Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

40

Quae strepitum passu non faciente venit;
Cumque aliquis dicet 'Fuit haec formosa', dolebis.
Et speculum mendax esse querere tuum.

Sunt tibi opes modicae, cum sis dignissima magnis:
Finge sed inmensis censibus esse pares;

Nempe dat id, quodcumque libet, fortuna rapitque;
Irus et est subito, qui modo Croesus erat.
Singula quid referam? nil non mortale tenemus
Pectoris exceptis ingeniique bonis.

45 En ego, cum caream patria vobisque domoque,
Raptaque sint, adimi quae potuere mihi,
Ingenio tamen ipse meo comitorque fruorque:
Caesar in hoc potuit iuris habere nihil.
Quilibet hanc saevo vitam mihi finiat ense;
50 Me tamen extincto fama superstes erit,
Dumque suis victrix omnem de montibus orbem
Prospiciet domitum Martia Roma, legar.
Tu quoque, quam studii maneat felicior usus,
Effuge venturos, qua potes, usque rogos!

No. 40 (tr. III 8).

Heimweh.

Nunc ego Triptolemi cuperem consistere curru,
Misit in ignotam qui rude semen humum;
Nunc ego Medeae vellem frenare dracones,
Quos habuit fugiens arce, Corinthe, tua;
5 Nunc ego iactandas optarem sumere pennas,
Sive tuas, Perseu, Daedale, sive tuas:
Ut tenera nostris cedente volatibus aura
Aspicerem patriae dulce repente solum,
Desertaeque domus vultus, memoresque sodales,

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

10

Caraque praecipue coniugis ora meae.
Stulte, quid haec frustra votis puerilibus optas,
Quae non ulla tibi fertque feretque dies?
Si semel optandum est, Augusti numen adora,
Et, quem sensisti, rite precare deum.
15 Ille tibi pennasque potest currusque volucres
Tradere. det reditum, protinus ales eris.
Si precer hoc

20

neque enim possum maiora rogare
Ne mea sint, timeo, vota modesta parum.
Forsitan hoc olim, cum iam satiaverit iram,

Tunc quoque sollicita mente, rogandus erit.

Quod minus, interea est instar mihi muneris ampli:
Ex his me iubeat quolibet ire locis.

Nec caelum, nec aquae faciunt, nec terra, nec aurae;
Ei mihi, perpetuus corpora languor habet!

25 Seu vitiant artus aegrae contagia mentis,
Sive mei causa est in regione mali,

30

Ut tetigi Pontum, vexant insomnia, vixque
Ossa tegit macies, nec iuvat ora cibus;
Quique per autumnum percussis frigore primo
Est color in foliis, quae nova laesit hiems,
Is mea membra tenet; nec viribus adlevor ullis,

Et numquam queruli causa doloris abest.

Nec melius valeo, quam corpore, mente, sed aegra est
Utraque pars aeque binaque damna fero.

35 Haeret et ante oculos veluti spectabile corpus
Astat fortunae forma legenda meae:

Cumque locum moresque hominum cultusque sonumque
Cernimus, et quid sim quid fuerimque, subit,
Tantus amor necis est, querar ut cum Caesaris ira,
40 Quod non offensas vindicet ense suas.

14. rite] d. h. mit allen den Zeremonieen, wie man zu den wahren

Göttern betet.

18. timeo ne etc. ist Nachsatz zu si precer hoc: wenn ich gleich um Aufhebung der Verbannung bäte, so wäre das zu unbescheiden, (diese Bitte kann ja später noch ausgesprochen werden [V. 19 u. 20]), also bitte ich vorläufig

nur

um Versetzung in eine mildere Gegend.

23. faciunt] intransitiv: sind mir nützlich, bekommen mir.

35 f. Die Gestalt meines Geschickes steht wie ein sichtbares Bild unablässig vor meinen Augen.

