Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

Invitat somnos crepitantibus unda lapillis.
Ante fores antri fecunda papavera florent
Innumeraeque herbae, quarum de lacte soporem
Nox legit et spargit per opacas humida terras.
Janua ne verso stridorem cardine reddat,
Nulla domo tota; custos in limine nullus;
At medio torus est ebeno sublimis in antro,
Plumeus, unicolor, pullo velamine tectus,
Quo cubat ipse deus membris languore solutis.
Hunc circa passim varias imitantia formaș
Somnia vana jacent totidem, quot messis aristas,
Silva gerit frondes, ejectas litus arenas.
Quo simul intravit, manibusque obstantia virgo
Somnia dimovit, vestis fulgore reluxit
Sacra domus, tardaque deus gravitate jacentes
Vix oculos tollens, iterumque iterumque relabens
Summaque percutiens nutanti pectora mento,
Excussit tandem sibi se, cubitoque levatus,
Quid veniat,-cognovit enim-scitatur. At illa:
'Somne, quies rerum, placidissime, Somne, deorum,
Pax animi, quem cura fugit, qui corpora duris
Fessa ministeriis mulces reparasque labori,
Somnia, quae veras aequant imitamine formas,
Herculea Trachine jube sub imagine regis
Alcyonem adeant simulacraque naufraga fingant.
Imperat hoc Juno.' Postquam mandata peregit
Iris, abit: neque enim ulterius tolerare soporis
Vim poterat, labique ut somnum sensit in artus,
Effugit et remeat per quos modo venerat arcus.

605

610

615

620

625

630

tion which is not avoided even by the best authors. The fountain of the water of Lethe is borrowed from the infernal regions, because sleep brings on oblivion of life.-606. Lacte, suco.-610. Medio, to be joined with antro. Ebeno, not the ablative of the material, which, indeed, is without grammatical foundation, but the ablative of place: sublimis ebeno, high on ebony; that is, on a frame of ebony, torus being the bed itself, or mattress.-611. Unicolor, to mark the gloomy aspect of the place. The noble Romans had covers of purple and other gay colours. What the one colour here is, is stated in the same line: pullo velamine tectus.-615. Ejectas litus arenas. Out of gerit, which is not quite suitable in this clause, we must supply a general verb, like habet. 618. Sacra domus, because it belongs to a god.-621. Excussit tandem sibi se, a play upon the expression excutere alicui somnum.-627. Herculea Trachine. Trachin, or Trachis, a city at the foot of Oete, where

At pater e populo natorum mille suorum
Excitat artificem simulatoremque figurae,
Morphea. Non illo jussos sollertius alter
Exprimit incessus vultumque sonumque loquendi ;
Adjicit et vestes et consuetissima cuique
Verba. Sed hic solos homines imitatur; et alter
Fit fera, fit volucris, fit longo corpore serpens.
Hunc Icelon superi, mortale Phobetora vulgus
Nominat. Est etiam diversae tertius artis,
Phantasos.

Ille in humum saxumque undamque tra

bemque,
Quaeque vacant anima, fallaciter omnia transit.
Regibus hi ducibusque suos ostendere vultus
Nocte solent; populos alii plebemque pererrant.
Praeterit hos senior, cunctisque e fratribus unum
Morphea, qui peragat Thaumantidos edita, Somnus
Eligit; et rursus molli languore solutus

635

640

645

Deposuitque caput stratoque recondidit alto.

Ille volat nullos strepitus facientibus alis

650

Per tenebras, intraque morae breve tempus in urbem

Pervenit Haemoniam, positisque e corpore pennis
In faciem Ceycis abit; sumtaque figura

Luridus, exsangui similis, sine vestibus ullis
Conjugis ante torum miserae stetit: uda videtur
Barba viri, madidisque gravis fluere unda capillis.
Tum lecto incumbens, fletu super ora profuso
Haec ait: Agnoscis Ceyca, miserrima conjux,

