FAB. VI. Clytie Nympha conjux in herbam Heliotropium. CLYTIE Nympha supra dicta, ob injuriam ab amatore deserta, ita tenuata visceribus est, ut in herbam converteretur, quæ primum conservans amorem Dei, Heliotropium diceretur, cursumque servaret ejusdem Dei. AT Clytien (quamvis amor excusare dolorem, 260 265 VI. At pater luminis non amplius accedit ad Clytien; (quanquam amor poterat excusare dolorem, et dolor indicium;) et abstinuit Venere in illa. Clytie stultissime usa amoribus, consumta est ab illo tempore,. Nymphas fugiens; et comam gerens inornatam atque nudam, jocet humi’sub dis, et nocte et die: et per novem dies, sine aqua et sine alimentis, detinuit jejunia solo rore et suis lacrymis: neque se movit terra: intuebatur solummodo vultus Dei prætereuntis, et convertebat suam faciem ad illum. Dicunt artus ejus adhesisse terre; et pallor fuscus mutavit in herbas exsangues partem coloris.`‚Est ruvor in parte; et flos simillimus violæ questus: pr. Med. post questus.-255 Alii cumulumque.-259 Gron. et quatuor alii vehementer amoribus.--260 Unus Heins. Lympharum impatiens; R. et Thuan. Sylvarum. Pr. Pal. Spirensis, et alii, patiens. Zulichemianus Nimbo. rum patiens.-261 Fragm. Mor. Sedit humi nuda; unus Gron. humo gelida. Deinde Leid. sparsis pro nudis; Gron. viridis.--262 Decem menses Mss. Bersm. -263 Strozzæ liber jejunia solvit.-264 Cant. spectabat euntem Ore Deum: Med. spectabat euntem Ire diem.-265 Duo scripti referebat ad illum: Mss. NOTE 257 Indiciumque] Quod Orchamo, Leuconoës patri, fecerat. 259 Dementer usa] Dolore amens, quod se ab Apolline prorsus derelic; tam sentiret. 260 Nympharum impatiens] Consortionem humanam omnem fugiens. Flos tegit. Illa suum, quamvis radice tenetur, 270 FAB. VII. VIII. IX. X. XI. Daphnis Idæi filius in Saxum. Scython ex viro in Foeminam. Ex imbribus procreati Celmus et Adamas. Crocus et Milax famuli in Florem. Salmacis et Hermaphroditus in unum corpus. POSTQUAM Leuconoë narrare desiit, poscitur Alcithoë, quæ narrationem incipiens, ait se non dicturam de Daphnide Idæo pastore, qui, quod fidem conjugii non præstiterit, in saxum abiit. Nec de Scythone, qui ex viro in fœminam cesserat. Neque etiam casus relaturam Celmi aut Adamantis, Curetumque, qui ex imbribus sint procreati; vel aut de Croco aut Milace, qui in florem versi sunt. Refert quoque Salmacidem Cariæ fontem, cujus liquore contacti in mollitiem versi defigurentur. Mercurius cum ex Venere, qui duplici figura Hermaphroditus vocatur, genuisset, eumque Naiades Nymphæ in Ida monte educavissent, relictis sedibus, in Cariam venit. Hic conspicato fonte opacissimi soli ac perlucentis aquæ, cursum continuit. Quo diutius eo loco morante, Salmacis Naiadum dum flores legit, conspicatis vestigiis, diligere eum cœpit. Qui paulatim circa montem Nonacrinum moratus, dum blanditia liquoris precibusque tenetur Nymphæ, in fonte se mersit, ac confestim complexu Naiadis inhæsit; nec ante ab ea dimissus est, quam a Diis impetrasset, in unam ut cederet speciem. Data itaque venia, Hermaphroditas, postquam se animadvertit nec virum nec fœminam factum, a parentibus impetravit, ne infamissolus esset, ut, quicumque ejus fontis aqua contactus esset, perinde, ut ipse, mollesceret. DIXERAT: et factum mirabile ceperat aures. Posse Deos memorant; sed non et Bacchus in illis. occulit os. Illa, tametsi compescitur radice, flectitur ad Solem suum; et mutata tuetur suum amorem. VII. Absolverat: et factum stupendum demulserat aures. Pars diffitentur fieri potuisse; pars dicunt veros Deos omnia posse: sed non est etiam Bacchus ex eo Bersm. vertebat.-271 Unus Heins. et tres alii factum miserabile; Argentoratensis fatum. Pr. Bas. moverat aures; tres ceperat omnes.—273 In aliis sed non NOTE 269 Flos tegit] Heliotropium describit, quod se cum Sole circumagere illumque sequi creditum, in quod mutata Clytie. 273 Sed non et Bacchus] Non imperite profecto istud a Poëta additum, ut Bacchi refricetur memoria, ad quem tandem redeundum, ut apte Poscitur Alcithoë, postquam siluere sorores: Nec loquor, ut quondam naturæ jure novato Te quoque, nunc adamas, quondam fidissime parvo, Celmi, Jovi: largoque satos Curetas ab imbri. 