purpureum viridi genuit de caespite florem, 15 qui prius Oebalio fuerat de vulnere natus.

Littera communis mediis pueroque viroque inscripta est foliis, haec nominis, illa querelae.

XLIV. THE LAMENT OF HECUBA

Nata, tuae (quid enim superest?) dolor ultime Hecuba matris,

nata, iaces; videoque tuum, mea vulnera, vulnus. En, ne perdiderim quemquam sine caede meorum, tu quoque vulnus habes. At te, quia femina, rebar 5 a ferro tutam. Cecidisti et femina ferro;

totque tuos idem fratres, te perdidit idem, exitium Troiae nostrique orbator, Achilles.

66

At postquam cecidit Paridis Phoebique sagittis, Nunc certe," dixi, "non est metuendus Achilles." 10 Nunc quoque mi metuendus erat. Cinis ipse sepulti in genus hoc saevit, tumulo quoque sensimus hostem.

Aeacidae fecunda fui. Iacet Ilion ingens, eventuque gravi finita est publica clades,

15. Oebalio: i.e. of Hyacinthus, who was accidentally killed by Apollo. 16. Littera communis: these letters were the Greek exclamation AIAI (aî aî), the beginning of the name of Ajax and the lament of Hyacinthus.

XLIV. Hecuba laments the death of her daughter Polyxena, slain to appease the shades of Achilles. 4. rebar: I kept thinking. 5. et: although. 7. orbator: bereaver. 10. mi: mihi. - Cinis : ashes.

12. Aeacidae: Achilli.

bemoans

Polyxena's

Fate

Soli mihi Pergama restant,

Modo maxima rerum, 15

a

Slave

Priam

happy

in

his

Death

in cursuque meus dolor est.

tot generis natisque potens nuribusque viroque,
nunc trahor exsul, inops, tumulis avulsa meorum,
Penelopes munus. Quae me data pensa trahentem
matribus ostendens Ithacis, "Haec Hectoris illa est
clara parens, haec est," dicet, "Priameïa coniunx." 20
Postque tot amissos tu nunc, quae sola levabas
maternos luctus, hostilia busta piasti.

Inferias hosti peperi. Quo ferrea resto?

Quidve moror? Quo me servas, annosa senectus?
Quo, di crudeles, nisi quo nova funera cernam,
vivacem differtis anum? Quis posse putaret
felicem Priamum post diruta Pergama dici?
Felix morte sua est, nec te, mea nata, peremptam
aspicit, et vitam pariter regnumque reliquit.
At, puto, funeribus dotabere, regia virgo,
condeturque tuum monumentis corpus avitis.
Non haec est fortuna domus. Tibi munera matris
contingent fletus peregrinaeque haustus harenae.
Omnia perdidimus. Superest, cur vivere tempus
in breve sustineam, proles gratissima matri,

16. nuribus: daughters18. Penelopes: the wife of

14. Pergama: poetic for Troia. in-law. 17. inops in want. : Ulysses. data pensa: the assigned tasks, obj. of trahentem. 22. busta: funeral pyre; often = tumulus. 23. Inferias peperi: I am the mother of sacrifices in honor of an enemy. 24. Quo why. annosa: full of years. 25. nisi quo: except that. 26. vivacem differtis: do you keep alive.

woman.

...

-anum: old

27. diruta: the destruction of. 30. dotabere: will be dowered. 31. avitis: ancestral. 32. munera: as gifts. 33. haustus: handful. 34. Superest: there is left.

25

30

35

nunc solus, quondam minimus de stirpe virili, has datus Ismario regi Polydorus in oras. Quid moror interea crudelia vulnera lymphis abluere, et sparsos immiti sanguine vultus?

XLV. THE MAGIC OF CIRCE

Haec ubi nos vidit, dicta acceptaque salute diffudit vultus et reddidit omina votis. Nec mora, misceri tosti iubet hordea grani mellaque vimque meri cum lacte coagula passo; 5 quique sub hac lateant furtim dulcedine, sucos adicit. Accipimus sacra data pocula dextra. Quae simul arenti sitientes hausimus ore, et tetigit summos virga dea dira capillos (et pudet et referam), saetis horrescere coepi, 10 nec iam posse loqui, pro verbis edere raucum murmur, et in terram toto procumbere vultu ; osque meum sensi pando occallescere rostro, colla tumere toris, et qua modo pocula parte sumpta mihi fuerant, illa vestigia feci.

