Volvitur Ixion: et se sequiturque fugitque.

Molirique suis letum patruelibus ausæ,

Adsiduæ repetunt, quas perdant, Belides undas
Quos omnes acie postquam Saturnia torvâ
Vidit, et ante omnes Ixiona; rursus ab illo
Sisyphon adspiciens, Cur hic e fratribus,' inquit,
'Perpetuas patitur pœnas; Athamanta superbum
Regia dives habet: qui me cum conjuge semper
Sprevit?' et exponit causas odiique viæque;
Quidque velit. Quod vellet, erat, ne regia Cadmi
Staret; et in facinus traherent Athamanta sorores.
Imperium, promissa, preces confundit in unum:
Sollicitatque deas. Sic hæc Junone locutâ,
Tisiphone canos, ut erat, turbata capillos
Movit: et obstantes rejecit ab ore colubras.
Atque ita, 'Non longis opus est ambagibus,' infit.
'Facta puta, quæcunque jubes: inamabile regnum
Desere: teque refer cœli melioris ad auras.'

145

150

155

Læta redit Juno: quam cœlum intrare parantem

Roratis lustravit aquis Thaumantias Iris.

160

Nec mora; Tisiphone madefactam sanguine sumit

Importuna facem: fluidoque cruore rubentem
Induitur pallam; tortoque incingitur angue:
Egrediturque domo. Luctus comitantur euntem,
Et Pavor, et Terror, trepidoque Insania vultu.
Limine constiterat: postes tremuisse feruntur
Æolii; pallorque fores infecit acernas :

165

Solque locum fugit. Monstris exterrita conjux,
Territus est Athamas: tectoque exire parabant.
Obstitit infelix, aditumque obsedit, Erinnys:
Nexaque vipereis distendens brachia nodis,
Cæsariem excussit. Motæ sonuêre colubræ:

170

Parsque jacens humeris, pars circum tempora lapsæ
Sibila dant, saniemque vomunt, linguasque coruscant.
Inde duos mediis abrumpit crinibus angues;
Pestiferâque manu raptos immisit. At illi
Inoösque sinus Athamanteosque pererrant ;
Inspirantque graves animas: nec vulnera membris
Ulla ferunt: mens est, quæ diros sentiat ictus.
Attulerat secum liquidi quoque monstra veneni,
Oris Cerberei spumas, et virus Echidnæ;
Erroresque vagos, cæcæque oblivia mentis,

Et scelus, et lacrymas, rabiemque, et cædis amorem ;
Omnia trita simul: quæ, sanguine mista recenti,
Coxerat ære cavo, viridi versata cicutâ.
Dumque pavent illi; vertit furiale venenum
Pectus in amborum, præcordiaque intima movit.
Tum face jactatâ per eundem sæpius orbem,
Consequitur motos velociter ignibus ignes.
Sic victrix, jussique potens, ad inania magni
Regna redit Ditis: sumptumque recingitur anguem.
Protinus Æolides mediâ furibundus in aulâ

Clamat, Iö, comites, his retia tendite silvis:

Hic modò cum geminâ visa est mihi prole leæna.'
Utque feræ, sequitur vestigia conjugis amens:
Deque sinu matris ridentem, et parva Learchum
Brachia tendentem, rapit, et bis terque per auras
More rotat fundæ : rigidoque infantia saxo
Discutit ossa ferox. Tum denique concita mater,
(Seu dolor hoc fecit, seu sparsi causa veneni ;)
Exululat; passisque fugit malè sana capillis :
Teque ferens parvum nudis, Melicerta, lacertis,
'Evoe, Bacche,' sonat. Bacchi sub nomine Juno
Risit: et, Hos usus præstet tibi,' dixit, 'alumnus.'

175

180

185

190

195

200

Imminet æquoribus scopulus. Parsima cavatur
Fluctibus, et tectas defendit ab imbribus undas:
Summa riget, frontemque in apertum, porrigit æquor.
Occupat hunc (vires insania fecerat) Ino:
Seque super pontum, nullo tardata timore,
Mittit, onusque suum. Percussa recanduit unda.
At Venus, immeritæ, neptis, miserata labores,
Sic patruo blandita suo est: 'O numen aquarum,
Proxima cui cœlo cessit, Neptune potestas;
Magna quidem posco: sed tu miserere meorum,
Jactari quos cernis in Ionio immenso :

Et dis adde tuis. Aliqua et mihi gratia ponto est:
Si tamen in dio quondam concreta profundo,
Spuma fui, Grajumque manet mihi nomen ab illâ.'
Adnuit oranti Neptunus; et abstulit illis,
Quod mortale fuit; majestatemque verendam
Imposuit; nomenque simul faciemque novavit :
Leucotheëque deum cum matre Palæmona dixit.