275 1 280 numero. Alcithoë petitur, postquam sorores conticuerunt; quæ telam texens jugo alligatam, Tritos, inquit, prætereo amores Daphnidis pastoris Idæi, quem Nympha mutavit in lapidem dolore adultera: tanta ira instigat amantes. Neque dico, ut olim Scython fuerit ambiguus, nunc mas, nunc fœmina, jure naturæ mutato. Omitto te etiam, Celmi, jam adamas, olim fidelissime parvo Jovi; et Curetas ortos est. 277 Heins. pro Idei malit Idææ; scil. Idææ pellicis. Alii quem Nymphæ. -278 Plures Transtulit in saxum, probante Farnabio.-279 In nonnullis Nec loquar.-280 In Cælest. Amb. fuerat; in aliis fieret. In nonnullis scribitur NOTE inter se cohæreant hæ fabularum narrationes. 274 Poscitur] Ut etiam fabellam aliquam narret. 275 Radio stantis] Id est, quæ telam radio texens. Radium autem dicimus Une navetțe de tisseran. 277 Daphnidis] Fuit is Mercurii filius, cujus interitum Virgilius quoque post Theocritum deflevit. Illius historiam alii aliter narrant: verum Christiano homine maxime videtur indignum anilibus nulliusque usus fabellis, Ethnico etiam contemtis, cogitationem suam conspurcare. Quod quidem semel, occasione data, annotare libuit, ut, si forte ad nonnullos quisquiliarum consarcinatores, quales quidem nonnullos novi, hæ nostræ notæ perveniant, quam misellos, eo majores sciant habere studii sui contemtores. Id omne sciunt plurimi quod obliviscendum, quod in totum nescire fuisset utile; nihil illius sciunt, quod solum scire utile, non satis scire est inutile: usque adeo in sua sapientia errant sapientes. Idai] Phrygii, vel Cretensis; quippe et in Phrygia et in Creta mons Ida. Siculum hunc fecerunt alii, nisi forte plures fuerunt. 280 Scython] De quo nihil quicquam reperire potui quod certe factum: tanto melius. 282 Celmi] Fuit hic unus ex Idæis Dactylis, Jovis nutritius, cui quidem parvulo multum dilectus, a quo postea, quod mortalem eum vulgavisset, in adamantem mutatus est. Curetas] Fuerunt Curetes Cretenses populi, ab Ætolis, ut nonnullis placet, oriundi, Corybantes etiam et Idæi Dactyli vulgo appellati, quanquam a nonnullis distinguuntur: dæinones itemque, aut Dii crediti. Jovis fuerunt nutritii, et Cybeles Sacerdotes, de quorum origine diversissima scripserunt Mythologi, atque alia omnia quam quæ hic profert Ovidius. De iis prolixe Natalis Comes, Et Crocon in parvos versum cum Smilace flores, Unde sit infamis; quare male fortibus undis 285 290 ex ubere pluvia. Et Crocon mutatum in tenues flores cum Smilace: et morabor mentes grata novitate. Audite quamobrem Salmacis sit dedecorata; quare vires auferat male potentibus aquis, et enervet membra contacta. Causa ignoratur: potentia fontis est vulgata. Naiades aluerunt sub speluncis Idæis puerum natum Mercurio ex diva Cythereide; cujus vultus erat, in quo pater et mater possent dignosci: habuit etiam nomen ab illis. Is, statim atque implevit annum decimum quintum, destituit montes paternos, et Ida nutrice omissa, gestiebat ragari per ignota loca, et Siphon.-282 Plurimi scripti ab imbre.-283 Multi Milace. Salmas. Exercit. Plin. p. 733. docet, differre Smilacem et Milacem.-286 Cant. durosque; Thuan. tactuque. Leid. etiam et sex alii emolliat.-288 Quidam Diva et Cyth.-291 Gron. Agnosci possent.—292 Barb. primum duxit.—295 Abbatis liber NOTE 283 Smilace] Puella est, quæ Crocon amavit, quo cum potiri non posset in smilacis, quæ hederæ similis est planta, florem mutata est; sicuti et Crocus in crocum: quanquam nou hunc ex Amore in florem defecisse, sed a Mercurio, a quo per lusum incautus disco interceptus fuerat, mutatum fuisse quidam tradiderunt. Quæ ́omnia referre et pudet et piget; siquidem ejusmodi ventosis ineptiis, currente interim caduca vitæ rota, `dum huc illuc impellimur, a recto solidæ et æternæ veritatis tramite, in qua sola quies et summum bonum, avocamur. 285 Infamis] Fuit Salmacis fons Cariæ, in quem quicumque vir descenderet ita mollis fiebat, et fœminæ naturam induebat, ut inde Hermaphroditus, hoc est, utrumque sexum habens, exiret: qua re fons infamis factus. Unde vero illi tanta vis, melius erit ex ipso Poëta cognoscere. Male] Quia viros in fœminas partim transformabat, quod profecto non leve vitium videbitur cuicumque fœminas in totum non ignoraverit. 288 Puerum] Hermaphroditum dicit formosissimum eundemque castissimum Mercurii et Veneris filium, cui patris et matris nomina unum nomen illud fecerunt apud Græcos. 289 Idais] Idæ Phrygiæ montis decantatissimi. 292 Tria cum] Cum primum decimum quintum annum attigisset. |