630

Tantalidae fratres absint, et läsonis uxor,
Et quae ruricolis semina tosta dedit:
Et soror, et Procne, Tereusque duabus iniquus:
Et quicunque suas per scelus auget opes.
Dis generis date tura boni. Concordia fertur
Illo praecipue mitis adesse die.

Et libate dapes: ut grati pignus honoris
Nutriat incinctos missa patella Lares.`

635 Iamque ubi suadebit placidos nox ultima somnos, Parca precaturae sumite vina manus.

Et, Bene nos, Patriae, bene te, Pater, optime
Caesar,

Dicite suffuso, per sacra verba, mero.

Nox ubi transierit, solito celebretur honore, 640 Separat indicio qui Deus arva suo.

Termine, sive lapis, sive es defossus in agro Stipes ab antiquis, sic quoque numen habes: Te duo diversa domini pro parte coronant; Binaque serta tibi, binaque liba ferunt. 645 Ara fit: huc ignem curto fert rustica testu Sumtum de tepidis ipsa colona focis. Ligna senex minuit, concisaque construit alte; Et solida ramos figere pugnat humo.

650

Dum sicco primas irritat cortice flammas:
Stat puer, et manibus lata canistra tenet.
Inde, ubi ter fruges medios immisit in ignes,
Porrigit incisos filia parva favos.

Vina tenent alii: libantur singula flammis.
Spectant, et linguis candida turba favent.
655 Spargitur et caesa communis Terminus agna;
Nec queritur, lactens cum sibi porca datur.
Conveniunt, celebrantque dapes vicinia simplex;
Et cantant laudes, Termine sancte, tuas.
Tu populos, urbesque, et regna ingentia finis:
Omnis erit sine te litigiosus ager.

660

Nulla tibi ambitio est: nullo corrumperis auro.
Legitima servas credita rura fide.

Si tu signasses olim Thyreatida terram;
Corpora non leto missa trecenta forent:
Nec foret Othryades congestis lectus in armis.
O quantum patriae sanguinis ille dedit!
Quid, nova cum fierent Capitolia? nempe Deorum
Cuncta Iovi cessit turba, locumque dedit.
Terminus, ut veteres memorant, conventus in aede
Restitit: et magno cum Iove templa tenet.

665

670

Nunc quoque, se supra ne quid nisi sidera cernat,
Exiguum templi tecta foramen habent,
Fermine, post illud levitas tibi libera non est:
Qua positus fueris in statione, mane.

Nec tu vicino quidquam concede roganti;
Ne videare hominem praeposuisse lovi.

675

Et seu vomeribus, seu tu pulsabere rastris;
Clamato, Meus est hic ager, ille tuus.

Est via, quae populum Laurentes ducit in agros,
Quondam Dardanio regna petita duci.

680

Illac lanigeri pecoris tibi, Termine, fibris
Sacra videt fieri sextus ab Vrbe lapis.
Gentibus est aliis tellus data limite certo;
Romanae spatium est Vrbis et orbis idem.

Nunc dicenda mihi Regis fuga. Traxit ab illa

Sextus ab extremo nomina mense dies.
Vltima Tarquinius Romanae gentis habebat
Regna, vir iniustus, fortis ad arma tamen.

Ceperat hic alias, alias everterat urbes;
Et Gabios turpi fecerat arte suos.

Namque trium minimus, proles manifesta Su

perbi,

In medios hostes nocte silente venit.

Nudarant gladios: Occidite, dixit, inermem.
Hoc cupiant fratres, Tarquiniusque pater;

695 Qui mea crudeli laceravit verbere terga. Dicere ut hoc posset, verbera passus erat. Luna fuit. Spectant iuvenem, gladiosque recondunt:

700

Tergaque, deducta veste, notata vident.
Flent quoque, et, ut secum tueatur bella, precantur.
Callidus ignaris annuit ille viris.

Iamque potens, misso genitorem appellat amico,
Prodendi Gabios quod sibi monstret iter.
Hortus odoratis suberat cultissimus herbis,
Sectus humum rivo lene sonantis aquae.

705 Illic Tarquinius mandata latentia nati
Accipit, et virga lilia summa metit.
Nuntius ut rediit, decussaque lilia dixit;
Filius, Agnosco iussa parentis, ait.
Nec mora: Principibus caesis ex urbe Gabina,
Traduntur ducibus moenia nuda suis.
Ecce nefas visu, mediis altaribus anguis

710

Exit, et exstinctis ignibus exta rapit. Consulitur Phoebus, Sors est ita reddita: Matri Qui dederit princeps oscula, victor erit,

715 Oscula quisque suae matri properata tulerunt, Non intellecto credula turba Deo.

720

Brutus erat stulti sapiens imitator, ut esset
Tutus ab insidiis, dire Superbe, tuis.
Ille, iacens pronus, matri dedit oscula Terrae,
Creditus offenso procubuisse pede.

