Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

Et pater Anchises passis de litore palmis
Numina magna vocat, meritosque indicit honores
Di, prohibete minas! di, talem avertite casum !
Et placidi servate pios! Tum litore funem
Deripere, excussosque jubet laxare rudentis.

Tendunt vela Noti: ferimur spumantibus undis,
Qua cursum ventusque gubernatorque vocabant.
Jam medio adparet fluctu nemorosa Zacynthos,
Dulichiumque, Sameque, et Neritos ardua saxis.

[ocr errors]

[ocr errors]
[ocr errors]

265

270

Parrhas. 263. Et Heins. e codd. Alii vulgo At. En Sprot. a m. sec. et Parrhas. sparsis Zulich. 264. que abest a Leid. indicit, quod de votis factis accipio, præclare e codd. et edd. Junt. aliisque revocavit Heins. Vulgo vitiose inducit. — 265. Di, p. nefas · pestem pr. Hamb., ut jam ex nonnullis suis notarat Pierius, talemque a. Exc. Burm. advertite Montalb. 266. Dii placidi pr. Hamb. placide Gud. a m. pr. s. viros Goth. pr. · 267. Deripere Heins. e melioribus et ratione grammatica. Vulgo Diripere, extensosque Oudart. pro var. lect., scil. ex interpretatione. lassare Ven. perpetuo errore. 268. ferimur Heins. e Gud. et quatuor aliis; accedit pars librorum Pierii et Goth. sec. Vulgo fugimus. 269. cursu Hugen. cursus Goth. sec. vocabat etiam hic multi codd. Pierii, Heinsii et Burm. -270. Zacynthus libri et grammatici apud Pier. Heins. et Burm. Zacynthus, Iacynthus, Iacinthos, Iacintos librariorum ludibria. Est Záxuvos. -271. Same, Samos, Samo libri exhibent, sed plures Same. Medic. Samæ. v. Burm. Nerytos Medic. Nericus Franc., male. Nam Nericus erat in continente oppidum. v. Odyss w, 376.

dam. Nam pax est propitia, propensa, voluntas.

263-267. Honores ut modo v. 178 nunc, ut diis supplicet et vota faciat. minas, malum sinistro vaticinio denuntiatum. et placidi servate pios, ornatus in tenui, pro servate nos. 266. Solvere funem, τὰ πρυμνήσια, vel τὰ πείσμα ra, ut in Orphic. 621. 622. at rudentes excussi, 'evoluti, antennarum sunt, ad vela pandenda. Ceterum, quod jam sup. 102 vidimus, nec hic, nec inf. 471, 2, sine judicio Anchise auctoritate res parari facit poeta. cf. Exeurs. XVII ad lib. II.

268. 269. Conf. Odyss. λ, 9, 10. Tendunt vela Noti: ἔποησεν δ' άνεμος

[ocr errors]

Miao iorio Odyss. B, 427 et al. 270
-273. Nemorosa Zacynthus Du-
lichiumque Sameque. Δουλίχιον τε
Σάμη τε, καὶ ὑλήεσσα Ζάκυνθος Odyss.
ι. 24. ἐν ὑλήεντι Ζακύνθῳ occurrit et
alibi. At Zaun lectum fuit etiam a
Virgilio, contra atque Apollodo-
rus volebat ap. Strab. X, p. 453
D. Sane communius nomen Samos
etiam apud Homerum, quæ dein :
ceps Cephallenia. Dulichium est
prope Cephalleniam, unde etiam-
nunc parva Cephallenia vel Teaki
appellatur. conf. Wheeler
p. 35
sqq. Neritos Virgilio videri potuit
diversa ab Ithaca insula, ut Melæ
II, 7: et hoc malim; potest tamen
etiam Neritos, qui Ithaca mons
est, primo loco ad designandam

Effugimus scopulos Ithaca, Laertia regna,
Et terram altricem sævi exsecramur Ulixi.
Mox et Leucatæ nimbosa cacumina montis,
Et formidatus nautis aperitur Apollo.

275

272. Effugimus Ithaca scopulos nonnulli scripti et editi ante Pierium. Ithaca et L. r. Medic. Pierii, et Witt. cum Goth. sec. Ithaci Lerceaque regna Wall. 273. ultricem Goth. tert. Ulixi Heins. et h. 1. e scriptis reposuit. Vulgo Ulissis vel Ulixis. Ulixe Gud. a m. pr. Ulixes Moret. a sec. m. Ulixei Medic. Pierii. 274. Leucaten umbrosa Sprot. Leucatem Oudart.

