Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

concipe: mater eris iuvenis, qui fortibus annis
acta patris vincet maiorque vocabitur illo.'
ergo, ne quicquam mundus Iove maius haberet,
quamvis haut tepidos sub pectore senserat ignes,
Iuppiter aequoreae Thetidis conubia fugit,
in suaque Aeaciden succedere vota nepotem
iussit et amplexus in virginis ire marinae.

Est sinus Haemoniae curvos falcatus in arcus,
bracchia procurrunt; ubi, si foret altior unda,
portus erat: summis inductum est aequor harenis.
litus habet solidum, quod nec vestigia servet,
nec remoretur iter, nec opertum pendeat alga.
myrtea silva subest, bicoloribus obsita bacis.
est specus in medio, natura factus an arte,
ambiguum, magis arte tamen: quo saepe venire
frenato delphine sedens, Theti, nuda solebas.
illic te Peleus, ut somno vincta iacebas,
occupat: et quoniam precibus temptata repugnas,
vim parat, innectens ambobus colla lacertis.
quod nisi venisses variatis saepe figuris

ad solitas artes, auso foret ille potitus.

[ocr errors]

sed modo tu volucris, volucrem tamen ille tenebat,
nunc gravis arbor eras, haerebat in arbore Peleus.
tertia forma fuit maculosae tigridis: illa
territus Aeacides a corpore bracchia solvit.
isque deos pelagi vino super aequora fuso
et pecoris fibris et fumo turis adorat,

[merged small][ocr errors][merged small]

225

230

235

240

245

est sinus, adductos modice falcatus in arcus.

234. myrtea silva: litorea nennt anderswo Ovid die Myrte. bicoloribus: weisse und schwarze.

237. Tibull. 1, 5, 45 f. talis ad Haemonium Nereis Pelea quondam vecta est frenato caerula pisce Thetis.

241. Über die Verwandlungen s. zu 8, 731.

242. auso substantivisch wie 2, 328 magnis tamen excidit ausis; 10, 460 ausi paenitet.

247 f. Vergil. Aen. 5, 237 f. extaque salsos proiciam in fluctus et vina liquentia fundam.

donec Carpathius medio de gurgite vates 'Aeacide', dixit 'thalamis potiere petitis!

250

tu modo, cum rigido sopita quiescet in antro, ignaram laqueis vincloque innecte tenaci.

nec te decipiat centum mentita figuras,

sed preme, quicquid erit, dum quod fuit ante, reformet.'

dixerat haec Proteus et condidit aequore vultum

255

admisitque suos in verba novissima fluctus.

pronus erat Titan inclinatoque tenebat

Hesperium temone fretum, cum pulchra relecto
Nereïs ingreditur consueta cubilia saxo.

260

vix bene virgineos Peleus invaserat artus,

illa novat formas, donec sua membra teneri
sentit et in partes diversas bracchia tendi.

tum demum ingemuit: 'neque' ait 'sine numine vincis",
exhibita estque Thetis. confessam amplectitur heros
et potitur votis ingentique inplet Achille.
Felix et nato, felix et coniuge Peleus,

249. Carpathius vates: s. zu 8, 731. Bei Apollodor. 3, 13, 5 giebt der Centaur Chiron dem P. solchen Rat.

252 f. Ebenso wird Vergil. Georg. 4, 411 dem Aristäus empfohlen gegenüber dem Proteus: sed quanto ille magis formas se vertet in omnes, tam tu, nale, magis contende tenacia vincla, donec talis erit mutato corpore, qualem videris, incepto tegeret cum lumina somno.

256. Zum Ausdruck vgl. 2, 363 cortex in verba novissima venit.

257 f. Vgl. die Beschreibung der Sonnenbahn 2, 67 f. ultima prona via est et eget moderamine certo; tunc etiam quae me subiectis excipit undis, ne ferar in praeceps, Tethys solet ipsa vereri. Vorwärtsgebeugt auf seinem Wagen stehend lenkte der Sonnengott (zu 1, 10) den Wagen abwärts zur hesperischen See; s. zu 2, 142.

260. vix bene: s. zu 2, 47. 263. et ait: non sine n. vincis. 264. confessam: die sich (als das was sie war) zu erkennen gebende, wie 3, 2 deus se confessus erat. Metam. II. 2. Aufl.

