At non ille deus pacem intra monia finit :
Auxilium toto spargit in orbe suum.
Quid tamen hoc prodest, mediâ si luce palàmque
Verberor, et tutæ non licet esse mihi?
Ergo nec nidos foliis hærere, nec ullam
Sedibus in nostris stare videtis avem.
At lapis, in ramo sedit quicunque bifurco,
Hæret, et ut captâ victor in arce manet.
Cætera sæpe tamen potuêre admissa negari,
Et crimen nox est inficiata suum.
Nostra notat fusco digitos injuria succo,
Cortice contactas inficiente manus.
Ille cruor meus est: illo maculata cruore
Non profecturâ dextra lavatur aquâ.
O ego, cùm longæ venerunt tædia vitæ,
Optavi quoties arida facta mori!
Optavi quoties, aut cæco turbine verti,
Aut valido missi fulminis igne peti!
Atque utinam subitæ raperent mea poma procellæ,
Vel possem fructus excutere ipsa meos.
Sic, ubi detracta est a te tibi causa perîcli,
Quod superest, tutum, Pontice castor, habes. Quid mihi tunc animi est, cùm sumit tela viator; Atque oculis plaga destinat antè locum?
Nec vitare licet moto fera verbera trunco,
Quem sub humo radix vinclaque firma tenent.
Corpora præbemus plagis: ut sæpe sagittis,
Cùm populus manicas deposuisse vetat :
Utve gravem candens ubi tolli vacca securim,
Aut stringi cultros in sua colla videt.
Sæpe meas vento frondes tremuisse putâstis:
Sed metus in nobis causa tremoris erat.
Si merui, videorque nocens; imponite flammæ,
Nostraque fumosis urite membra focis.
Si merui, videorque nocens; excidite ferro:
Et liceat miseræ dedecus esse semel.
Si nec cur urar, nec cur excidar, habetis;
Parcite. Sic coeptum perficiatis iter.
GENUS SUUM EXPONIT NASO.
ILLE ego, qui fuerim, tenerorum lusor amorum,
Quem legis, ut nôris, accipe, Posteritas.
Sulmo mihi patria est, gelidis uberrimus undis,
Millia qui novies distat ab Urbe decem.
Editus hîc ego sum: necnon, ut tempora nôris ;
Cùm cecidit fato Consul uterque pari.
Si quid id est, usque a proavis vetus ordinis hæres ;
Non modò Fortunæ munere factus eques.
Nec stirps prima fui; genito jam fratre creatus;
Qui tribus antè quater mensibus ortus erat.
Lucifer amborum natalibus adfuit idem :
Una celebrata est per duo liba dies.
Hæc est armiferæ festis de quinque Minervæ,
Quæ fieri pugnâ prima cruenta solet.
Protinus excolimur teneri, curâque parentis
Imus ad insignes Urbis ab arte viros.
Frater ad eloquium viridi tendebat ab ævo,
Fortia verbosi natus ad arma Fori.
At mihi jam puero cœlestia sacra placebant;
Inque suum furtim Musa trahebat opus.
Sæpe pater dixit, Studium quid inutile tentas?
Mæonides nullas ipse reliquit opes.
Motus eram dictis: totoque Helicone relicto,
Scribere conabar verba soluta modis.
Sponte suâ numeros carmen veniebat ad aptos:
Et, quod tentabam dicere, versus erat.
Interea, tacito passu labentibus annis,
Liberior fratri sumpta, mihique, toga est:
Induiturque humeros cum lato purpura clavo:
Et studium nobis, quod fuit antè, manet.
Jamque decem vitæ frater geminaverat annos,
Cùm perit; et cœpi parte carere mei.
Cepimus et teneræ primos ætatis honores;
Eque viris quondam pars tribus una fui. Curia restabat: clavi mensura coacta est:
Majus erat nostris viribus illud onus.
Nec patiens corpus, nec mens fuit apta labori,
Sollicitæque fugax ambitionis eram :
Et petere Aöniæ suadebant tuta sorores
Otia, judicio semper amata meo.
Temporis illius colui fovique poëtas;
Quotque aderant vates, rebar adesse deos.
Sæpe suas volucres legit mihi grandior ævo,
Quæque necet serpens, quæ juvet herba, Macer.
Sæpe suos solitus recitare Propertius ignes;
Jure sodalitio qui mihi junctus erat.
Ponticus Heroo, Bassus quoque clarus Iämbo,
Dulcia convictûs membra fuêre mei.
Et tenuit nostras numerosus Horatius aures;
Dum ferit Ausoniâ carmina culta lyrâ.
Virgilium vidi tantùm: nec amara Tibullo
Tempus amicitiæ fata dedêre meæ.
Successor fuit hic tibi, Galle; Propertius illi.
Quartus ab his serie temporis ipse fui.
Utque ego majores, sic me coluêre minores:
Notaque non tardè facta Thalia mea est.
Carmina cùm primùm populo juvenilia legi;
Barba resecta mihi bisve semelve fuit.
Moverat ingenium, totam cantata per Urbem,
Nomine non vero dicta Corinna mihi.
Multa quidem scripsi: sed quæ vitiosa putavi,
Emendaturis ignibus ipse dedi.
Tum quoque, cùm fugerem, quædam placitura cremavi, Iratus studio carminibusque meis.
Molle, Cupidineis nec inexpugnabile telis
Cor mihi, quodque levis causa moveret, erat.
Cùm tamen hoc essem, minimoque accenderer igni ;
Nomine sub nostro fabula nulla fuit.
Penè mihi puero nec digna, nec utilis, uxor
Est data: quæ tempus perbreve nupta fuit.
Illi successit, quamvis sine crimine, conjux ;
Non tamen in nostro firma futura toro.
Ultima, quæ mecum seros permansit in annos,
Sustinuit conjux exsulis esse viri.
Filia me mea bis primâ fœcunda juventâ,
Sed non ex uno conjuge, fecit avum.
Et jam complêrat genitor sua fata; novemque
Addiderat lustris altera lustra novem.
Non aliter flevi, quàm me fleturus ademptum
Ille fuit. Matri proxima justa tuli.
Felices ambo, tempestivèque sepulti,
Ante diem pœnæ quòd periêre meæ !
Me quoque felicem, quòd non viventibus illis
Sum miser; et de me quòd doluêre nihil!
Si tamen exstinctis aliquid, nisi nomina, restat,
Et gracilis structos effugit umbra rogos;
Fama, parentales, si vos mea contigit, umbræ ;
Et sunt in Stygio crimina nostra foro;
Scite, precor, causam (nec vos mihi fallere fas est)
Errorem jussæ, non scelus, esse fugæ.
Manibus id satis est. Ad vos studiosa revertor
Pectora, qui vitæ quæritis acta meæ.
Jam mihi canities, pulsis melioribus annis,
Venerat; antiquas miscueratque comas:
Postque meos ortus Pisæâ vinctus olivâ
Abstulerat decies præmia victor equus; Cùm maris Euxini positos ad læva Tomitas Quærere me læsi Principis ira jubet.
Tacta mihi tandem longis erroribus acto
Juncta pharetratis Sarmatis ora Getis.
Hic ego, finitimis quamvis circumsoner armis,
Tristia, quo possum, carmine fata levo.
Quod, quamvis nemo est, cujus referatur ad aures
Sic tamen absumo decipioque diem.
Ergo, quòd vivo, durisque laboribus obsto,
Nec me sollicitæ tædia lucis habent,
|