655

Hercules put an end to his life.-633. Populo, as Metam. vi. 198, here still farther strengthened by the number mille.-635. Morphea, from pogon, form, artificem simulatoremque figurae. The names here employed point to a Greek source.-640. Icelon-Phobetora, like—one who terrifies.-642. Phantasos, who assumes false appearances.-645. Populos -plebemque. There is no distinction to be sought here in the meaning of these two words; the poet only wishes to multiply expressions.647. Thaumantidos. Iris, the daughter of Thaumas. Edita, a solemn expression for the announcements of the gods.-648. Molli languore. Mollis is here not pleasant, but rather in a bad sense: enervating, prostrating.-649. Alto, as v. 610, sublimis, because he is a god.-651. Intra morae breve tempus. Morae tempus is to be taken as one conception : a time-of-delay; hence the adjective agrees with tempus. So Metam. x. 568: instantem turbam procorum.-652. Haemoniam, Thessalam ; that is, to Trachis.-653. Abit, a frequent expression in transformations. Metam. iv. 396: Pars abit in vites; xiv. 498: comaeque In plumas abeunt.-654. Luridus. In such accounts, the dead appear in the same

J

An mea mutata est facies nece? Respice: nosces,
Inveniesque tuo pro conjuge conjugis umbram.
Nil opis, Alcyone, nobis tua vota tulerunt:
Occidimus; falso tibi me promittere noli.
Nubilus Aegaeo deprendit in aequore navim
Auster et ingenti jactatam flamine solvit,
Oraque nostra, tuum frustra clamantia nomen,
Implerunt fluctus. Non haec tibi nuntiat auctor
Ambiguus, non ista vagis rumoribus audis;
Ipse ego fata tibi praesens mea naufragus edo.
Surge, age, da lacrimas, lugubriaque indue, nec me
Indeploratum sub inania Tartara mitte.'

Adjicit his vocem Morpheus, quam conjugis illa
Crederet esse sui; fletus quoque fundere veros
Visus erat, gestumque manus Ceycis habebat.
Ingemit Alcyone, lacrimas movet atque lacertos
Per somnum, corpusque petens amplectitur auras,
Exclamatque ‘Mane! Quo te rapis ?
Ibimus una !'
Voce sua specieque viri turbata soporem
Excutit, et primo si sit circumspicit illic,
Qui modo visus erat: nam moti voce ministri
Intulerant lumen. Postquam non invenit usquam,
Percutit ora manu, laniatque a pectore vestes,
Pectoraque ipsa ferit. Nec crines solvere curat;
Scindit, et altrici, quae luctus causa, roganti
'Nulla est Alcyone, nulla est:' ait 'occidit una
Cum Ceyce suo! Solantia tollite verba!

660

665

670

675

680

685

form as that which they had last in life.-659. Respice. According to the usual idea, the form places itself behind the head of the sleeper, and bends over him; hence respice in the strict sense: look behind thee.-662. Falso tibi me promittere noli, as v. 576: reditusque sibi promittit inanes. Sibi promittere, equivalent to sperare; hence: noli me falso sperare vel exspectare.-667. Ambiguus, incertus, de quo ambigere debeas.-669. Lugubria, sc. vestimenta, as we say, mourning. Trist. iv. 2, 73: Illa dies veniet mea qua lugubria ponam.-670. Inania Tartara, unsubstantial Tartarus, as the realm of shadows.-672. Crederet, ita ut non posset non credere.-674. Lacrimas movet atque lacertos, the verb belongs to both objects, but with a difference of meaning. Lacrimas movet, equivalent to profundit.-680. Postquam with the present is poetical, but passed also into the later prose.-681. Laniatque a pectore vestes, a shortened expression for rapit vestes a pectore laniatque.682. Solvere, to unloose the braids.-684. Nulla est, expression of the most violent sorrow: separated from Ceyx, there is no Alcyone longer. -685. Tollite, omittite.

Naufragus interiit: vidi agnovique, manusque
Ad discedentem, cupiens retinere, tetendi;

[ocr errors]