Cingitur interea Romanis Ardea signis,
Et patitur lentas obsidione moras.
Dum vacat, et metuunt hostes committere
pugnam;

Luditur in castris: otia miles agit.

725 Tarquinius iuvenis socios dapibusque meroque Accipit, atque illis rege creatus, ait:

1

Dum nos difficilis pigro tenet Ardea bello,
Nec sinit ad patrios arma referre Deos;

Ecquid in officio torus est socialis? et ecquid
Coniugibus nostris mutua cura sumus?
Quisque suam laudant: studiis certamina crescunt;
Et fervent multo linguaque corque mero.
Surgit, cui clarum dederat Collatia nomen;
Non opus est verbis, credite rebus, ait.

730

Nox superest: tollamur equis, Vrbemque petamus. 735
Dicta placent: frenis impediuntur equi.
Pertulerant dominos. Regalia protinus illi
Tecta petunt: custos in fore nullus erat.
Ecce nurum Regis fusis per colla coronis
Inveniunt posito pervigilare mero.
Inde cito passu petitur Lucretia. Nebat:
Ante torum calathi lanaque mollis erant.

Lumen ad exiguum famulae data pensa trahebant:

Inter quas tenui sic ait ipsa sono:

740

Mittenda est domino,nunc, nunc properate, puellae, 745
Quamprimum nostra facta lacerna manu.

Quid tamen audistis? nam plura audire soletis
Quantum de bello dicitur esse super?

Postmodo victa cades: melioribus, Ardea, restas,
Improba, quae nostros cogis abesse viros!

Sint tantum reduces. Sed enim temerarius ille
Est meus: et stricto quolibet ense ruit.
Mens abit, et morior, quoties pugnantis imago
Me subit: et gelidum pectora frigus habet.
Desiuit in lacrimas: intentaque fila remittit; /
In gremio vultum deposuitque suum.
Hoc ipsum decuit: lacrimae decuere pudicam,
Et facies animo dignaque parque fuit.

Pone metum, venio, coniux ait. Illa revixit;
Deque viri collo dulce pependit onus.

Interea iuvenis furiales regius ignes
Concipit, et caeco raptus amore furit.

750

755

760

Forma placet, niveusque color, flavique capilli;
Quique aderat nulla factus ab arte decor,

765 Verba placent, et vox; et quod corrumpere non est: Quoque minor spes est, hoc magis ille cupit. lam dederat cantum lucis praenuntius ales;

770

Cum referunt iuvenes in sua castra pedem.
Carpitur attonitos absentis imagine sensus
Ille: recordanti plura magisque placent.
Sic sedit: sic culta fuit: sic stamina nevit:
Neglectae collo sic iacuere comae:
Hos habuit vultus: haec illi verba fuere:

Hic decor, haec facies, hic color oris erat. 775 Vt solet a magno fluctus languescere flatu; Sed tamen a vento, qui fuit, unda tumet: Sic, quamvis aberat placitae praesentia formae, Quem dederat praesens forma, manebat amor. Ardet; et iniusti stimulis agitatus amoris 780 Comparat indigno vimque dolumque toro. Exitus in dubio est; audebimus ultima, dixit. Viderit audentes Forsné Deusne iuvet. Cepimus audendo Gabios quoque. Talia fatus Ense latus cingit; tergaque pressit equi.

785 Accipit aerata iuvenem Collatia porta,

790

Condere iam vultus Sole parante suos.
Hostis, ut hospes, init penetralia Collatina:
Comiter excipitur: sanguine iunctus erat.
Quantum animis erroris inest! parat inscia rerum
Infelix epulas hostibus illa suis.

Functus erat dapibus: poscunt sua tempora somni,
Nox erat, et tota lumina nulla domo.

Surgit, et auratum vagina liberat ensem:

Et venit in thalamos, nupta pudica, tuos.

795 Vtque torum pressit; Ferrum, Lucretia, mecum est, Natus, ait, Regis, Tarquiniusque vocor.

800

Illa nihil: neque enim vocem viresque loquendi,
Aut aliquid toto pectore mentis habet.

Sed tremit, ut quondam stabulis deprensa relictis,
Parva sub infesto cum iacet agna lupo: