Quod Paris et Macareus, et quod male gratus läson,
Hippolytique parens, Hippolytusque legant :
Quodque tenens strictum Dido miserabilis ensem
Dicat, et Æoliæ Lesbis amica lyræ.
Quam celer e toto rediit meus orbe Sabinus,
Scriptaque diversis retulit ille locis!
Candida Penelope signum cognovit Ulixis:
Legit ab Hippolyto scripta noverca suo.
Jam pius Æneas miseræ rescripsit Elissæ :
Quodque legat Phyllis, si modo vivit, habet.
Tristis ad Hipsipylen ab Iäsone litera venit :
Det votam Phobo Lesbis amata lyram.
Nec tibi (qua tutum vati, Macer, arma canenti)
Aureus in medio Marte tacetur Amor
Et Paris est illic, et adultera, nobile crimen
Et comes exstincto Laodamia viro.
Si bene te novi; non bella libentius istis
Dicis et mea vestris in a castra redis.

сать

IN MORTEM PSITTACI.

Psittacus, Eoïs imitatrix ales ab Indis,
Occidit, exsequias ite frequenter, aves.
Ita, piæ volucres, et plangite pectora pennis;
Et rigido teneras ungue notate genas.
Horrida pro mostis lanietur pluma capillis;

25

30

35

5

Pro longa resonent carmina vestra tuba.

Quid scelus Ismarii quereris, Philomela, tyranni?
Expleta est annis ista querela suis.

Alitis in raræ miserum devertite funus.
Magna, sed antiqui, causa doloris Itys.

10

Omnes, quæ liquido libratis in aëre cursus ;
Tu tamen ante alias, turtur amice, dole.
Plena fuit vobis omni concordia vita,

Et stetit ad finem longa tenaxque fides.
Quod fuit Argolico juvenis Phoceüs Orestæ :
Hoc tibi, dum licuit, Psittace, turtur erat.
Quid tamen ista fides? quid rari forma coloris?
Quid vox mutandis ingeniosa sonis?

15

Quid juvat, ut datus es, nostræ placuisse puellæ ?
Infelix avium gloria, nempe jaces.

20

Tu poteras virides pennis hebetare smaragdos,
Tincta gerens rubro punica rostra croco.
Non fuit in terris vocum simulantior ales:
Reddebas blæso tam bene verba sono.

Raptus es invidia; non tu fera bella movebas :
Garrulus et placidæ pacis amator eras

25

Ecce, coturnices inter sua prælia vivunt :
Forsitan et fiant inde frequenter anus.
Plenus eras minimo; nec præ sermonis amore
In multos poteras ora vacare cibos.
Nux erat esca tibi: causæque papavera somni:
Pellebatque sitim simplicis humor aquæ.
Vivit edax vultur, ducensque per aëra gyros
Milüus, et pluviæ graculus auctor aquæ,
Vivit et armiferæ cornix invisa Minervæ :
Illa quidem seclis vix moritura novem.
Occidit ille loquax, humanæ vocis imago,
Psittacus, extremo munus ab orbe datum.
Optima prima fere manibus rapiuntur avaris ;
Implentur numeris deteriora suis.
Tristia Phyllacidae Thersites funera vidit :
Jamque cinis, vivis fratribus, Hector erat.
Quid referam timidæ pro te pia vota puellæ ;
Vota, procelloso per mare rapta Noto?
Septima lux aderat, non exhibitura sequentem :
Et stabat vacua jam tibi Parca colo

30

35

40

45

Nec tamen ignavo stupuerunt verba palato.
Clamavit moriens lingua, "Corinna, vale."
Colle sub Elysio nigra nemus ilice frondens,
Udaque perpetuo gramine terra viret.

50

Si qua fides dubiis: volucrum locus ille piarum
Dicitur, obscænæ quo prohibentur aves.

Illic innocui late pascuntur olores :

Et vivax Phoenix, unica semper avis.

Explicat ipsa suas ales Junonia pennas :

55

Oscula dat cupido blanda columba mari,

Psittacus has inter, nemorali sede receptus,
Convertit volucres in sua verba pias.

Ossa tegit tumulus: tumulus pro corpore parvus:
Quo lapis exiguus par sibi carmen habet.

60

3 Am 13

JUNONIS ARGIVE APUD FALISCOS FESTUM.

Cum mihi pomiferis conjux foret orta Faliscis ;
Moenia contigimus victa, Camille, tibi.
Casta sacerdotes Junoni festa parabant
Per celebres ludos indigenamque bovem.
Grande moræ pretium ritus cognoscere: quamvis
Difficilis clivis huc via præbet iter.
Stat vetus, et densa prænubilus arbore lucus.
Aspice concedas numen inesse loco.
Accipit ara preces votivaque tura piorum ;
Ara per antiquas facta sine arte manus.
Hinc ubi præsonuit sollemni tibia cantu;
It per velatas annua pompa vias.
Ducuntur niveæ, populo plaudente, juvencæ,
Quas aluit campis herba Falisca suis :
Et vituli nondum metuenda fronte minaces,
Et minor ex humili victima porcus hara:
Duxque gregis cornu per tempora dura recurvo.
Invisa est domina sola capella Deæ.