Umbra fuit, sed et umbra tamen manifesta virique
Vera mei. Non ille quidem, si quaeris, habebat
Assuetos vultus, nec, quo prius ore, nitebat:
Pallentem nudumque et adhuc humente capillo
Infelix vidi. Stetit hoc miserabilis ipso
Ecce loco; et quaerit, vestigia si qua supersint.
'Hoc erat, hoc, animo quod divinante timebam,
Et ne, me fugiens, ventos sequerere rogabam.
At certe vellem, quoniam periturus abibas,
Me quoque duxisses. Fuit, ah fuit utile tecum
Ire mihi: neque enim de vitae tempore quicquam
Non simul egissem, nec mors discreta fuisset.
Nunc absens perii, jactor quoque fluctibus absens,
Et.... sine me te pontus habet. Crudelior ipso
Sit mihi mens pelago, si vitam ducere nitar
Longius, et tanto pugnem superesse dolori.
Sed neque pugnabo nec te, miserande, relinquam,
Et tibi nunc saltem veniam comes: inque sepulcro,
Si non urna, tamen junget nos littera, si non
Ossibus ossa meis, at nomen nomine tangam.'
Plura dolor prohibet, verboque intervenit omni
Plangor, et attonito gemitus a corde trahuntur.
Mane erat: egreditur tectis ad litus, et illum
Maesta locum repetit, de quo spectarat euntem.
Dumque moratur ibi, dumque 'Hinc retinacula solvit;
Hoc mihi discedens dedit oscula litore' dicit,
Dumque notata oculis reminiscitur acta fretumque
Prospicit, in liquida spatio distante tuetur

Nescio quid quasi corpus aqua, primoque, quid illud
Esset, erat dubium. Postquam paulum appulit unda,
Et, quamvis aberat, corpus tamen esse liquebat,

690

695

700

705

710

715

690. Nitebat. Above, xi. 271: Patriumque nitorem Ore ferens Ceyx, with reference to the brightness of Lucifer.-695. Sequerere. In the vividness of her sensations, she passes from the third to the second person.-700. Absens, separated from thee. See above, v. 424.-702. Ducere, perducere.-706. Littera. See above, v. 429. The inscription on the tombstone at least shall unite us.-714. Dumque-acta. Dumque reminiscitur acta quae notata oculis erant, while she remembers the past, which had been impressed on her mind by her eyes (sight), and therefore comes at once to her recollection.-715. Tuetur, intuetur. Compare v. 722.—

Quis foret ignorans, quia naufragus, omine mota est,
Et, tanquam ignoto lacrimam daret, ‘Heu miser,' inquit 720
Quisquis es, et si qua est conjux tibi !' Fluctibus actum
Fit propius corpus: quod quo magis illa tuetur,

725

Hoc minus et minus est mentis. Jam jamque propinquae
Admotum terrae, jam quod cognoscere posset,
Cernit erat conjux. 'Ille est!' exclamat, et una
Ora, comas, vestem lacerat, tendensque trementes
Ad Ceyca manus 'Sic, o carissime conjux,
Sic ad me, miserande, redis?' ait. Adjacet undis
Facta manu moles, quae primas aequoris iras
Frangit, et incursus quae praedelassat aquarum :
Insilit huc; mirumque fuit potuisse: volabat,
Percutiensque levem modo natis aëra pennis,
Stringebat summas ales miserabilis undas.

Dumque volat, maesto similem plenumque querelae
Ora dedere sonum, tenui crepitantia rostro.
Ut vero tetigit mutum et sine sanguine corpus,
Dilectos artus amplexa recentibus alis,
Frigida nequicquam duro dedit oscula rostro.
Senserit hoc Ceyx an vultum motibus undae
Tollere sit visus, populus dubitabat; at ille
Senserat, et tandem superis miserantibus ambo
Alite mutantur. Fatis obnoxius isdem

730

735

740

Tunc quoque mansit amor, nec conjugiale solutum
Foedus in alitibus: coëunt fiuntque parentes,
Perque dies placidos hiberno tempore septem
Incubat Alcyone pendentibus aequore nidis.

745

719. Omine mota est, she was struck by the significance of the sight, from its reference to her own fate, quia naufragus.—723. Hoc minus—est mentis, sc. ei, eo amentior fit.-729. Facta manu, facta opera humana.-741. Superis miserantibus. According to others, it was Thetis; some also mention Jupiter.-742. Alite, collective, as miles, pedes, &c. Martial, ix. 561: quo plurima mittitur ales. Alite mutantur, the rarer form for in alitem mutantur. Alite is a kind of ablative of the instrument. Metam. iv. 396: quae modo fila fuerunt Palmite mutantur. The bird into which they were changed is the kingfisher (Alcedo ispida, L.); it is somewhat larger than the sparrow, of a dark-blue colour, sprinkled with purple and white feathers, with a thin, raised neck.-745. Perque dies Alcyone. The bird broods for seven days. These days are called placidi, which is more particularly explained v. 747. Ovid says hiberno tempore; some writers state definitely the time at the shortest day, others mention February, others April.-746. Pendentibus aequore nidis.

« ZurückWeiter »