265

266 ff. Telamon und Peleus, Söhne des Äacus von Ägina, erschlagen ihren Bruder Phocus, des Aacus und der Nereide Psamathe Sohn, und müssen deshalb aus ihrer Heimat flüchtig werden. Telamon findet eine neue Heimat auf Salamis, Peleus kommt nach Trachis in Locris zu Ceyx, dem Sohne des Lucifer. Dieser erzählt ihm, dass seines Bruders Dädalion Tochter Chione wegen ihrer Selbstüberhebung von Diana getötet, dieser selbst aber, als er im Schmerze über der Chione Verlust sich von einem Felsen gestürzt habe, von Apollo aus Mitleid in einen Raubvogel verwandelt worden sei. Darauf wird gemeldet, die von Peleus mitgebrachte Herde sei von einem Wolfe zerrissen worden. Peleus erkennt darin einen Akt der Rache der Nereide Psamathe und bittet sie um Verzeihung. Er erhält diese auf Fürbitte seiner Gattin Thetis bei der gekränkten Mutter. Der Wolf wird in Stein verwandelt, Peleus findet Sühnung des Frevels durch Acastus von Iolcus. Der Grund zur Flucht des

8

et cui, si demas iugulati crimina Phoci,
omnia contigerant. fraterno sanguine sontem
expulsumque domo patria Trachinia tellus
accipit. hic regnum sine vi, sine caede regebat
Lucifero genitore satus patriumque nitorem
ore ferens Ceyx. illo qui tempore maestus
dissimilisque sui fratrem lugebat ademptum.
quo postquam Aeacides fessus curaque viaque
venit et intravit paucis comitantibus urbem,

270

275

quosque greges pecorum, quae secum armenta trahebat, haut procul a muris sub opaca valle reliquit,

copia cum facta est adeundi prima tyranni, velamenta manu praetendens supplice, qui sit

quoque satus, memorat; tantum sua crimina celat,
mentiturque fugae causam; petit, urbe vel agro
se iuvet. hunc contra placido Trachinius ore
talibus adloquitur: 'mediae quoque commoda plebi
nostra patent, Peleu, nec inhospita regna tenemus.
adicis huic animo momenta potentia, clarum

nomen avumque Iovem. ne tempora perde precando:
quod petis, omne feres. tuaque haec pro parte vocato,
qualiacumque vides. utinam meliora videres!'

et flebat.

moveat tantos quae causa dolores,

Peleusque comitesque rogant.

Peleus und die Verwandlung des Wolfes berichtet auch Anton. Liber. 38 nach Nicanders éteQolovueva, letzteres Ereignis aber in wesentlich anderem Zusammenhange. Behandelt hatte Peleus' Flucht auch Euripides in einem bis auf wenige Bruchstücke verlorenen Drama.

266. felix: s. zu 9, 333.

267 f. Ovid verschiebt hier dem Zusammenhange seiner Darstellung zu Liebe die Ereignisse bedeutend. Nach der sonstigen Überlieferung heiratete Peleus die Thetis erst lange Zeit nachdem er von dem an Phocus begangenen Morde gesühnt war.

269. domo patria: auf Ägina. 271. nitorem: die glänzende Schönheit wie 1, 552. Vgl. 2, 722 quanto splendidior quam cetera

quibus ille profatur:

280

285

290

sidera fulget Lucifer et quanto te, Lucifer, aurea Phoebe, tanto virginibus praestantior omnibus Herse.

278. cum prima copia facta est statt des gewöhnlichen cum primum, ut primum; vgl. 6, 447.

279. velamenta sind mit Wollenbinden, die auch die Hände verhüllen, umwundene Öl- oder Lorbeerzweige, wie sie Schutzflehende vor sich zu halten pflegten.

283. mediae - plebi: s. zu 7, 432. 285. Meiner gegen Fremdlinge freundlichen Gesinnung fügst du noch wirksame Bestimmungsgründe hinzu.

286. avumque lovem: s. zu v. 218. 288. qualiacumque vides: in so traurigem Zustande, wie du es siehst.

290. Peleusque: über die Verlängerung des que s. zu 1, 193.

[ocr errors]

