Ad patriam venio longis a finibus exul.
Causa mei reditus compatriota fuit,
Scilicet a calamis, tribuit cui Francia nomen,
Quique notat turbae praetereuntis iter.
Quo licet ingenio vestrum celebrate Catullum,
Cuius sub modio clausa papyrus erat.

Quoi dono lepidum novum libellum

Arido modo pumice expolitumn?
Corneli, tibi: namque tu solebas
5 Meas esse aliquid putare nugas
Iam tum cum ausus es unus Italorum
Omne aevum tribus explicare chartis
Doctis, Iuppiter, et laboriosis.
Quare habe tibi quicquid hoc libelli
Qualecunque quidem

10

patrona virgo,

Plus uno maneat perenne saeclo.

Codices D et L (h. e. Caroli Dati et Laur. Santenii), cum quorum alterutro ceteri non interpolati ubique consentiunt, hac editione totos exhibemus. quas emendationes nullo auctore indicato recepimus, eae Italis saeculi xý debentür.

1, 1. Q. Catulli Riccardianus (pl. 50. ord. 4. cod. 28), Q. Ca tuli D, Catulli L cum Parisino 7989 et Laurentiano a. 1457 (pl. 33, 12). Q. dicitur Plinio h. n. 37,6. C. Appuleio apolog. p. 279 Elm. Valerius Catullus commentatori Horatii Cruquiano p. 398. Veronensis] conf. interpr. Virgil. Veron. ecl. 6, 1. Non. 15, 28 et Priscian. p. 546. liber incipit DL. 2. Qui D, Cui L. 3. Arido vel Arrido libri, itaque interpr. Virgilii Veron. ecl.6, 1. Terentianus Maurus v. 2563, Marius Victorinus p.2596 et Isidorus orig. 6, 12. at Servius ad Aen. 12, 587 Pumicem autem iste masculino genere posuit, et hunc sequimur: nam et Plautus ita dixit: licet Catullus dixerit feminino: hinc Itali Arida, itaque Atilius Fortun. Putschii p. 2676. punice D. 6. tum] tamen DL. es] ́est DL. 9. tibi habe DL. libelli] mei Parisinus et Laurentianus. 11. quidem D: quod L. 13. peremne D.

A

Passer, deliciae meae puellae,

15 Quicum ludere, quem in sinu tenere,
Quoi primum digitum dare adpetenti
Et acris solet incitare morsus,
Cum desiderio meo nitenti
Carum nescio quid libet iocari
20 Et solatiolum sui doloris,

Credo ut cum gravis acquiescet ardor;
Tecum ludere sicut ipsa possem

Et tristis animni levare curas!

25 Tam gratum est mihi quam ferunt puellae
Pernici aureolum fuisse malum,
Quod zonam soluit diu ligatam.

Lugete, o Veneres Cupidinesque,

Et quantum est hominum venustiorum.
30 Passer mortuus est meae puellae,
2 Passer, deliciae meae puellae,

Quem plus illa oculis suis amabat:
Nam mellitus erat suamque norat
Ipsa tai bene quam puelia matrem,
5 Nec sese a gremio illius movebat,
Sed circumsiliens modo huc modo illuc
Ad solam dominam usque pipilabat.
Qui nunc it per iter tenebricosum
Illuc, unde negant redire quenquam.
10 At vobis male sit, malae tenebrae
Orci, quae omnia bella devoratis :
Tam bellum mihi passerem abstulistis.
O factum male! io miselle passer,

1, 16. Qui D, Cui L. ac petenti L, ac appetenti D.
20. In Itali: sed v. 20, 17. 21. nti gravis
acquiescat Itali. 22. Et tecum L. luderem D.

18. mei D. Schraderus.

23. Post hoc carmen in codice antiquissimo et manu scripto ingens sequitur fragmentum Guarinus. In v. c. spatium est hic longum, post quod sequitur Tam gratum mihi' Perreius. 27. ñegatam Laurentianus.

2, 1. om L, Parisinus, Laurentianus. 4. Ipsam D. 5. se L. 7. piplabat Ĺ. 8. pariter L. tenebrosum DL. 9. Illuc Seneca in apocolocyntosi p. 856: Illud DL. 13. Bonum factum DL. o (proh Guarinus) miselle passer vel passer o miselle Itali: bonus ille passer DL.

Tua nunc opera meae puellae

15 Flendo turgiduli rubent ocelli.

Phaselus ille, quem videtis, hospites,

Ait fuisse navium celerrimus,
Neque ullius natantis impetun trabis
Nequisse praeterire, sive palmulis
20 Opus foret volare sive linteo.
Et hoc negat minacis Adriatici
Negare litus insulasve Cycladas
Rhodumque nobilem horridamque Thraciam
Propontida trucemve Ponticum sinum,
25 Ubi iste post phaselus antea fuit
Comata silva: nam Cytorio in iugo
Loquente saepe sibilum edidit coma.
Amastri Pontica et Cytore buxifer,
Tibi haec fuisse et esse cognitissima
30 Ait phaselus: ultima ex origine
3 Tuo stetisse dicit in cacumine,
Tuo imbuisse palmulas in aequore,
Et inde tot per impotentia freta
Herum tulisse, laeva sive dextera
5 Vocaret aura, sive utrunque Iuppiter
Simul secundus incidisset in pedem;
Neque ulla vota litoralibus diis

Sibi esse facta, cum veniret a marei
Novissime hunc ad usque limpidum lacum.
10 Sed haec prius fuere: nunc recondita
Senet quiete seque dedicat tibi,
Gemelle Castor et gemelle Castoris.

16. iste Censocelerrimum DL. Paris.

19. Nes

2, 14. mea schol. Iuvenal. 6, 8. p. 598 Cram. rinus de metr. p. 2726. 17. Aiunt DL. 18. illius DL. trabis] tardis DL, ratis corr que esse DL. sine DL. 20.1 sine DL. 21. mina ei D, ei 23. Rhodiumque D. tractam D. 26. cytherio D, citeorio L. 28. cytheri DL. sima DL.

minas L.

25. post om L.

29. cognotis

3, 2. Tuas DL. 5. Vocare L. cura DL. 7. literalibus D. 8. amaret DL. 11. Senet quiete L et Charisius p.223, Diomedes p. 335, Priscianus 9, p. 464 Kr.: Sonet quietem D. 12. castor D: castrum pr L, castorum corr L.