Pace fores obdo, ne qua discedere possit :

Caesareoque diu nomine clausus ero."
Dixit, et attollens oculos diversa tuentes,

Aspexit toto quicquid in orbe fuit.

Pax erat, et vestri, Germanice, causa triumphi, 200 Tradiderat famulas iam tibi Rhenus aquas.

Iane, face aeternos pacem pacisque ministros,

Neve suum, praesta, deserat auctor opus.

XXV.

AN AUTOBIOGRAPHY.

But he is weak, both man and boy
Hath been an idler in the land,
Contented if he might enjoy
The things which others understand. --WORDSWORTH.

113

The poet was the second son of an equestrian family, born at Sulmo
B.C. 43.
ILLE ego qui fuerim, tenerorum lusor amorum, 149,132

Quem legis, ut noris, accipe posteritas.
Sulmo mihi patria est, gelidis uberrimus undis, 1076 119 1
Milia qui novies distat ab Urbe decem.

102 2 Editus hinc ego sum, nec non ut tempora noris,

Quum cecidit fato consul uterque pari :
Si quid id est, usque a proavis vetus ordinis heres,

Non modo fortunae munere factus eques.
Nec stirps prima fui : genito sum fratre creatus, 125

Qui tribus ante quater mensibus ortus erat. 120
Lucifer amborum natalibus affuit idem :

Una celebrata est per duo liba dies.
Haec est armiferae festis de quinque Minervae,
Quae fieri pugna prima cruenta solet.

111

107 6

He was intended for the law, and for public life, but he could not express himself in prose. Protinus excolimur teneri, curaque parentis 111

Imus ad insignes Urbis ab arte viros.
Frater ad eloquium viridi tendebat ab aevo,

Fortia verbosi natus ad arma fori.
At mihi iam puero caelestia sacra placebant, 106 3
20 Inque suum furtim Musa trahebat opus.
Saepe pater dixit “Studium quid inutile temptas?

Maeonides nullas ipse reliquit opes.”
Motus eram dictis, totoque Helicone relicto
Scribere conabar verba soluta modis.

123 Sponte sua carmen numeros veniebat ad aptos,

Et quod temptabam dicere, versus erat.

125

30

132

He lost his brother at the age of twenty. Soon after he entered on public life, but abjured senatorial rank. Interea tacito passu labentibus annis

113 Liberior fratri sumpta mihique toga est, 107 d Induiturque humeris cum lato purpura clavo,

Et studium nobis quod fuit ante, manet. 107c
Iamque decem vitae frater geminaverat annos,
Quum perit, et coepi parte carere mei.

119 6 Cepimus et tenerae primos aetatis honores,

Deque viris quondam pars tribus una fui.
Curia restabat: clavi mensura coacta est :
Maius erat nostris viribus illud onus.

124 Nec patiens corpus, nec mens fuit apta labori, 106

Sollicitaeque fugax ambitionis eram.
Et petere Aoniae suadebant tuta sorores

140 1 40 Otia, iudicio semper amata meo.

He cultivated the friendship of the poets of his youth, and was in turn looked up to by his juniors.

Temporis illius colui fovique poetas,

Quotque aderant vates, rebar adesse deos.
Saepe suas volucres legit mihi grandior aevo,

Quaeque necet serpens, quae iuvet herba, Macer. 150
Saepe suos solitus recitare Propertius ignes,
Iure sodalicio qui mihi iunctus erat.

106 1 Ponticus heroo, Bassus quoque clarus iambis 116 Dulcia convictus membra fuere mei.

130 Et tenuit nostras numerosus Horatius aures, 50 Dum ferit Ausonia carmina culta iyra.

153 2 Virgilium vidi tantum : nec amara Tibullo

Tempus amicitiae fata dedere meae.
Successor fuit hic tibi, Galle: Propertius illi :

Quartus ab his serie temporis ipse fui.
Utque ego maiores, sic me coluere minores,

Notaque non tarde facta Thalia mea est.
His first poems, love songs. A general favourite, he was cautious in his
love passages, and gave no cause for scandal.
Carmina quum primum populo iuvenilia legi,

Barba resecta mihi bisve semelve fuit. Moverat ingenium totam cantata per Urbem 60 Nomine non vero dicta Corinna mihi.

102 1

108 a

Multa quidem scripsi : sed quae vitiosa putavi,

Emendaturis ignibus ipse dedi. [cremavi,
Tunc quoque, quum fugerem, quaedam placitura
Iratus studio carminibusque meis.

106 3 Molle Cupidineis nec inexpugnabile telis

107 d Cor mihi, quodque levis causa moveret, erat. 150 Quum tamen hoc essem, minimoque accenderer

Nomine sub nostro fabula nulla fuit. [igni, He was three times married, and had a married daughter, who had children of her own.

Paene mihi puero nec digna, nec utilis, uxor 70 Est data, quae tempus perbreve nupta fuit. Illi successit, quamvis sine crimine, conjux,

Non tamen in nostro firma futura toro.
Ultirna, quae mecum seros permansit in annos,
Sustinuit conjux exulis esse viri.

140 Filia me mea, bis prima fecunda juventa,

(Sed non ex uno conjuge,) fecit avum. His father's and his mother's death lead him to protest that a blunder, not a crime, was the cause of his banishment.

Et jam complêrat genitor sua fata ; novemque

Addiderat lustris altera lustra novem. Non aliter flevi, quam me fleturus ademptum 80 Ille fuit. Matri proxima justa tuli.

Felices ambo, tempestiveque sepulti,

Ante diem poenae quod periere meae !
Me quoque felicem, quod non viventibus illis 138

Sum miser, et de me quod doluere nihil !
Si tamen exstinctis aliquid, nisi nomina, restat, 106

Et gracilis structos effugit umbra rogos;
Fama, parentales, si vos mea contigit, umbrae,

Et sunt in Stygio crimina nostra foro, Scite, precor, causam (nec vos mihi fallere fas est) 90 Errorem jussae, non scelus, esse fugae. 140 3

At the age of fifty (see note) he was banished from Rome to Tomi, on the west coast of the Euxine: the cause of his exile he conceals. Manibus hoc satis est. Ad vos studiosa revertor 107

Pectora, qui vitae quaeritis acta meae.
Jam mihi canities, pulsis melioribus annis, 125

Venerat, antiquas miscueratque comas :

1064

Postque meos ortus Pisaea vinctus oliva

Abstulerat decies praemia victor equus ;
Quum maris Euxini positos ad laeva Tomitas

Quaerere me laesi Principis ira jubet.
Causa meae, cunctis nimium quoque nota, ruinae
100 Indicio non est testificanda meo. [centes ?
Quid referam comitumque nefas, famulosque no-
Ipsa multa tuli non leviora fuga.

124 2
Indignata malis mens est succumbere, seque
Praestitit invictam viribus usa suis ;

119 Oblitusque mei ductaeque per otia vitae,

133
Insolita cepi temporis arma manu.
Totque tuli casus pelago terraque, quot inter 121 B

Occultum stellae conspicuumque polum.
Tacta mihi tandem longis erroribus acto

107 d 111 I10 Iuncta pharetratis Sarmatis ora Getis.

106 1 In his banishment his consolation is poetry, and the reputation which he already possesses. Hic ego finitimis quamvis circumsoner armis, 152 Tristia, quo possum, carmine fata levo.

112 Quod quamvis nemo est, cuius referatur ad aures, 150

Sic tamen absumo decipioque diem.
Ergo quod vivo, durisque laboribus obsto,

106 a Nec me sollicitae taedia lucis habent, Gratia, Musa, tibi : nam tu solatia praebes,

Tu curae requies, tu medicina venis. Tu dux et comes es : tu nos abducis ab Histro, 120 In medioque mihi das Helicone locum.

Tu mihi, quod rarum est, vivo sublime dedisti 156 3

Nomen, ab exequiis quod dare fama solet.
Nec qui detrectat praesentia, Livor iniquo

Ullum de nostris dente momordit opus.
Nam tulerint magnos quum saecula nostra poetas, 152 1.5

Non fuit ingenio fama maligna meo. (illis 106 3
Quumque ego praeponam multos mihi, non minor

Dicor et in toto plurimus orbe legor. Si quid habent igitur vatum praesagia veri, 131 130 Protinus ut moriar, non ero, terra, tuus.

152 I. 5 Sive favore tuli, sive hanc ego carmine famam,

Iure tibi grates, candide lector, ago.