37. sonum] die (barbarische) Sprache. 38. subit] menti oder mentem.

10

At quoniam semel est odio civiliter usus,
Mutato levior sit fuga nostra loco!

No. 41 (tr. III 9).

Ableitung des Namens Tomi.

quis crederet?

Hic quoque sunt igitur Graiae -
Inter inhumanae nomina barbariae;

Huc quoque Mileto missi venere coloni,

Inque Getis Graias constituere domos.

5 Sed vetus huic nomen positaque antiquius urbe
Constat ab Absyrti caede fuisse loco.

Nam rate, quae cura pugnacis facta Minervae
Per non temptatas prima cucurrit aquas,
Impia desertum fugiens Medea parentem

Dicitur his remos applicuisse vadis.

Quem procul ut vidit tumulo speculator ab alto,
'Hospes,' ait 'nosco, Colchide, vela, venit!'
Dum trepidant Minyae, dum solvitur aggere funis,
Dum sequitur celeres ancora tracta manus,
15 Conscia percussit meritorum pectora Colchis
Ausa atque ausura multa nefanda manu;
Et, quamquam superest ingens audacia menti,
Pallor in attonitae virginis ore fuit.

Ergo ubi prospexit venientia vela, "Tenemur,

42. fuga] vgl. zu No. 1, 63.

No. 41. 5. vetus wird durch antiquius noch genauer ausgedrückt, que ist also explikativ und zwar“.

7. Die Argo war mit Beihilfe der Minerva erbaut worden.

8. Gemeint ist das Wasser zwischen den Symplegaden, durch die vor der Argo noch kein Schiff gefahren war. Siehe Hom. Od. XII 61-72.

9. impial wird durch desertum und fugiens erklärt: „lieblos".

11. speculator] den die Argonauten zu ihrer Sicherheit aufgestellt hatten.

12. Aus Kolchis kommt uns ein Gast, ich erkenne das Segel". Aietes setzt den Flüchtlingen nach und erreicht sie in der Gegend des späteren Tomi.

[blocks in formation]

13. Minyae] Minyas, ein uralter König von Orchomenos, gilt als Stammvater des Minyergeschlechts, zu dem die Argonauten gehörten. aggere] die Böschung des Ufers, wo (um einen eingerammten Stein oder etwas ähnliches) das das Schiff haltende Tau (funis) befestigt war, das nun schleunigst losgebunden wird.

15. Colchis] die Kolcherin, Medea. meritorum conscia] schuldbewußt (vgl. V. 9). pectora percussit] sie schlug sich an die Brust. 16. ausa und ausura] kausal oder konzessiv?

17. audax ist der, der in schwierigen Lagen auch vor einem verzweifelten Schritte nicht zurückschrickt.

19. tenemur] „man fängt uns“.

20 Et pater est aliqua fraude morandus' ait.

Dum quid agat, quaerit, dum versat in omnia vultus,
Ad fratrem casu lumina flexa tulit.

Cuius ut oblata est praesentia, 'Vicimus' inquit:
'Hic mihi morte sua causa salutis erit.'
25 Protinus ignari nec quicquam tale timentis
Innocuum rigido perforat ense latus,

30

Atque ita divellit, divulsaque membra per agros
Dissipat in multis invenienda locis.

Neu pater ignoret, scopulo proponit in alto
Pallentesque manus sanguineumque caput,
Ut genitor luctuque novo tardetur et, artus
Dum legit extinctos, triste retardet iter.
Inde Tomis dictus locus hic, quia fertur in illo
Membra soror fratris consecuisse sui.

No. 42 (tr. III 10).

Der Winter in Tomi.

Siquis adhuc istic meminit Nasonis adempti,
Et superest sine me nomen in Urbe meum,
Suppositum stellis numquam tangentibus aequor
Me sciat in media vivere barbaria.

