60

70

Este bonis avibus visi natoque mihique;
Ripaque felici tacta sit ista pede!
Fallor? an hi fient ingentia moenia colles?
Juraque ab hac terra caetera terra petet?
Montibus his olim totus promittitur orbis ;
Quis tantum fati credat habere locum ?
Et jam Dardaniae tangent haec littora pinus;
Hic quoque causa novi femina Martis erit.
Victa tamen vinces, eversaque Troja resurges.
Obruet hostiles ista ruina domos.

Jam pius Aeneas sacra, et, sacra altera, patrem
Afferet: Iliacos excipe, Vesta, deos.
Tempus erit, quum vos orbemque tuebitur idem:
Et fient ipso sacra colente deo:

Et penes Augustos patriae tutela manebit.

Hanc fas imperii fraena tenere domum."
Talibus ut dictis nostros descendit in annos,
Substitit in medios praescia lingua sonos.
Puppibus egressus Latia stetit exul in herba,
Felix, exilium cui locus ille fuit!

Nec mora longa fuit; stabant nova tecta, nec alter

Montibus Ausoniis Arcade major erat.

114

106

125

83

152 II.I

123

124

Hercules visits Evander on his way from Spain, and loses some of Geryon's cattle. Description of Cacus, the thief.

80

Ecce boves illuc Erytheïdas applicat heros

Emensus longi claviger orbis iter.

Dumque huic hospitium domus est Tegeaea, 107
Incustoditae laeta per arva boves.

[vagantur

123

Mane erat: excussus somno Tirynthius actor
De numero tauros sentit abesse duos.
Nulla videt quaerens taciti vestigia furti;
Traxerat aversos Cacus in antra feros,
Cacus, Aventinae timor atque infamia silvae,
Non leve finitimis hospitibusque malum.
Dira viro facies, vires pro corpore, corpus

Grande: pater monstri Mulciber huius erat.
Proque domo longis spelunca recessibus ingens,
Abdita, vix ipsis invenienda feris.
Ora super postes affixaque brachia pendent,
90
Squalidaque humanis ossibus albet humus.

90

107 d

111

As Hercules is going away he hears the lowing of the stolen cattle, and traces them to Cacus' cave. He forces his way in, and kills the robber.

123

115

Servata male parte boum Jove natus abibat; Mugitum rauco furta dedere sono. Accipio revocamen, ait; vocemque secutus, Impia per silvas ultor ad antra venit. Ille aditum fracti praestruxerat obice montis: Vix juga movissent quinque bis illud onus : Nititur hic humeris (coelum quoque sederat illis.) 112 Et vastum motu collabefactat onus : [ipsum. Quod simul evulsum est, fragor aethera terruit 100 Ictaque subsedit pondere molis humus. Prima movet Cacus collata praelia dextra; Remque ferox saxis stipitibusque gerit. Quis ubi nil agitur, patrias male fortis ad artes Confugit, et flammas ore sonante vomit. Quas quoties proflat, spirare Typhoëa credas, Et rapidum Aetnaeo fulgur ab igne jaci. Occupat Alcides: adductaque clava trinodis Ter quater adversi sedit in ore viri.

ΙΙΟ

Ille cadit, mixtosque vomit cum sanguine fumos;
Et lato moriens pectore plangit humum,

The foundation of Hercules' altar.

Immolat ex illis taurum tibi, Iuppiter, unum
Victor, et Euandrum ruricolasque vocat.
Constituitque sibi, quae Maxima dicitur, aram,
Hic ubi pars Urbis de bove nomen habet.
Nec tacet Euandri mater, prope tempus adesse,
Hercule quo
tellus sit satis usa suo.
At felix vates, ut dis gratissima vixit,

Possidet hunc Iani sic dea mense diem.

111

125

112

p.141,ix.

E

XVI

ANNA PERENNA.

And might not Anna tarry near

Her Dido's dying bed?

You should have bid me share your doom:

One pang had borne us to the tomb,

One hour the twain had sped.-CONINGTON s Aeneid.

ARGUMENT.

ANNA, sister of Dido, after her sister's death, is driven from her home, and finds a refuge in Malta. Owing to Pygmalion's threats, she is soon again a wanderer, and is cast on the shores of Italy, where Aeneas is already established, but by Lavinia's jealousy is forced to flee, and is drowned in the river Numicius.-(FASTI, III. 523 foll.)

The festival—a feast of booths, where hard-drinking is the order of the day.

ΙΟ

20

IDIBUS est Annae festum geniale Perennae,

Haud procul a ripis, advena Thybri, tuis.
Plebs venit, ac virides passim disiecta per herbas
Potat, et accumbit cum pare quisque sua.
Sub love pars durat: pauci tentoria ponunt:
Sunt quibus e ramis frondea facta casa est:
Pars ubi pro rigidis calamos statuere columnis,
Desuper extentas imposuere togas.