Illius indicio silvis inventa sub altis
Dicitur inceptam destituisse fugam.
Nunc quoque per pueros jaculis incessitur index :
Et pretium auctori vulneris ipsa datur.
Qua ventura Dea est, juvenes timidæque puellæ
Præverrunt latas veste jacente vias.

Virginei crines auro gemmaque premuntur;
Et tegit auratos palla superba pedes.

More patrum Graio velatæ vestibus albis

Tradita supposito vertice sacra ferunt.

Ore favent populi, tunc cum venit aurea pompa :
Ipsa sacerdotes subsequiturque suas.

30

Argiva est pompa facies; Agamemnone cæso,
Et scelus et patrias fugit Halesus opes.
Jamque pererratis profugus terraque fretoque,
Moenia felici condidit alta manu.

Ille suos docuit Junonia sacra Faliscos:

Sint mihi, sint populo semper amica suo.

35

затя

IN MORTEM TIBULLI.

Memnona si mater, mater ploravit Achillen,
Et tangunt magnas tristia fata deas :
Flebilis indignos, Elegeïa, solve capillos.

Ah nimis ex vero nunc tibi nomen erit!
Ille tui vates operis, tua fama, Tibullus
Ardet in exstructo, corpus inane, rogo.
Ecce, puer Veneris fert eversamque pharetram,
Et fractos arcus et sine luce facem.
Aspice, demissis ut eat miserabilis alis :
Pectoraque infesta tundat aperta manu.
Excipiunt sparsi lacrimas per colla capilli,
Oraque singultu concutiente sonant.
Fratris in Æneæ sic illum funere dicunt
Egressum tectis, pulcher Iüle, tuis.

Nec minus est confusa Venus, moriente Tibullo,
Quam juveni rupit cum ferus inguen aper.

At sacri vates, et divûm cura vocamur :
Sunt etiam, qui nos numen habere putent.
Scilicet omne sacrum mors importuna profanat:
Omnibus obscuras injicit illa manus.

Quid pater Ismario, quid mater profuit Orpheo?
Carmine quid victas obstupuisse feras?

Ælinon in silvis idem pater, Ælinon altis
Dicitur invita concinuisse lyra

Adjice Mooniden, a quo, ceu fonte perenni,

Vatum Pieriis ora rigantur aquis;

Hunc quoque summa dies nigro submersit Averno;
Diffugiunt avidos carmina sola rogos.

Durat opus vatum, Trojani fama laboris,
Tardaque nocturno tela retexta dolo.

Sic Nemesis longum, sic Delia, nomen habebunt :
Altera, cura recens, altera, primus amor.

Quid vos sacra juvant? Quid nunc Ægyptia prosunt
Sistra? quid in vacuo secubuisse toro?

Cum rapiant mala fata bonos (ignoscite fasso)
Sollicitor nullos esse putare deos.

Vive pius; moriere pius: cole sacra; colentem
Mors gravis a templis in cava busta trahet.
Carminibus confide bonis; jacet ecce Tibullus.
Vix manet e tanto parva quod urna capit.

Tene, sacer Vates, flammæ rapuere rogales:
Pectoribus pasci nec timuere tuis?
Aurea sanctorum potuissent templa Deorum
Urere, quæ tantum sustinuere nefas.
Avertit vultus, Erycis quæ possidet arces;

Sunt quoque qui lacrimas continuisse negent.
Sed tamen hoc melius quam si Phæacia tellus
Ignotum vili supposuisset humo.

Hinc certe madidos fugientis pressit ocellos
Mater; et in cineres ultima dona tulit:

Hinc soror in partem misera cum matre doloris
Venit, inornatas dilaniata comas.

Cumque tuis sua junxerunt Nemesisque priorque
Oscula: nec solos destituere rogos.

Delia discedens, "Felicius," inquit, "amata

Sum tibi: vixisti, dum tuus ignis eram."

45

50

55

Cui Nemesis, "Quid ais? tibi sint mea damna dolori,

Me tenuit moriens, deficiente manu."

Si tamen e nobis aliquid, nisi nomen et umbra,
Restat in Elysia valle Tibullus erit

Obvius huic venias, hedera juvenilia cinctus
Tempora, cum Calvo, docte Catulle, tuo.

Tu quoque (si falsum est temerati crimen amici)

Sanguinis atque animæ, prodige Galle, tuæ.

60

His comes umbra tua est: si quid modo corporis umbra est. 65 Auxisti numeros, culte Tibulle, pios.

Ossa quieta, precor, tuta requiescite in urna :

Et sit humus cineri non onerosa tuo.

E LIBRIS P. OVIDII NASONIS QUI INSCRIBUNTUR
METAMORPHOSEÔN.

The Books of the Transformations* (" formas mutatas in nova corpora") were just completed, and awaiting the author's last touch, when his

* Sunt quoque mutatæ ter quinque volumina formæ,
Carmina de domini funere rapta sui.
Illud opus potuit, si non prius ipse perîssem,
Certius a summa nomen habere manu.
Nunc incorrectum populi pervenit in ora,
In populi quidquam si tamen ore meum est.

(Trist. iii. El. xiv. 19–24.)