetustioribus, etiam fragm. Vatic. Vulgo et non. - 54. impense olim lectum Servius notat; et sane fragment. Vatic. impensom. flammavit plures Pier. Heins. et Burm. cum eodem fragm. Vatic. -55. mentis Gud. cum Rom. 56. a delubra Leid. pro ad. v. Burm. 57. Exposcunt Ven., ex interpretatione. bidentis rescripsit Heins. cum codd. et Prisciano, pro bidentes. mactat apud Macrob. III, 12. mactat lætas apud Arusian. Messium. lætas etiam Menag. pr. lentas Goth. pr. 58. Frugiferæ Romanus et alii Pierii ac Heinsii, cum fragm. Vatic. a pr. m. et nostro Goth. tert. Sed alterum doctius. conf. Heins. et P. alter Hamb. Phœbo patrique Ven. - 59. ante alios Puget. v. ad II, 40. legalia Goth. tert., pes

50. Legiferæ Cereri Δήμητρι θεσμο-davit Deæ Cælesti, quod Romani