Seu mea falx ramo lucum spoliavit opaco,
Unde data est ægræ fiscina frondis ovi;
Da veniam culpæ : nec, dum degrandinat, obsit
Agresti Fauno supposuisse pecus;
Nec noceat turbasse lacus. Ignoscite, Nymphæ,
Mota quod obscuras ungula fecit aquas.
Tu, dea, pro nobis Fontes fontanaque placa
Numina; tu sparsos per nemus omne deos.
Nec Dryadas, nec nos videamus labra Dianæ,
Nec Faunum, medio quum premit arva die.
Pelle procul morbos. Valeant hominesque gregesque;
Et valeant vigiles, provida turba, canes;
Neve minus multas redigam, quam mane fuerunt,
Neve gemam referens vellera rapta lupo.
Absit iniqua fames. Herbæ frondesque supersint,
Quæque lavent artus, quæque bibantur, aquæ.
Ubera plena premam : referat mihi caseus æra,
Et, precor, in stabulo multa sit agna meo;
Lanaque proveniat, nullas læsura puellas,
Mollis, et ad teneras quamlibet apta manus.
Quæ precor, eveniant: et nos faciamus ad annum
Pastorum dominæ grandia liba Pali.
Building of the Walls of Rome. Death of Remus.
Jam luerat pœnas frater Numitoris, et omne
Pastorum gemino sub duce vulgus erat :
Contrahere agrestes, et moenia ponere utrique
Convenit. Ambigitur, moenia ponat uter.
Nil opus est, dixit, certamine, Romulus, ullo.
Magna fides avium est: experiamur aves.
Res placet. Alter init nemorosi saxa Palati :
Alter Aventinum mane cacumen init.
Sex Remus, hic volucres bis sex videt ordine.
Statur et arbitrium Romulus urbis habet.
Apta dies legitur, qua mœnia signet aratro.
Sacra Palis suberant: inde movetur opus.
Fossa fit ad solidum; fruges jaciuntur in imâ,
Et de vicino terra petita solo.
Fossa repletur humo, plenæque imponitur ara,
Et novus accenso fungitur igne focus.
Inde premens stivam designat monia sulco ;
Alba jugum niveo cum bove vacca tulit.
Vox fuit hæc regis: Condenti, Jupiter, urbem,
Et genitor Mavors, Vestaque mater, ades,
Quosque pium est adhibere deos, advertite cuncti :
Auspicibus vobis hoc mihi surgat opus.
Longa sit huic ætas, dominæque potentia terræ :
Sitque sub hac oriens occiduusque dies.
Ille precabatur: tonitru dedit omina lævo
Jupiter, et lævo fulmina missa polo.
Augurio læti jaciunt fundamina cives,
Et novus exiguo tempore murus erat.
Hoc Celer urget opus, quem Romulus ipse vocarat ; Sintque, Celer, curæ, dixerat, ista tuæ ;
Neve quis aut muros, aut factam vomere fossam
Transeat; audentem talia dede neci.
Quod Remus ignorans, humiles contemnere muros
Cœpit, et, His populus, dicere, tutus erit ?
Nec mora, transiluit. Rutro Celer occupat ausum.
. Ille premit duram sanguinolentus humum.
Hæc ubi rex didicit, lacrimas introrsus obortas
Devorat, et clausum pectore vulnus habet.
Flere palam non vult, exemplaque fortia servat,
Sicque meos muros transeat hostis, ait.
Dat tamen exsequias: nec jam suspendere fletum
Sustinet, et pietas dissimulata patet ;
Osculaque applicuit posito suprema feretro,
Atque ait, Invito frater adempte, vale!
Arsurosque artus unxit. Fecere, quod ille,
Faustulus, et moestas Acca soluta comas.
Tum juvenem nondum facti flevere Quirites;
Ultima plorato subdita flamma rogo est.
Urbs oritur quis tunc hoc ulli credere posset?-
Victorem terris impositura pedem.
Cuncta regas, et sis magno sub Cæsare semper :
Sæpe etiam plures nominis hujus habe;
Et quoties steteris domito sublimis in orbe,
Omnia sint humeris inferiora tuis.
Invocation to Robigo, or Mildew.
Aspera Robigo, parcas Cerealibus herbis,
Et tremat in summâ leve cacumen humo.
Tu sata sideribus coeli nutrita secundis
Crescere, dum fiant falcibus apta, sinas.
Vis tua non levis est. Quæ tu frumenta notasti,
Moestus in amissis illa colonus habet.
Nec venti tantum Cereri nocuere, nec imbres ;
Nec sic marmoreo pallet adusta gelu;
Quantum, si culmos Titan incalfacit udos.
Tum locus est iræ, diva timenda, tuæ.
Parce, precor, scabrasque manus a messibus aufer,
Neve noce cultis: posse nocere sat est ;
Neu teneras segetes, sed durum amplectere ferrum,
Quodque potest alios perdere, perde prior.
Utilius gladios et tela nocentia carpes.
Nil opus est illis: otia mundus agit.
Sarcula nunc, durusque bidens, et vomer aduncus, Ruris opes niteant: inquinet arma situs ; Conatusque aliquis vaginâ ducere ferrum,
Adstrictum longâ sentiat esse morâ.
At tu ne viola Cererem, semperque colonus
Absenti possit solvere vota tibi.
Birth and Power of Majesty, the Daughter of Honos and Reverentia. An Allegory.
Post chaos, ut primum data sunt tria corpora mundo,
Inque novas species omne recessit opus ;
Pondere terra suo subsedit, et æquora traxit :
At cœlum levitas in loca summa tulit.
Sol quoque cum stellis nullâ gravitate retentus,
Et vos Lunares exsiluistis equi.
Sed neque Terra diu Cœlo, nec cetera Phoebo
Sidera cedebant: par erat omnis honos.
Sæpe aliquis solio quod tu, Saturne, tenebas,
Ausus de mediâ plebe sedere deus ;
Et latus Oceano quisquam deus advena junxit,
Tethys et extremo sæpe recepta loco est;
Donec Honos, placidoque decens Reverentia vultu
Corpora legitimis imposuere toris.
Hinc sata Majestas, quæ mundum temperat omnem,
Quaque die partu est edita, magna fuit.
Nec mora: consedit medio sublimis Olympo,
Aurea, purpureo conspicienda sinu.
Consedere simul Pudor et Metus. Omne videres
Numen ad hanc vultus composuisse suos.
Protinus intravit mentes suspectus honorum.
Fit pretium dignis, nec sibi quisque placet.
Hic status in cœlo multos permansit in annos:
Dum senior fatis excidit arce deus.
|