205

210

215

220

CADMUS ET HERMIONE IN SERPENTES MUTATI.

v. 562.

Nescit Agenorides natam parvumque nepotem
Equoris esse deos. Luctu serieque malorum
Victus, et ostentis, quæ plurima viderat, exit
Conditor urbe suâ; tanquam fortuna locorum,
Non sua se premeret: longisque erratibus actus
Contigit Illyricos profugâ cum conjuge fines.
Jamque malis annisque graves, dum prima retractant
Fata domûs, releguntque suos sermone labores;
'Num sacer ille meâ trajectus cuspide serpens,'

225

230

Cadmus ait, fuerit; tum, cùm Sidone profectus
Vipereos sparsi per humum, nova semina, dentes?
Quem si cura deûm tam certâ vindicat irâ,
Ipse precor serpens in longam porrigar alvum.'
Dixit: et, ut serpens, in longam tenditur alvum;
Duratæque cuti squamas increscere sentit,
Nigraque cæruleis variari corpora guttis:

In pectusque cadit pronus: commissaque in unum
Paulatim tereti sinuantur acumine crura.
Brachia jam restant: quæ restant, brachia tendit;
Et lacrymis per adhuc humana fluentibus ora,

'Accede, o conjux, accede, miserrima,' dixit:

235

240

Dumque aliquid superest de me, me tange, manumque Accipe, dum manus est; dum non totum occupat anguis.' Ille quidem vult plura loqui: sed lingua repentè

Sufficiunt: quotiesque aliquos parat edere questus,

In partes est fissa duas. Nec verba volenti

Sibilat hanc illi vocem Natura relinquit.

Nuda manu feriens, exclamat, pectora, conjux,
'Cadme, mane: teque his, infelix, exue monstris.

246

250

Cadme, quid hoc? ubi pes? ubi sunt humerique ma

nusque ?

Et color, et facies, et, dum loquor, omnia? Cur non
Me quoque, cœlestes, in eandem vertitis anguem?'
Dixerat. Ille suæ lambebat conjugis ora:
Inque sinus caros, veluti cognosceret, ibat;
Et dabat amplexus; adsuetaque colla petebat.
Quisquis adest (aderant comites) terretur.
Lubrica permulcent cristati colla dracones,
Et subitò duo sunt; junctoque volumine serpunt;
Donec in appositi nemoris subiêre latebras.

At illos

255

260

Nunc quoque nec fugiunt hominem, nec vulnere lædunt: Quidque priùs fuerint, placidi meminêre dracones.

ATLAS IN MONTEM MUTATUS.

v. 620.

Inde per immensum ventis discordibus actsus
Nunc huc, nunc illuc, exemplo nubis aquosæ,
Fertur, et ex alto seductas æthere longè
Despectat terras; totumque supervolat orbem.
Ter gelidas Arctos, ter Cancri brachia vidit :
Sæpe sub occasus, sæpe est ablatus in ortus.
Jamque cadente die, veritus se credere nocti,
Constitit Hesperio, regnis Atlantis, in orbe;
Exiguamque petit requiem, dum Lucifer ignes
Evocet Auroræ, currus Aurora diurnos.

Hic hominum cunctos ingenti corpore præstans
Japetionides Atlas fuit. Ultima tellus
Rege sub hoc, et pontus erat, qui solis anhelis
Equora subdit equis, et fessos excipit axes.
Mille greges illi, totidemque armenta per herbas
Errabant et humum vicinia nulla premebant.
Arboreæ frondes, auro radiante virentes,
Ex auro ramos, ex auro poma tegebant.
'Hospes,' ait Perseus illi, 'seu gloria tangit

265

270

275

280

Te generis magni; generis mihi Jupiter auctor:
Sive es mirator rerum; mirabere nostras.

Hospitium requiemque peto.' Memor ille vetustæ
Sortis erat: (Themis hanc dederat Parnassia sortem)
'Tempus, Atla, veniet, tua quo spoliabitur auro
Arbor: et hunc prædæ titulum Jove natus habebit.'
Id metuens, solidis pomaria clauserat Atlas

285