Insidiaeque, et vis, et amor sceleratus habendi. Communemque prius, ceu lumina solis, et auras, 135 140 138. Itum est in viscera terrae. Video, inquit Sen. 7. lib. Benef. cap. 10. ferrum ex iisdem tenebris prolatum, quibus argentum et aurum : ne aut instrumentum in caedes mutuas deesset, aut precium. Lege et ipsius Epist. 94. et Plin. praefat. Imus in viscera ejus etc. 31 Un cieco e vano amor d'onori e regni Gli uomini indusse a diventar tiranni : Fer le ricchezze i già svegliati ingegni Darsi ai furti, alle forze ed agl' inganni, Agli omicidj, ed a mill'atti indegui, Ed a tante dell' uom ruine, e danni, Che per ostare in parte a tanti mali S'introdusser le leggi, e i tribunali : 32 Ma quei ciechi desir non furo spenti, Ch' erano già negli uomini caduti. Diè l'avaro nocchier la vela a' venti, Prima che ben gli avesse conosciuti. Gli alberi eccelsi ne' monti eminenti Per forza degli artefici abbattuti, E ridotti altri in asse, ed altri in travi, Si fer fuste, galee, caracche e navi; 33 Nè fur molto securi i naviganti, Ch'oltre l'orgoglio de' venti e de'mari, Molti uomini importuni ed arroganti, Su varj legni diventar corsari. La terra, già comune agli abitanti, Come son l'aure, e i bei raggi solari, Fu fatta in mille parti, e posto il segno Fra cittade e città, fra regno e regno. 34 Nè l'uom contento dalla ricca terra Trar le biade, e le sue più care cose, Andando quanto più potea sotterra Cercò s'aveva altre ricchezze ascose; E ritrovovvi il nervo della guerra, E dell' arme più dure e perigliose, Io dico il crudo ferro e micidiale, E l'oro più, che'l ferro, empio e mortale. Jamque nocens ferrum, ferroque nocentius aurum 146 142. Quod pugnat utroque. Quis non audivit Philippi Macedonis arma victricia ἀργυρέας λό7χας, et asinum auro onustum: Graeciam auro ejus non ferro subactam? 146. Imminet exitio vir conjugis. Quae mulieres suos viros, et contra, qui viri suas mulieres necaverint. Hygin. Fab. ccxL. et CCXLI. 147. Lurida terribiles miscent. Ab effectu Juven. 1. Sat. Nigros ef ferre maritos, veneno scilicet extinctos. 35 Scorta, che fu la più ricca miniera, 36 Va il ricco peregrino al suo viaggio, Ecco un ladro il saluta, il bacia e ride : E fingendo amistà, patria, e lignaggio, L'invita seco a cena, e poi l'uccide. Il cittadin più cortese, che saggio, Alberga con amor persone infide, Che scannan poi per rubarlo nel letto Lui, che con tanto amor diè lor ricetto. 37 Vede il genero, grave esser il seno Della moglier, che sarà tosto madre, E dando al ricco socero il veleno, Toglie alla fida moglie il caro padre. Un altro, la cui figlia il ventre ha pieno, Con le sue mani insidiose e ladre, Dando al genero ricco occulta morte, Fa pianger alla figlia il suo consorte. 38 Tra fratelli ogni amor si vide estinto Vien dal proprio interesse ognun sì vinto, Che per suo ben l'occulto tosco pigli, Filius ante diem patrios inquirit in annos; 150 150. Astraca reliquit. Astraei filia: cur virgo fingatur, et graphicam Justitiae imaginem gerat, vide apud A. Gell. lib. 14. c. 4. FAB. V. Arg. Neve foret terris. Gigantes immensae molis et similes matri filios terra produxit, quorum magnitudini par exarsit audacia. Nam extructis in excelsum aggerem montibus: sacrilegas manus injecere coelestibus. Sed fulmine dejecti, impium genus poenae suae cruore generarunt. Nam sanguis eorum permixtus terrae, homines procreavit haud longe ab origine discrepantes. |