Nonarum tutela Deo caret. Omnibus istis,
Ne fallare cave, proximus Ater erit.
Omen ab eventu est: illis nam Roma diebus
60 Damna sub adverso tristia Marte tulit.
Haec mihi dicta semel, totis haerentia fastis,
Ne seriem rerum scindere cogar, erunt.
Ecce tibi faustum, Germanice, nuntiat annum,
Inque meo primus carmine lanus adest.
65 lane biceps, anni tacite labentis origo,
Solus de Superis qui tua terga vides:
Dexter ades ducibus, quorum secura labore
Otia terra ferax, otia pontus agit.
Dexter ades Patribusque tuis, populoque Quirini :
Et resera nutu condita templa tuo.
Prospera lux oritur: linguisque animisque favete.
Nunc dicenda bono sunt bona verba die.
Lite vacent aures, insanaque protinus absint
lurgia: differ opus, livida lingua, tuum.
75 Cernis, odoratis ut luceat ignibus aether;
Et sonet accensis spica Cilissa focis?
Flamma nitore suo templorum verberat aurum,
Et tremulum summa spargit in aede iubar.
Vestibus intactis Tarpeias itur in arces:
80 Et populus festo concolor ipse suo est.
Iamque novi praeeunt fasces: nova purpura
fulget.
Et nova conspicuum pondera sentit ebur.
Colla rudes operum praebent ferienda iuvenci,
Quos aluit campis herba Falisca suis.
85 Iupiter, arce sua totum cum spectet in orbem,
Nil nisi Romanum, quod tueatur, habet.
Salve, laeta dies, meliorque revertere semper,
A populo rerum digna potente coli.
Quem tamen esse Deum te dicam, Iane biformis! go Nam tibi par nullum Graecia numen habet.
e simul caussam, cur de coelestibus unus,
sitque quod a tergo, sitque quod ante, vides.
ec ego cum sumtis agitarem mente tabellis;
Lucidior visa est, quam fuit ante, domus.
m sacer, ancipiti mirandus imagine, lanus
Bina repens oculis obtulit ora meis.
stupui; sensique metu riguisse capillos;
Et gelidum subito frigore pectus erat.
I tenens dextra baculum, clavemque sinistra,
Edidit hos nobis ore priore sonos:
Dice, metu posito, vates operose dierum,
Juod petis, et voces percipe mente meas.
M Chaos antiqui, nam res sum prisca, vocabant.
Adspice, quam longi temporis acta canam.
Lucidus hic aër, et, quae tria corpora restant,
Ignis, aquae, tellus, unus acervus erant.
Vt semel haec rerum secessit lite suarum,
Inque novas abiit massa soluta domos;
Camma petît altum; propior locus aëra cepit:
Sederunt médio terra fretumque solo.
Tunc ego, qui fueram globus, et sine imagine moles,
In faciem redii dignaque membra Deo.
Nunc quoque, confusae quondam nota parva
Ante quod est in me, postque videtur idem.
A cipe, quaesitae quae caussa sit altera formae: 115
Hanc simul ut noris, officiumque meum.
Quidquid ubique vides, coelum, mare, nubila,
terras;
Omnia sunt nostra clausa patentque manu.
Me penes est unum vasti custodia mundi:
Et ius vertendi cardinis omne meum est.
Cum libuit Pacem placidis emittere tectis;
Libera perpetuas ambulat illa vias.
Sanguine letifero totus miscebitur orbis,
Ni teneant rigidae condita bella serae.
125 Praesideo foribus coeli cum mitibus Horis: It, redit officio Iupiter ipse meo. :
Inde vocor Ianus. Cui cum Cereale sacerdos Imponit libum, mixtaque farra sale: Nomina ridebis: modo namqué Patulcius idem, 130 Et modo sacrifico Clusius ore vocor. Scilicet alterno voluit rudis illa vetustas Nomine diversas significare vices.
Vis mea narrata est: caussam nunc disce figurae. lam tamen hanc aliqua tu quoque parte vides. 135 Omnis habetgeminas, hinc atque hinc,ianua frontes E quibus haec populum spectat; at illa Larem. Vtque sedens vester primi prope limina tecti lanitor egressus introitusque videt:
Sic ego prospicio coelestis ianitor aulae Eoas partes, Hesperiasque simul. Ora vides Hecates in tres vergentia partes, Servet ut in ternas compita secta vias. Et mihi, ne flexu cervicis tempora perdam, Cernere non moto corpore bina licet, 145 Dixerat: et vultu, si plura requirere vellem, Se mihi difficilem non fore, fassus erat. Sumsi animum, gratesque Deo non territus egi: Verbaque sum, spectans, pauca locutus, humur Dic, age, frigoribus quare novus incipit annus, 150 Qui melius per ver incipiendus erat?
