He then sends to ask his father's instructions, which are given in a parabolic shape.

20

Iamque potens misso genitorem appellat amico,
Perdendi Gabios quod sibi monstret iter.
Hortus odoratis suberat cultissimus herbis,
Sectus humum rivo lene sonantis aquae.
Illic Tarquinius mandata latentia nati
Accipit, et virga lilia summa metit.
Nuntius ut rediit, decussaque lilia dixit,
Filius "Agnosco iussa parentis" ait.

Nec mora, principibus caesis ex urbe Gabina,

Traduntur ducibus moenia nuda suis.

119 b

On another occasion the sons of Tarquin, with their cousin, Brutus,

are sent to consult the oracle at Delphi, and receive an answer which concerns their own fortunes. Brutus alone reads it aright. Ecce, nefas visu, mediis altaribus anguis Exit, et extinctis ignibus exta rapit.

30

Consulitur Phoebus. Sors est ita reddita, “Matri
Qui dederit princeps oscula, victor erit."
Oscula quisque suae matri properata tulerunt,
Non intellecto credula turba deo.
Brutus erat stulti sapiens imitator, ut esset
Tutus ab insidiis, dire Superbe, tuis.
Ille iacens pronus matri dedit oscula Terrae,
Creditus offenso procubuisse pede.

141 6

106 (132 1152 2

Sp.140,
B. i.

Afterwards the young princes are with the army before Ardea. They wonder whether their wives are regretting their absence, and Collatinus proposes that they shall take horse and see for themselves how they are occupied.

40

Cingitur interea Romanis Ardea signis,

Et patitur lentas obsidione moras.

Dum vacat, et metuunt hostes committere pugnam,
Luditur in castris, otia miles agit.

Tarquinius iuvenis socios dapibusque meroque
Accipit: ex illis rege creatus ait:

"Dum nos difficilis pigro tenet Ardea bello,
Nec sinit ad patrios arma referre deos,
Ecquid in officio torus est socialis ? et ecquid
Coniugibus nostris mutua cura sumus ?"
Quisque suam laudat: studiis certamina crescunt,
Et fervent multo linguaque corque mero.

111

p. 148.

112

123

107

111

50

Surgit cui dederat clarum Collatia nomen:

66

Non opus est verbis, credite rebus!" ait.
"Nox superest; tollamur equis, Urbemque peta-
Dicta placent, frenis impediuntur equi. [mus!"

119 a

They find the other princesses sitting over the wine cup; but Lucretia is at work in the midst of her maids, and telling of her regrets and fears for her husband.

60

70

Pertulerant dominos: regalia protinus illi

Tecta petunt; custos in fore nullus erat.
Ecce nurum regis fusis per colla coronis
Inveniunt posito pervigilare mero.
Inde cito passu petitur Lucretia: nebat,
Ante torum calathi lanaque mollis erant.
Lumen ad exiguum famulae data pensa trahebant:
Inter quas tenui sic ait ipsa sono:

125

[puellae!... 115 "Mittenda est domino... nunc, nunc properate, Quamprimum nostra facta lacerna manu.

Quid tamen auditis? nam plura audire potestis :
Quantum de bello dicitur esse super?

Postmodo victa cades, melioribus, Ardea, restas, 1063
Improba, quae nostros cogis abesse viros!

Sint tantum reduces: sed enim temerarius ille
Est meus, et stricto quolibet ense ruit.
Mens abit, et morior, quoties pugnantis imago
Me subit, et gelidum pectora frigus habet."
Desinit in lacrimas, intentaque fila remittit,
In gremio vultum deposuitque suum.

Hoc ipsum decuit: lacrimae decuere pudicae,
Et facies animo dignaque parque fuit.

119

"Pone metum, venio!" coniux ait. Illa revixit,
Deque viri collo dulce pependit onus.

Sextus is smitten with her beauty, and after they have retired dwells still

upon the picture.

80

Interea iuvenis furiatos regius ignes

Concipit, et caeco raptus amore furit.

Forma placet, niveusque color, flavique capilli,
Quique aderat nulla factus ab arte decor.
Iam dederat cantus lucis praenuntius ales,

Quum referunt iuvenes in sua castra pedem.
Carpitur attonitos absentis imagine sensus

Ille; recordanti plura magisque placent.

111

100

106 3

Ut solet a magno fluctus languescere flatu,

Sed tamen a vento, qui fuit, unda tumet,
Sic quamvis aberat placitae praesentia formae,

Quem dederat praesens forma, manebat amor.

He returns to Collatia and is hospitably received by the unsuspecting Lucretia; but proves false to all the duties of a guest.

Exitus in dubio est. "Audebimus ultima!" dixit: 90 "Viderit. Audentes forsve deusve iuvat.

Cepimus audendo Gabios quoque." Talia fatus
Ense latus cinxit, tergaque pressit equi.

Accipit aerata iuvenem Collatia porta,
Condere iam vultus sole parante suos.
Hostis, ut hospes, init penetralia Collatina:
Comiter excipitur; sanguine iunctus erat.

149

141 4

112

125

116

Quantum animis erroris inest! parat inscia rerum (131, 107%,
Infelix epulas hostibus illa suis.

At daybreak Lucretia sends for her father and her husband. On their arrival they find her weeping and in mourning garb, and she tells her story. She cannot pardon herself, however they may pardon, but stabs herself, and falls at her father's feet, showing even in this last act her instinctive delicacy.

100

Iamque erat orta dies: passis sedet illa capillis, 115
Ut solet ad nati mater itura rogum :

Grandaevumque patrem fido cum coniuge castris 123
Evocat; et posita venit uterque mora.

Utque vident habitum, quae luctus causa, requirunt,
Cui paret exequias, quove sit icta malo?

149

Illa diu reticet, pudibundaque celat amictu
Ora: fluunt lacrimae more perennis aquae.

ΠΙΟ

Hinc pater, hinc coniux lacrimas solantur, et orant
Indicet, et caeco flentque paventque metu.
Ter conata loqui, ter destitit: ausaque quarto,
Non oculos ideo sustulit illa suos.

p.142 (2)

"Hoc quoque Tarquinio debebimus? eloquar," 106
Eloquar infelix dedecus ipsa meum?" [inquit,

66

Dant veniam facto genitor coniuxque coactae ;

66

Quam" dixit "veniam vos datis, ipsa nego."

Nec mora, celato fixit sua pectora ferro,

Et cadit in patrios sanguinolenta pedes.

Tunc quoque, iam moriens, ne non procumbat 152
Respicit: haec etiam cura cadentis erat. [honeste,

Brutus, who is present, shows that he is wrongly named: holding up the knife, reeking with Lucretia's blood, he swears vengeance on Tarquin's

race.

Brutus adest, tandemque animo sua nomina fallit, 120 Fixaque semianimi corpore tela rapit,

Stillantemque tenens generoso sanguine cultrum
Edidit impavidos ore minante sonos:

"Per tibi ego hunc iuro fortem castumque cruorem,
Perque tuos Manes, qui mihi numen erunt,
Tarquinium profuga poenas cum stirpe daturum.
Iam satis est virtus dissimulata diu."

Illa iacens ad verba oculos sine lumine movit,
Visaque concussa dicta probare coma.

123

150

XXII.

THE FABII.

A Fabius rushes like a boar against the shouting chase.

ARGUMENT.

MACAULAY, VIRGINIA.

The whole Fabian clan, consisting of 306 men, took upon themselves the burden of the border war against Veii. At last they are slain by an ambush, and the whole gens would have been extinct, had not one youth, too young to bear arms, been left behind at Rome.—(FASTI, II. 197.)

See the story in LIVY II. 48, 49.

The clan went out to the Cremera, and there pitched their camp, and at first were successful.

ΙΟ

20

UNA domus vires et onus susceperat urbis :

Sumunt gentiles arma professa manus:
Egreditur castris miles generosus ab isdem,
E quis dux fieri quilibet aptus erat.
Carmentis portae dextra est via proxima Iano:
Ire per hanc noli, quisquis es:
omen habet.
Ut celeri passu Cremeram tetigere rapacem,.......
Turbidus hibernis ille fluebat aquis...
Castra loco ponunt, destrictis ensibus ipsi

Tyrrhenum valido Marte per agmen eunt.
Non aliter, quam quum Libyca de rupe leones
Invadunt sparsos lata per arva greges,
Diffugiunt hostes, inhonestaque vulnera tergo
Accipiunt: Tusco sanguine terra rubet.

The enemy lay an ambush; the Fabii fall into the trap.

Sic iterum, sic saepe cadunt. Ubi vincere aperte

Non datur, insidias armaque tecta parant.
Campus erat: campi claudebant ultima colles
Silvaque montanas occulere apta feras.
In medio paucos armentaque rara relinquunt,
Cetera virgultis abdita turba latet.