[ocr errors]
[ocr errors]

Ithacam positus esse, quæ mox diserte et ipsa memoratur. scopulos Ithaca Iliad. y, 200. 201. Aaspτιάδης πολύμητις Οδυσσεύς, Ὃς τράφη ν δήμῳ Ἰθάκης, κραναῆς περ ἐούσης. Ex eodem itaque loco fluxisse videntur Laertia regna-Et terram altricem Ulyxi.

[ocr errors]

274. 275. Leucates, Auxarns, nobile amantum saltu promontorium Leucadis, seu Leucadiæ, olim peninsulæ, postea insulæ. Hoc aperitur, in conspectum venit (cf. inf. ad 411), et Appollinis fanum. Interpretes, a Servio inde, quantum video, hæc junc✩ tim de uno loco, de Apollinis templo Leucatæ imposito, accipiunt, quod sane Strabo lib. X, p. 452 B memorat. Verum habet ea res haud unam difficultatem, quam interpretes sensisse non videntur: nam primum parva urbs 4. 276 nulla alia esse poterit quam Leucas in septentrione insulæ sita, ita vero non bene convenit narra

fio. Hunc Apollinem, hoc promontorium in australi parte petimus et urbi succedimus in septentrionali latere site, aliquot dierum navigatione interjecta. Porro sequitur locus de ludis Actiacis celebratis: an vero illi Leucade celebrati? Manifestum porro fit,

[ocr errors]

275. formidandus

poetam hæc inseruisse in Augusti gratiam, a quo in victoriæ Actiacæ memoriam ludi Actiaci quinquennales instituti erant. cf. Dio LI pr. Actium igitur, non Leucas, commemorandum erat. Quocunque me vertam, quæ hic sequuntur: quod ad hoc fanum appulerint, urbemque intraverint, ludosque Actiacos celebraverint; meo qualicunque judicio ad alterum promontorium ipsis sinus Ambracii faucibus prætextum ducunt: in hoc sinu Actium oppidum et portus tutus et fanum Apollinis Actiaci. v. Strabo lib. X, p. 451 D. VII, p. 325 A. Thucyd. lib. I, c. 29. Quod si, hoc posito, alia difficultas suboritur, quod Actium promontorium, intra sinum Ambracium situm, et intra exteriorem portum recedens, ex alto conspici et formidari nautis nequiit (v. descriptionem sinus Ambracii ab Anvillio factam Mem. de l'Acad. des Inscr. T. XXXII, p. 215): reputandum est: Trojanos litus legisse ita pervenisse ad promontorium Anactorium, quod os exterioris sinus est; hinc prospectus Actii promontorii habetur. Erit igitur oratio v. 274 et 275 progressiva ut non copulentur, sed deinceps enumerentur. Et Leur

Hunc petimus fessi, et parvæ succedimus urbi.
Ancora de prora jacitur; stant litore puppes.
Ergo insperata tandem tellure potiti,
Lustramurque Jovi, votisque incendimus aras;

alter Menag. 276. Successimus Zulich. a m. pr. 278. potimur Puget. 279. Lustramusque ed. Ven. Lustramurque deo: conj. Jo. Schrader. sc. Apollini; ut Jovi e mala interpretatione provenerit. votis inc. tert. Rottend.

cata-Et (sc. ulterius progressis aperitur Apollo. Fuit autem nobile templum Apollinis Actiaci, idque, ut nunc ex h. 1. intelligitur, in loco edito, ex more templorum; et constat jam satis ea de re e lóco Strabo. VII, p. 500 B (p. 325). Itaque bene Pompon. Sab. Apollo id est, pars illa saxea, in qua templum Apollinis erat. De templo conf. Sueton. Octav. 96 extr. ibique Interpp. De Apollinis signo aliquo, quod in promontorio steterit, Spencium polymet. Dialog. VIII, p. 33 hæc accipere mireris. Nam nobilem Apollinis Actiaci statuam in templo isto fuisse necesse est ex communi more (1). Urbis autem et templi vetustatem ad tempora Trojana revocat poeta seu auctoritate seu commento suo.