36. stirpe virili: of my male offspring. 37. Ismario: i.e. Thracian, Polymestor.

XLV. Ulysses on his return from Troy comes to the island of Circe, who changes some of his companions into swine. 2. diffudit: gladdens. reddidit . . . votis: answered our prayers with favorable omens. 3. tosti hordea grani: roasted barleycorns. 4. coagula passo: curdled. 5. sucos: juices, i.e. a potion. 7. sitientes: thirsty. 9. saetis: bristles, 12, occallescere: become hard. 13. toris: brawn.

Circe prepares the Potion

Men are

changed to

Swine

Mercury

saves

Ulysses

Who compels Circe

to

restore his Companions

Cumque eadem passis (tantum medicamina possunt) 15
claudor hara. Solumque suis caruisse figura
vidimus Eurylochum; solus data pocula fugit.

Quae nisi vitasset, pecoris pars una manerem
nunc quoque saetigeri, nec tantae cladis ab illo
certior ad Circen ultor venisset Ulixes.
Pacifer huic dederat florem Cyllenius album
(moly vocant superi; nigra radice tenetur).
Tutus eo monitisque simul caelestibus intrat
ille domum Circes; et ad insidiosa vocatus
pocula, conantem virga mulcere capillos
reppulit et stricto pavidam deterruit ense.
Inde fides dextraeque datae; thalamoque receptus
coniugii dotem sociorum corpora poscit.

Spargimur ignotae sucis melioribus herbae,
percutimurque caput conversae verbere virgae,
verbaque dicuntur dictis contraria verbis.
Quo magis illa canit, magis hoc tellure levati
erigimur, saetaeque cadunt, bifidosque relinquit
rima pedes, redeunt umeri et subiecta lacertis
bracchia sunt. Flentem flentes amplectimur ipsi
haeremusque ducis collo. Nec verba locuti
ulla priora sumus quam nos testantia gratos.

15. passis: my companions who had suffered. 16. hara: sty.ŝuis: gen. of sus. 18. Quae refers to pocula. 19. saetigeri: cf. saetis, 1. 9. 20. ultor: avenger. 21. Cyllenius: Mercury. 22. moly moly. 25. mulcere: stroke. 31. dictis... verbis: the opposite of the words formerly spoken, i.e. revoking words. 33. bifidos: cloven. 34. rima: crack. 37. quam testantia: than those which proved.

20

25

30

35

XLVI. THE PHILOSOPHY OF

PYTHAGORAS

Vir fuit hic, ortu Samius. Sed fugerat una et Samon et dominos, odioque tyrannidis exsul sponte erat. Isque, licet caeli regione remotos, mente deos adiit et quae natura negabat

5 visibus humanis, oculis ea pectoris hausit.
Cumque animo et vigili perspexerat omnia cura,
in medium discenda dabat, coetusque silentum
dictaque mirantum magni primordia mundi
et rerum causas et quid natura, docebat;
10 quid deus, unde nives, quae fulminis esset origo,
Iuppiter an venti discussa nube tonarent,
quid quateret terras, qua sidera lege mearent,
et quodcumque latet. Primusque animalia mensis
arguit imponi; primus quoque talibus ora
15 docta quidem solvit, sed non et credita, verbis:
"Parcite, mortales, dapibus temerare nefandis
corpora. Sunt fruges, sunt deducentia ramos
pondere poma suo tumidaeque in vitibus uvae
sunt herbae dulces, sunt quae mitescere flamma
20 mollirique queant. Nec vobis lacteus umor

eripitur nec mella thymi redolentia florem.

XLVI. 1. ortu: in origin. 3. licet: although, with remotos. 7. in medium: to the world. 8. dicta: obj. of mirantum, while coetus and primordia are double obj. of docebat. II. Iuppiter: sc. 12. mearent: move. 14. arguit: showed it was wrong. 16. temerare: defile. 18. uvae: grapes. 20. queant: can. 21. redolentia: redolent of.

utrum.

Pythagoras becomes

an

Exile

He

teaches

Philosophy

And
strict

Vegetarianism