In nova fert animus mutatas dicere formas
Corpora. Di, cæptis (nam vos mutâstis et illas)
Adspirate meis; primâque ab origine mundi
Ad mea perpetuum deducite tempora carmen.

5

Antè, mare et tellus, et, quod tegit omnia, coelum,
Unus erat toto Naturæ vultus in orbe,
Quem dixêre Chaos; rudis indigestaque moles;
Nec quidquam, nisi pondus iners; congestaque eodem
Non bene junctarum discordia semina rerum.

m.!
Nullus adhuc mundo præbebat lumina Titan;
Nec nova crescendo reparabat cornua Phæbe;
Nec circumfuso pendebat in aëre tellus
Ponderibus librata suis: nec brachia longo
Margine terrarum porrexerat Amphitrite.
Quâque fuit tellus, illic et pontus et aër:

10

15

20

25

30

Sic erat instabilis tellus, innabilis unda,
Lucis

egens aër: nulli sua forma manebat.
Obstabatque aliis aliud: quia corpore in uno
Frigida pugnabant calidis, humentia siccis,
Mollia cum duris, sine pondere habentia pondus.

Hanc Deus et melior litem Natura diremit:
Nam cælo terras, et terris abscidit undas,
Et liquidum spisso secrevit ab aëre cælum.
Quæ postquam evolvit, cæcoque exemit acervo,
Dissociata locis concordi pace ligavit.
Ignea convexi vis et sine pondere cæli
Emicuit, summâque locum sibi legit in arce.
Proximus est aër illi levitate, locoque :
Densior his tellus : elementaque grandia traxit;
Et pressa est gravitate sui. Circumfluus humor
Ultima possedit, solidumque coërcuit orbem.

Sic ubi dispositam, quisquis fuit ille deorum,
Congeriem secuit, sectamque in membra redegit;
Principio terram, ne non æqualis ab omni
Parte foret, magni speciem glomeravit in orbis.
Tum freta diffundi, rabidisque tumescere ventis
Jussit, et ambitæ circumdare littora terræ.
Addidit et fontes, immensaque stagna, lacusque;
Fluminaque obliquis cinxit declivia ripis :
Quæ diversa locis partim sorbentur ab ipsâ ;
In mare perveniunt partim, campoque recepta
Liberioris aquæ, pro ripis littora pulsant.
Jussit et extendi campos, subsidere valles,
Fronde tegi silvas, lapidosos surgere montes.
Utque duæ dextrâ coelum, totidemque sinistra
Parte secant zonæ, quinta est ardentior illis;
Sic onus inclusum numero distinxit eodem

35

40

45

Cura dei: totidemque plagæ tellure premuntur.
Quarum quæ media est, non est habitabilis æstu:
Nix tegit alta duas : totidem inter utrumque locavit ; 50
Temperiemque dedit, mixtâ cum frigore flamma.
Imminet his aër: qui, quantò est pondere terræ
Pondus aquæ levius, tantò est onerosior igni.
Illic et nebulas, illic consistere nubes
Jussit, et humanas motura tonitrua mentes,

55 Et cum fulminibus facientes frigora ventos. His

quoque non passim mundi fabricator habendum Aëra permisit. Vix nunc obsistitur illis, Cům sua quisque regant diverso flamina tractu, Quin lanient mundum; tanta est discordia fratrum. 60 Eurus ad Auroram, Nabathæaque regna recessit, Persidaque, et radiis juga subdita matutinis. Vesper, et occiduo quæ littora sole tepescunt, Proxima sunt Zephyro: Scythiam Septemque trionem Horrifer invasit Boreas; contraria tellus

65 Nubibus adsiduis, pluvioque madescit ab Austro. Hæc super imposuit liquidum et gravitate carentem Æthera, nec quidquam terrenæ fæcis habentem.

Vix ea limitibus dissepserat omnia certis; Cùm, quæ pressa diu massâ latuêre sub illâ,

70 Sidera cæperunt toto effervescere cælo. Neu regio foret ulla suis animantibus orba, Astra tenent cæleste solum, formæque deorum: Cesserunt nitidis habitandæ piscibus undæ : Terra feras cepit: volucres agitabilis aër.

Sanctius his animal, mentisque capacius altæ Deerat adhuc, et quod dominari in cætera posset. Natus homo est : sive hunc divino semine fecit Ille opifex rerum, mundi melioris origo:

75