279. Antequam ludorum sollennia rite celebrari possint, expiatione et lustratione opus est. Lustramur Jovi, invocato Jove, cui sacrum piaculare offertur. Quæritur tamen, cur Jovi, non Apollini? cui ludi ipsi instituti esse debuere.

(1) Apollinis Actiaci signum in multis Augusti numis et in noto Antistii denario occurrit. Mále olim fallente memoria in fine notæ adjeceram, Apolkinis signum esse aliquando Constantinopolin avectum. Traditum illud est

Varia commenťá vides in Servianis.

Sed primum ad observandum in promtu est, sollenne fuisse priscis hominibus, ut in sacris cuicunquè deorum factis Jovem in partes vocarent. Porro expiationes et lustrationes proprie ad Jovem referuntur, quippe ultorem et vindicem cædis omnisque piaculi, quod expiandum est. conf. Apollon. Rhod. IV, 699. 700 sq. et Schol. Eschyli Eumen. 444 docet, ab eo ipso Ixionem lustratum, ita ut possit pro auctore ritus haberi. Piaculum in Harpyias commissum potes cum Servio sigillatim huc trahere. votis incendimus aras forma Horatio quoque frequentata: ut I, 4, 7. ubi Vulcanus ardens urit officinas Mitscherl. noster præclare illustrat. docte, pro, vota in aris vel impositum thus et victimam; uti dona de victimis, de libatione et reliquis in sacris fieri solitis; Alii, votis, votorum persolvendorum caussa. Nam is εὐχαριστίαν instituti ludi, ut bene Cerda observat, ideo subdit: juvat evasisse tot urbes etc.

[ocr errors]

de asino cum asinario: de quo Sueton. Octav. 96. Hunc Constantinop. avectum in hippodromo positum esse narrat cum aliis Theodorus Metochita Hist Rom p. 2. 4. et Anonym. de Antiqg, Constantinop. n. 313.

Actiaque Iliacis celebramus litora ludis.
Exercent patrias oleo labente palæstras
Nudati socii. Juvat evasisse tot urbis
Argolicas, mediosque fugam tenuisse per hostis.
Interea magnum sol circumvolvitur annum,
Et glacialis hiems aquilonibus asperat undas.
Ære cavo clipeum, magni gestamen Abantis,
Postibus adversis figo, et rem carmine signo:
ENEAS HÆC DE DANAIS VICTORIBUS ARMA.
Linquere tum portus jubeo, et considere transtris.

280

285

280. Acciaque multi, etiam ap. Pier. Acteaque duo. Acteiaque Voss. celebrantur un. Voss. 281. lactente Sprot. a pr. m. At v. Burm. 282. Audaces soci Puget. 282. 283. extant apud auctorem de progenie Augusti c. 12. — 284. circumvertitur Zulich. 286. Ere novo Sprot. clypeo Rottend. sec. - 287. aversis fingo · 289. tum penitus Goth. sec. consistere duo Burm. perpetua variatione,

Ven.

280. Proprie ludi Actiaci celebrari dicendi erant. Sed exquisitius, quoniam locus hominum frequentia celebrari et ipse dicitur, litus Actium 'h. e. Actiacum, memoravit, et ludos Iliacos Trojano ritu habitos. Videntur autem jam antiquitus ludi ad Actium celebrati esse, quos poeta commode in rem suam vertit. E Callimacho, wapi ̓Αγώνων, Harpocration et Suidas Tá "Axria memorant; sed ea huc trahere vix ausim. Successere celeberrimi ludi Actiaci ab Augusto, ut [diximus, în victoriæ Actiacæ memoriam instituti: de quibus v. Wernsdorf. Exc. IX ad Saleii Bassi Carm. in Pison. T. IV. p. 395.

281-283. palestras pro ludis gymnicis dixit. Oleo labente, exquisite, quod dilabitur, diffluit, corpori illitum. fugam tenuisse ut inf. 686 cursum tenere. Bene Serv. feliciter navigasse.

