data we pain in unga erata mutis

Ja ku toy presile np, rem tere inveni
Tera port an success aènes pooles.
vera et ai normia promptior arma,
De lar esa alitim ferro.
Fat Bea amet

gotita inr.it venae peloris in seram
rrine nefae: fugere pator verumque fidesque.
I s quorum Rubiere locum fran lesque dolique
i zeidiaeque et vis et amor sceleratus habendi.
Vela dabat ventis, nec adhuc bene noverat illos,
navita; quaeque diu steterant in montibus altis,
11uctibus ignotis insultavere carinae.

Communemque prius ceu lumina solis et auras
cautus humum longo signavit limite mensor.
Nec tantum segetes alimentaque debita dives
poscebatur humus, sed itum est in viscera terrae:
quaque recondiderat Stygiisque admoverat umbris,
effodiuntur opes, inritamenta malorum.

Iamque nocens ferrum ferroque nocentius aurum
prodierat: prodit bellum, quod pugnat utroque,
sanguineaque manu crepitantia concutit arma.
Vivitur ex rapto: non hospes ab hospite tutus,

non socer a genero; fratrum quoque gratia rara est.
Inminot exitio vir coniugis, illa mariti;
turida terribiles miscent aconita novercae;
tilius ante diem patrios inquirit in annos.
Victa iacet pietas, et virgo caede madentes,
ultima caelestum, terras Astraea reliquit.

150

145

140

135

130

1

2. THE FLOOD OF DEUCALION.

MET. I. 262-415.

Protinus Aeoliis Aquilonem claudit in antris quaecumque fugant inductas flamina nubes, nittitque Notum. Madidis Notus evolat alis, rribilem picea tectus caligine vultum: irba gravis nimbis, canis fluit unda capillis,

265

onte sedent nebulae, rorant pennaeque sinusque. tque manu late pendentia nubila pressit,

t fragor; hinc densi funduntur ab aethere nimbi. Tuntia Iunonis varios induta colores

270

oncipit Iris aquas alimentaque nubibus adfert.

ternuntur segetes et deplorata colonis

ota iacent, longique perit labor inritus anni.

Nec caelo contenta suo est Iovis ira, sed illum

aeruleus frater iuvat auxiliaribus undis.

275

Convocat hic amnes. Qui postquam tecta tyranni ntravere sui, 'Non est hortamine longo

6

unc' ait utendum. Vires effundite vestras,
ic opus est; aperite domos ac mole remota
luminibus vestris totas inmittite habenas.'
[usserat: hi redeunt ac fontibus ora relaxant
et defrenato volvuntur in aequora cursu.
Ipse tridente suo terram percussit: at illa
intremuit motuque vias patefecit aquarum.
Exspatiata ruunt per apertos flumina campos
cumque satis arbusta simul pecudesque virosque
tectaque cumque suis rapiunt penetralia sacris.
Siqua domus mansit potuitque resistere tanto
indeiecta malo, culmen tamen altior huius
unda tegit, pressaeque latent sub gurgite turres.

280

285

290

Iamque mare et tellus nullum discrimen habebant:

omnia pontus erant; deerant quoque litora ponto.
Occupat hic collem, cumba sedet alter adunca
et ducit remos illic, ubi nuper ararat,
ille supra segetes aut mersae culmina villae

295

Postquam, Saturno tenebrosa in Tartara misso, sub love mundus erat, subiit argentea proles, auro deterior, fulvo pretiosior aere.

Iuppiter antiqui contraxit tempora veris,

perque hiemes aestusque et inaequales autumnos et breve ver spatiis exegit quattuor annum. Tunc primum siccis aër fervoribus ustus

115

canduit et ventis glacies adstricta pependit.

120

Tunc primum subiere domus. Domus antra fuerunt

et densi frutices et vinctae cortice virgac.

Semina tunc primum longis Cerealia sulcis

obruta sunt, pressique iugo gemuere iuvenci.

Tertia post illam successit a ë ne a proles,

125

saevior ingeniis et ad horrida promptior arma,
non scelerata tamen. De duro est ultima ferro.
Protinus inrupit venae peioris in aevum

omne nefas: fugere pudor verumque fidesque.
In quorum subiere locum fraudesque dolique
insidiaeque et vis et amor sceleratus habendi.
Vela dabat ventis, nec adhuc bene noverat illos,
navita; quaeque diu steterant in montibus altis,
fluctibus ignotis insultavere carinae.
Communemque prius ceu lumina solis et auras
cautus humum longo signavit limite mensor.
Nec tantum segetes alimentaque debita dives
poscebatur humus, sed itum est in viscera terrae:
quasque recondiderat Stygiisque admoverat umbris,
effodiuntur opes, inritamenta malorum.

