Viscera qui tauri flammis adolenda dedisset,
Sors erat, æternos vincere posse deos.
Immolat hunc Briareus facta ex adamante securi: 805
Et jam jam flammis exta daturus erat. Jupiter alitibus rapere imperat. Attulit illi Miluus: et meritis venit in astra suis.
Una dies media est, et fiunt sacra Minervæ ;
Nominaque a junctis quinque diebus habent.
Sanguine prima vacat: nec fas concurrere ferro.
Causa, quod est illa nata Minerva die.
Altera, tresque super strata celebrantur arena.
Ensibus exsertis bellica læta dea est.
Pallada nunc pueri, teneræque ornate puellæ.
Qui bene placarit Pallada, doctus erit. Pallade placata, lanam mollire puellæ Discant, et plenas exonerare colos.
Illa etiam stantes radio percurrere telas
Erudit, et rarum pectine denset opus.
Hanc cole, qui maculas læsis de vestibus aufers:
Hanc cole, velleribus quisquis ahena paras.
Nec quisquam invita faciet bene vincula plantæ
Pallade; sit Tychio doctior ille licet.
Et licet antiquo manibus collatus Epeo
Sit prior; irata Pallade mancus erit.
Vos quoque, Phobea morbos qui pellitis arte,
Munera de vestris pauca referte deæ.
Nec vos turba deam, censu fraudata, magistri
Spernite discipulos attrahet illa novos.
Quique moves cœlum, tabulamque coloribus uris;
Quique facis docta mollia saxa manu.
Mille dea est operum; certe dea carminis illa est.
Si mereor, studiis adsit amica meis.
Celius ex alto qua mons descendit in equum;
Hic ubi non plana est, sed prope plana via est;
Parva licet videas Captæ delubra Minervæ,
Quæ dea natali cœpit habere suo.
Nominis in dubio causa est. Capitale vocamus
Ingenium sollers: ingeniosa dea est.
An, quia de capitis fertur sine matre paterni
Vertice cum clypeo prosiluisse suo?
An, quia perdomitis ad nos captiva Faliscis
Venit? et hoc ipsum littera prisca docet.
An, quod habet legem, capitis quæ pendere pœnas
A quacunque trahis ratione vocabula, Pallas,
Ex illo jubeat furta reperta loco ?
Pro ducibus nostris ægida semper habe.
Summa dies e quinque tubas lustrare canoras
Admonet, et forti sacrificare deæ.
Nunc potes ad solem sublato dicere vultu:
Hic here Phryxeæ vellera pressit ovis.
Şeminibus tostis sceleratæ fraude noverca
Sustulerat nullas, ut solet, herba comas.
Mittitur ad tripodas, certa qui sorte reportet,
Quam sterili terræ Delphicus edat opem.
Hic quoque corruptus cum semine nuntiat Helles
Et juvenis Phryxi funera sorte peti.
Usque recusantem cives, et tempus, et Ino
Compulerant regem jussa nefanda pati;
Et soror, et Phrixus, velati tempora vittis
Stant simul ante aras, junctaque fata gemunt.
Adspicit hos, ut forte pependerat æthere, mater,
Et ferit attonita pectora nuda manu;
Inque draconigenam nimbis comitantibus urbem
Desilit, et natos eripit inde suos.
Utque fugam capiant, aries nitidissimus auro
Traditur. Ille vehit per freta longa duos.
Dicitur infirma cornu tenuisse sinistra
Fœmina, cum de se nomina fecit aquæ.
Pæne simul periit, dum vult succurrere lapsæ,
Frater, et extentas porrigit usque manus.
Flebat, ut amissa gemini consorte pericli,
Cæruleo junctam nescius esse deo.
Littoribus tactis aries fit sidus: at hujus
Pervenit in Colchas aurea lana domos.
Tres ubi Luciferos veniens præmiserit Eos,
Tempora nocturnis æqua diurna feres.
Inde quater pastor saturos ubi clauserit hædos,
Canuerint herbæ rore recente quater;
Janus adorandus, cumque hoc Concordia mitis,
Et Romana Salus, araque Pacis erit.
Luna regit menses. Hujus quoque tempora mensis Finit Aventino Luna colenda jugo.
ALMA, fave vati, geminorum mater Amorum.
Ad vatem vultus retulit illa suos.
Quid tibi, ait, mecum ? certe majora canebas.
Num vetus in molli pectore vulnus habes?
Scis, dea, respondi, de vulnere: risit: et æther
Protinus ex illa parte serenus erat.
Saucius, an sanus, numquid tua signa reliqui?
Tu mihi propositum, tu mihi semper opus.
Qua decuit, primis sine crimine lusimus annis:
Nunc teritur nostris area major equis.
Tempora cum causis, Annalibus eruta priscis,
Lapsaque sub terras, ortaque signa cano.
Venimus ad quartum, quo tu celeberrima, mensem.
Et vatem et mensem scis, Venus, esse tuos.
Mota Cytheriaca leviter mea tempora myrto
Contigit, et, Cœptum perfice, dixit, opus.
Sensimus; et subito causæ patuere dierum.
Dum licet, et spirant flamina, navis eat.
Si qua tamen pars te de Fastis tangere debet,
Cæsar, in Aprili, quo tenearis, habes.
Hic ad te magna descendit imagine mensis,
Et fit adoptiva nobilitate tuus.
Hoc pater Iliades, cum longum scriberet annum,
Vidit, et auctores retulit ipse suos.
Utque fero Marti primam dedit ordine sortem,
Quod sibi nascenti proxima causa fuit;
Sic Venerem, gradibus multis in gente repertam,
Alterius voluit mensis habere locum.
Principiumque sui generis, revolutaque quærens
Sæcula, cognatos venit ad usque deos.
Dardanon Electra nesciret Atlantide cretum ?
Scilicet Electran concubuisse Jovi?
Hujus Erichthonius: Tros est generatus ab illo:
Assaracon creat hic: Assaracusque Capyn.
Proximus Anchisen, cum quo commune parentis
Non dedignata est nomen habere Venus.
Hinc satus Æneas, pietas spectata per ignes,
Sacra, patremque humeris, altera sacra, tulit.
Venimus ad felix aliquando nomen Iuli,
Unde domus Teucros Julia tangit avos.
Postumus huic, qui, quod sylvis fuit ortus in altis,
Sylvius in Latia gente vocatus erat.
Isque, Latine, tibi pater est: subit Alba Latinum :
Proximus est titulis Epytos, Alba, tuis.
Ille dedit Capyi recidiva vocabula Troja:
Et tuus est idem, Calpete, factus avus.
Cumque patris regnum post hunc Tiberinus haberet,
Dicitur in Tuscæ gurgite mersus aquæ.
Jam tamen Agrippam genitum, Remulumque nepotem
Viderat in Remulum fulmina missa ferunt.
Venit Aventinus post hos: locus inde vocatus;
Mons quoque. Post illum tradita regna Procæ.
Quem sequitur diri Numitor germanus Amuli.
Ilia cum Lauso de Numitore sati.
Ense cadit patruo Lausus; placet Ilia Marti;
Teque parit, gemino juncte Quirine Remo.
Ille suos semper Venerem Martemque parentes
Dixit, et emeruit vocis habere fidem.
Neve secuturi possent nescire nepotes,
Tempora dîs generis continuata dedit.
Sed Veneris mensem Graio sermone notatum
Auguror: a spumis est dea dicta maris. Nec tibi sit mirum Graio rem nomine dici: Itala nam tellus Græcia major erat.
|