'forsitan hanc volucrem, rapto quae vivit et omnes
terret aves, semper pennas habuisse putetis:
frater erat belloque ferox ad vimque paratus,
nomine Daedalion, illo genitore creatus,
qui vocat auroram caeloque novissimus exit.
culta mihi pax est, pacis mihi cura tenendae
coniugiique fuit: fratri fera bella placebant.
illius virtus reges gentesque subegit,

quae nunc Thisbaeas agitat mutata columbas.
nata erat huic Chione.
quae dotatissima forma

mille procos habuit, bis septem nubilis annis.
forte revertentes Phoebus Maiaque creatus,
ille suis Delphis, hic vertice Cylleneo,
videre hanc pariter, pariter traxere calorem.
spem veneris differt in tempora noctis Apollo:
non fert ille moras virgaque movente soporem
virginis os tangit. tactu iacet illa potenti
vimque dei patitur. nox caelum sparserat astris:
Phoebus anum simulat praereptaque gaudia sumit.
ut sua maturus conplevit tempora venter,
alipedis de stirpe dei versuta propago
nascitur, Autolycus, furtum ingeniosus ad omne,
candida de nigris et de candentibus atra
qui facere adsuerat, patriae non degener artis

292. Der nach diesem Verse in allen Handschriften sich findende Zusatz vir fuit, et tanta est animi constantia, quantum verdankt seine Entstehung der Verderbnis des ersten Wortes des nächsten Verses in acer, das eine Erwähnung des ursprünglichen Menschseins des jetzigen Vogels notwendig zu machen schien. Das konnte schon die ungeschickte Form des Zusatzes verraten, der richtig gedacht wenigstens die Form quanta animi constantia erat, tanta oder tantum hätte erhalten müssen.

295. Δαιδαλίων.

296. S. zu 2, 40 f. und 4, 629 exiguamque petit requiem, dum Lucifer ignes evocet Aurorae, currus Aurora diurnos.

300. Thisbaeas: Oroßaias, von Θίσβη, einer südlich vom Helicon

292

294

295

300

305

310

315

gelegenen böotischen Stadt, die schon in der Ilias 2, 502 πολυτρήρων heisst. Zur Sache vgl. 1, 506 und zu 5, 605 f.

301. Χιόνη.

303. Maiaque creatus: Mercurius; s. zu 1, 670.

νειος =

304. vertice Cylleneo: KvýKulλnvios, von dem arcadischen Berge Cyllene; s. zu 1, 713. 307. virgaque movente soporem: s. zu 1, 671 f.

312. alipedis: Mercur; s. zu 1, 671 f.

313 f. Hygin. f. 201 Mercurius Autolyco muneri dedit, ut furacissimus esset nec deprehenderetur in furto, ut quicquid surripuisset in quamcunque effigiem vellet transmutaretur, ex albo in nigrum vel ex nigro in album, in cornutum ex mutilo, in mutilum ex cornuto.

nascitur e Phoebo (namque est enixa gemellos)
carmine vocali clarus citharaque Philammon.
quid peperisse duos et dis placuisse duobus
et forti genitore et progenitore Tonanti

esse satam prodest? an obest quoque gloria multis ?
obfuit huic certe. quae se praeferre Dianae
sustinuit faciemque deae culpavit. at illi

ira ferox mota est "factis' que 'placebimus" inquit.
nec mora, curvavit cornu nervoque sagittam
inpulit et meritam traiecit harundine linguam.
lingua tacet, nec vox temptataque verba sequuntur,
conantemque loqui cum sanguine vita reliquit.
quo miser amplexus ego tum patrisque dolorem
corde tuli fratrique pio solacia dixi!

320

325

quae pater haut aliter quam cautes murmura ponti

330

accipit, et natam delamentatur ademptam.

ut vero ardentem vidit, quater impetus illi

in medios fuit ire rogos. quater inde repulsus
concita membra fugae mandat similisque iuvenco
spicula crabronum pressa cervice gerenti,
qua via nulla, ruit. iam tum mihi currere visus
plus homine est, alasque pedes sumpsisse putares.
effugit ergo omnes veloxque cupidine leti
vertice Parnasi potitur. miseratus Apollo,
cum se Daedalion saxo misisset ab alto,
fecit avem et subitis pendentem sustulit alis
oraque adunca dedit, curvos dedit unguibus hamos,
virtutem antiquam, maiores corpore vires.

et nunc accipiter, nulli satis aequus, in omnes

[merged small][ocr errors][merged small]

335

340

330. Von gleicher Stimmung sagt Vergil. Aen. 6, 470 f. nec magis incepto voltum sermone movetur, quam si dura silex aut stet Marpesia cautes (Marmorblock).

332. Als er sie auf dem Scheiterhaufen verbrennen sah.

335. pressa: zur Erde gesenkt. 337. putares: s. zu 1, 162. 341. subitis: plötzlich entstandenen; s. zu 1, 315.

344. nulli satis aequus: gegen keinen Vogel sehr, recht günstig gestimmt, freundlich gesinnt: vgl. Horat. c. 1, 13, 13 f. non si me

« ZurückWeiter »