Omnia tunc florent: tunc est nova temporis aeta Et nova de gravido palmite gemma tumet. Et modo formatis amicitur frondibus arbos; Prodit et in summum seminis herba solum: 155 Et tepidum volucres concentibus aëra mulcent; Ludit et in pratis, luxuriatque pecus.
Tum blandi soles: ignotaque prodit hirundo;
Et luteum celsa sub trabe fingit opus,
Tum patitur cultus ager, et renovatur aratro.
Haec anni novitas iure vocanda fuit.
Quaesieram multis: non multis ille moratus,
Contulit in versus sic sua verba duos.
Bruma novi prima est, veterisque novissima Solis:
Principium capiunt Phoebus et annus idem,
Post ea mirabar, cur non sine litibus esset
Prima dies. Caussam percipe, Ianus ait.
Tempera commisi nascentia rebus agendis;
Totus ab auspicio ne foret annus iners.
Quisque suas artes ob idem delibat agendo:
Nec plus quam solitum testificatur opus.
Mox ego; Cur, quamvis aliorum numina placem,
lane, tibi primo tura merumque fero?
\t per me possis aditum, qui limina servo,
Ad quoscunque velim prorsus, habere Deos.
At cur laeta tuis dicuntur verba Kalendis;
Et damus alternas accipimusque preces?
I um Deus incumbens baculo, quem dextra ge
Omina principiis, inquit, inesse solent,
Id primam vocem timidas advertitis aures:
Et visam primum consulit augur ayem..
Templa patent auresque Deûm: nec lingua ca
Concipit ulla preces; dictaque pondus habent.
Desierat paucis: nec longa silentia feci;
Sed tetigi verbis ultima verba meis:
Quid vult palma sibi, rugosaque carica, dixi,
Et data sub niveo condita mella favo?
Omen, ait, caussa est, ut res sapor ille sequatur;
Et peragat coeptum dulcis ut annus iter.
Dulcia cur dentur, video: stipis adiice caussam,
Pars mihi de festo ne labet ulla tuo.
Risit; et, O quam te fallunt tua saecula, dixit,
Qui stipe mel sumta dulcius esse putes!
Vix ego Saturno quemquam regnante videbam,
Cuius non animo dulcia lucra forent.
Ov T. III.
195 Tempore crevit amor, qui nunc est summus, bendi:
Vix ultra, quo iam progrediatur, habet.
Pluris opes nunc sunt, quam prisci temporis annis;
Dum populus pauper, dum nova Roma fuit:
Dum casa Martigenam capiebat parva Quirinum,
200 Et dabat exiguum fluminis ulva torum.
Iupiter angusta vix totus stabat in aede;
Inque Iovis dextra fictile fulmen erat.
Frondibus ornabant, quae nunc Capitolia gemmis:
Pascebatque suas ipse senator oves.
205 Nec pudor, in stipula placidam cepisse quietem,
Nec foenum capiti supposuisse, fuit.
Iura dabat populis posito modo consul aratro;
Et levis argenti lamina crimen erat.
At postquam Fortuna loci caput extulit huius;
Et tetigit summos vertice Roma Deos;
Creverunt et opes, et opum furiosa cupido:
Et, cum possideant pluríma, plura volunt.
Quaerere, ut absumant, absumta requirere certant:
Atque ipsae vitiis sunt alimenta vices.
215 Sic, quibus intumuit suffusa venter ab unda,
Quo plus sunt potae, plus sitiuntur aquae.
In pretio pretium nunc est: dat census honores,
Census amicitias: pauper ubique iacet.
Tu tamen, auspicium si sit stipis utile quaeris,
Curque iuvent nostras aera vetusta manus.
Aera dabant olim; melius nunc omen in auro est:
Victaque concedit prisca moneta novae.
Nos quoque templa iuvant, quamvis antiqua pro-
bemus,
Aurea; majestas convenit ista Deo.
225 Laudamus veteres, sed nostris utimur annis.
Mos tamen est aeque dignus uterque coli.
Finierat monitus. Placidis ita rursus, ut ante,
Clavigerum verbis alloquor ipse Deum:
|