Sole tamen vinoque calent, annosque precantur,
Quot sumant cyathos, ad numerumque bibunt.
Invenies illic, qui Nestoris ebibat annos,
Quae sit per calices facta Sibylla suos.
Illic et cantant, quicquid didicere theatris,
Et iactant faciles ad sua verba manus:

Et ducunt posito duras cratere choreas,
Cultaque diffusis saltat amica comis.

Quum redeunt, titubant et sunt spectacula volgi,
Et fortunatos obvia turba vocat.

Occurri nuper: visa est mihi digna relatu

Pompa: senem potum pota trahebat anus.

120

111

150

125

115

141 6

51

But we must tell who this goddess is. When Aeneas left Dido, and Dido killed herself, Iarbas, her old suitor, invaded Carthage, and drove out the Tyrians.

30

Quae tamen haec dea sit, quoniam rumoribus errat, 149

Fabula proposito nulla tacenda meo.
Arserat Aeneae Dido miserabilis igne,

Arserat exstructis in sua fata rogis :

Compositusque cinis, tumulique in marmore carmen
Hoc breve, quod moriens ipsa reliquit, erat:

PRAEBUIT AENEAS ET CAUSAM MORTIS ET ENSEM
IPSA SUA DIDO CONCIDIT · USA MANU

107 d

111

119

Protinus invadunt Numidae sine vindice regnum,
Et potitur capta Maurus Iarba domo. ["Elissae 119
Seque memor spretum, "Thalamis tamen" inquitp. 142 1.
En ego, quem totiens reppulit illa, fruor."
Diffugiunt Tyrii, quo quemque agit error, ut olim

Amisso dubiae rege vagantur apes.

125

Amongst the fugitives was Anna, Dido's sister, who found refuge with an old friend, Battus, in Malta. But Pygmalion, her brother, and Dido's ancient foe, threatened him with war if he continued his protection, and Anna was again homeless.

40

50

Tertia nudandas acceperat area messes,
Inque cavos ierant tertia musta lacus :

144 2

Pellitur Anna domo, lacrimansque sororia linquit 123
Moenia: germanae iusta dat ante suae.
Mixta bibunt molles lacrimis unguenta favillae,
Vertice libatas accipiuntque comas.

128

107 b

aequo,

90

106 I

Terque "Vale!" dixit, cineres ter ad ora relatos
Pressit, et est illis visa subesse soror,
Nacta ratem comitesque fugae pede labitur
Moenia respiciens, dulce sororis opus.
Fertilis est Melite sterili vicina Cosyrae
Insula, quam Libyci verberat unda freti.
Hanc petit, hospitio regis confisa vetusto;
Hospes opum dives rex ibi Battus erat.
Qui postquam didicit casus utriusque sororis,
"Haec" inquit "tellus quantulacumque tua est."
Et tamen hospitii servasset ad ultima munus!
Sed timuit magnas Pygmalionis opes.

119 I

152 II. I

Signa recensuerat bis sol sua: tertius ibat
Annus, et exilio terra paranda nova est.
Frater adest, belloque petit. Rex arma perosus
"Nos sumus imbelles, tu fuge sospes!" ait.
Iussa fugit, ventoque ratem committit et undis.
Asperior quovis aequore frater erat.

106 3

124

She made for the mouth of the Crathis, a river in Bruttium, but a sudden squall drove her vessel off the shore, and after being tempest-tossed for some time it was stranded near Laurentum.

60

Est prope piscosos lapidosi Crathidis amnes
Parvus ager: Cameren incola turba vocat.
Illuc cursus erat: nec longius afuit inde,

Quam quantum novies mittere funda potest.
Vela cadunt primo, et dubia librantur ab aura.
"Findite remigio" navita dixit "aquas!"
Dumque parant torto subducere carbasa lino,
Percutitur rapido puppis adunca Noto,
Inque patens aequor, frustra pugnante magistro,
Fertur, et ex oculis visa refugit humus.
Adsiliunt fluctus, imoque a gurgite pontus
70 Vertitur, et canas alveus haurit aquas.

Vincitur ars vento, nec iam moderator habenis
Utitur, at votis vix quoque poscit opem.
Iactatur tumidas exul Phoenissa per undas,
Humidaque opposita lumina veste tegit.
Tunc primum Dido felix est dicta sorori,

83

112

125

119

107 6

Et quaecumque aliquam corpore pressit humum.

Figitur ad Laurens ingenti flamine litus

Puppis, et expositis omnibus hausta perit.

125

Aeneas finds her rambling on the shore, and first reassures her by telling her that the gods had blamed his delay, and that he had not feared for Dido's life. She accepts and returns his confidence.

80

Iam pius Aeneas regno nataque Latini
Auctus erat, populos miscueratque duos.
Litore dotali solo comitatus Achate

Secretum nudo dum pede carpit iter,

119