130

135

140

Iamque nocens ferrum ferroque nocentius aurum prodierat: prodit bellum, quod pugnat utroque, sanguineaque manu crepitantia concutit arma. Vivitur ex rapto: non hospes ab hospite tutus,

non socer a genero; fratrum quoque gratia rara est.

145

2. THE FLOOD OF DEUCALION.

MET. I. 262-415.

Protinus Aeoliis Aquilonem claudit in antris et quaecumque fugant inductas flamina nubes, emittitque Notum. Madidis Notus evolat alis, terribilem picea tectus caligine vultum:

barba gravis nimbis, canis fluit unda capillis, fronte sedent nebulae, rorant pennaeque sinusque. Utque manu late pendentia nubila pressit,

265

fit fragor; hinc densi funduntur ab aethere nimbi. Nuntia Iunonis varios induta colores

270

concipit Iris aquas alimentaque nubibus adfert.

Sternuntur segetes et deplorata colonis

vota iacent, longique perit labor inritus anni.

Nec caelo contenta suo est Iovis ira, sed illum

caeruleus frater iuvat auxiliaribus undis.

275

Convocat hic amnes. Qui postquam tecta tyranni intravere sui, Non est hortamine longo

6

nunc' ait utendum. Vires effundite vestras,
sic opus est; aperite domos ac mole remota
fluminibus vestris totas inmittite habenas.'
Iusserat: hi redeunt ac fontibus ora relaxant
et defrenato volvuntur in aequora cursu.
Ipse tridente suo terram percussit: at illa
intremuit motuque vias patefecit aquarum.
Exspatiata ruunt per apertos flumina campos
cumque satis arbusta simul pecudesque virosque
tectaque cumque suis rapiunt penetralia sacris.
Siqua domus mansit potuitque resistere tanto.
indeiecta malo, culmen tamen altior huius
unda tegit, pressaeque latent sub gurgite turres.

280

285

290

Iamque mare et tellus nullum discrimen habebant:

omnia pontus erant; deerant quoque litora ponto.
Occupat hic collem, cumba sedet alter adunca
et ducit remos illic, ubi nuper ararat,
ille supra segetes aut mersae culmina villae

295

navigat, hic summa piscem deprendit in ulmo.
Figitur in viridi, si fors tulit, ancora prato,
aut subiecta terunt curvae vineta carinae;
et, modo qua graciles gramen carpsere capellae,
nunc ibi deformes ponunt sua corpora phocae.
Mirantur sub aqua lucos urbesque domosque
Nereïdes, silvasque tenent delphines et altis
incursant ramis agitataque robora pulsant.

300

Nat lupus inter oves, fulvos vehit unda leones,

unda vehit tigres, nec vires fulminis apro,

305

crura nec ablato prosunt velocia cervo.

Quaesitisque diu terris, ubi sistere posset,
in mare lassatis volucris vaga decidit alis.
Obruerat tumulos inmensa licentia ponti,
pulsabantque novi montana cacumina fluctus.

310

Maxima pars unda rapitur; quibus unda pepercit, illos longa domant inopi ieiunia vietu.

Separat Aonios Oetaeis Phocis ab arvis,

terra ferax, dum terra fuit, sed tempore in illo pars maris et latus subitarum campus aquarum.

Mons ibi verticibus petit arduus astra duobus, nomine Parnasus, superantque cacumina nubes. Hic ubi Deucalion, nam cetera texerat aequor, cum consorte tori parva rate vectus adhaesit, Corycidas nymphas et numina montis adorant fatidicamque Themin, quae tunc oracla tenebat. Non illo melior quisquam nec amantior aequi vir fuit, aut illa metuentior ulla deorum.

Iuppiter ut liquidis stagnare paludibus orbem et superesse videt de tot modo milibus unum, et superesse videt de tot modo milibus unam, innocuos ambos, cultores numinis ambos, nubila disiecit, nimbisque aquilone remotis et caelo terras ostendit et aethera terris.

Nec maris ira manet, positoque tricuspide telo mulcet aquas rector pelagi supraque profundum exstantem atque umeros innato murice tectum caeruleum Tritona vocat conchaeque sonanti

315

320

325

330