[ocr errors]

284. Exierat annus a Troja eapta quartus. Vid. Excurs. Il de

annis Errorum Eneæ: ad a. 2. Sol circumvolvitur m. annum, ais vel xara, sic ut annus absolvatur, peracto annuo solis cursu. magnum annum, simpl. ad ornatum, quoniam multos dies intra se continet; ut jam alias notatum. cf. sup. I, 269. Ad vanas argutias circa hanc vocem delabitur Catrous, dum ad annum intercalarem lustri refert; Macrob. Sat. I, 14 So. Sc. II, 11. ad annum solarem comparate cum anno lunari. asperat, exasperat, apoi, procellarum ira. Illustrant hoc Cerda et Burman.

286-288. De clipeis votivis, cum titulo inscripto, inter donaria suspensis res nota. De Abante v. Excurs. IX ad h. 1. adversis, ornat; in templi aditu. carmen, de uno versu, tenere te non debet. hæc arma, hunc clipeum consecravit: Αἰγείας ἀπὸ τῶν Δαναῶν· ut in simili re sæpe : v. c. apud Pausan. lib. I, 13, p. 31.

289-293. portus Portum Ae

Labitur, et longo vix tandem tempore fatur:
Verane te facies, verus mihi nuntius adfers,

Nate dea? vivisne? aut, si lux alma recessit,
Hector ubi est? dixit, lacrimasque effudit, et omnem
Implevit clamore locum. Vix pauca furenti
Subjicio, et raris turbatus vocibus hisco.

316

Vivo equidem, vitamque extrema per omnia duco.
Ne dubita: nam vera vides.

315

Heu! quis te casus dejectam conjuge tanto
Excipit? aut quæ digna satis Fortuna revisit?

Hectoris Andromache Pyrrhin' connubia servas?

[ocr errors]
[ocr errors]

310. verum mihi Medic. adfert Zulich. et Exc. Burmann. ita lenior oratio foret, at minus docta. 311. an si lux Goth. sec. - - 312. effundit tres apud Burmann. -313. Complevit Excerpt. Burmann. 315. omina fragm. Vatic. - 316. Nec duo Burm. Ne dubites alter Leid. Ne d. ne vera vides Gud. a m. pr. vera fides in sex lectum videbis, sed recentibus, ap. Heins. et Burm., quod Heinsio Marklandoque arridet. Enimvero de oculorum fide, visuque adeo, hic agitur, non de narrationis et auditionis fide. Recte vides etiam fragm. Vatic. servat. .318. qua

d. Reg. digna sacris Zulich. remansit Wall. F. fuisset Goth. tert. a m. pr. ·319. Andromachæ Mentel. pr. Andromachen nonnulli jam ap. Pierium, et Leid.

ipsi monstri et prodigii instar erat. 309. Δὴν δέ μιν ἀμφασίη ἐπέων

λάβε 'Ofè di sú μιν ἔπεσσιν αμειβομένη προσέειπε Odyss. δ, 706. 310-313. Tune vere ades ipse? affersne te (cf. inf. 346) mihi tanquam vera facies viri, cujus speciem habes? tanquam verus nuntius tui? ut vere ille sis, quem vultus nuntiat? aut si lux alma, vita, recessit, et hæc umbra Æneæ est, quæ mihi apparet, Hector ubi est, qui et ipse inter umbras versatur, dixit, lacrimas effudit etc. In hoe Andromaches ά, piissimæ in mariti memoriam feminæ, quis non magnum poetam agnoscat? conf. Excurs. X.

313. 314. furenti, impatienter dolenti, ut bene Serv. Omnino furere μαίνεσθαι, infinitis locis simpl. est commoto esse animo,

[ocr errors]

quacunque de caussa. Subjicio, vroßár, respondeo. hisco exquisitius quam loquor.

315-319. extrema per omnia, ad pericula et discrimina refer. -317. dejectam, deirórepov quam privatam, viduatam, Hectore. Nam dejicimur gradu, spe, honore, conjugio, omninoque magna aliqua re, quando ea privamur. quis casus te excipit, ad quam fortunæ conditionem redacta es? Servius eo refert, quod excipiuntur proprie, quæ cadunt; recte quidem, sed forte hic nimis subtiliter. Excipiunt nos ea, quæ nobis alia post alia accidunt et eveniunt. digna satis 1. te 1. priore illa fortuna. cum illa videatur meliore, quam pro captivæ sorte uti 319. connubia servas, accipio, ut Gr. quráocen, pro ixew, de iis, quibus

« ZurückWeiter »