5 Sauromatae cingunt, fera gens, Bessique Getaeque,
Quam non ingenio nomina digna meo!

10

Dum tamen aura tepet, medio defendimur Histro:
Ille suis liquidus bella repellit aquis.

At cum tristis hiems squalentia protulit ora,

Terraque marmoreo est candida facta gelu,

22. fratrem] Absyrtus (V. 6), der Ozean. Vgl. zu No. 31, 29. Gemeint noch ein kleiner Knabe war.

28. So daß also das Aufsuchen der zerstückelten Glieder viele Zeit kostete.

31. novo] denn sein erstes Kind Medea hatte er durch ihre Flucht bereits verloren.

33. Der Name also von tέuvelv abgeleitet.

No. 42. 3. Das Untergehen der Gestirne erscheint der dichterischen Phantasie als ein Hinabtauchen in den

ist hier der große und kleine Bär.

7. Da Tomi südlich der Donau lag und die in V. 5 genannten Völkerstämme am nördlichen Ufer hausten, so war der Strom im Sommer ein natürlicher Schutz; das änderte sich, wenn der Fluß im Winter zufror und den Feinden als natürliche Brücke diente.

10. marmoreo] weil die Kälte die Erde mit Reif und Eis überzieht, sie ‚marmorgleich“ macht.

Dum vetat et boreas et nix habitare sub Arcto

Tum liquet, has gentes axe tremente premi.
Nix iacet, et iactam ne sol pluviaeque resolvant,
Indurat boreas perpetuamque facit.

15 Ergo ubi delicuit nondum prior, altera venit,
Et solet in multis bima manere locis.
Tantaque commoti vis est aquilonis, ut altas

20

Aequet humo turres tectaque rapta ferat.
Pellibus et sutis arcent male frigora bracis,
Oraque de toto corpore sola patent.
Saepe sonant moti glacie pendente capilli,

Et nitet inducto candida barba gelu;
Nudaque consistunt, formam servantia testae,

Vina nec hausta meri, sed data frusta bibunt.
25 Quid loquar, ut vincti concrescant frigore rivi,
Deque lacu fragiles effodiantur aquae?
Ipse, papyrifero qui non angustior amne
Miscetur vasto multa per ora freto,
Caeruleos ventis latices durantibus, Hister
30 Congelat et tectis in mare serpit aquis.
Quaque rates ierant, pedibus nunc itur, et undas
Frigore concretas ungula pulsat equi;
Perque novos pontes subter labentibus undis
Ducunt Sarmatici barbara plaustra boves.
35 Vix equidem credar, sed cum sint praemia falsi
Nulla, ratam debet testis habere fidem.
Vidimus ingentem glacie consistere pontum,

11. sub Arcto] im hohen Norden. Der allzugrimmige Winter treibt, wie der Dichter meint, jene wilden Stämme südwärts.

Vor Kälte

12. tremente] nicht etwa zitternd", sondern einfach sich drehend". axe] für Norden.

18. rapta ferat] abdeckt und davonwirbelt.

19. male] kaum, nur unvollständig. 20. ora] das Gesicht.

21. moti] nämlich vom Winde oder bei Bewegung des Kopfes.

22. candida] zu nitet.

23. Das Faß wird als Bekleidung des Weines gedacht, wenn also dieses Brandt, Lesestücke aus Ovid.

bei der Kälte platzt und abspringt, bleibt der (gefrorene) Wein „nackt“, d. h. ohne diese Hülle stehen, ohne seine (durch das Faß ihm gegebene) Form zu verlieren.

24. hausta] substantiv.: „Schlucke". 26. aquae] Eisstücke.

27. Der Nil ist gemeint, an dessen Ufern die Papyrusstaude häufig vorkommt.

28. multa per ora] auch in den mehrfachen (egressus septemplicis Histri sagt Ovid trist. II 189) Mündungen der Donau liegt ein Vergleichungspunkt mit dem Nile.

35. credi] Glauben finden.

7

« ZurückWeiter »