Mollirique mora mollitaque ducere formam. Mox, ubi creverunt naturaque mitior illis Contigit, ut quaedam, sic non manifesta, videri 405 Forma potest hominis, sed, uti de marmore coepta, Non exacta satis rudibusque simillima signis. Quae tamen ex illis aliquo pars umida suco Et terrena fuit, versa est in corporis usum; Quod solidum est flectique nequit, mutatur in ossa; 410 Quae modo vena fuit, sub eodem nomine mansit; Inque brevi spatio superorum numine saxa Missa viri manibus faciem traxere virorum, Et de femineo reparata est femina iactu. Inde genus durum sumus experiensque laborum 415 Et documenta damus, qua simus origine nati.

7. Erneuerung der Tierwelt. Python.

v. 416-451.

Cetera diversis tellus animalia formis Sponte sua peperit, postquam vetus umor ab igne Percaluit solis, caenumque udaeque paludes Intumuere aestu, fecundaque semina rerum 420 Vivaci nutrita solo, ceu matris in alvo, Creverunt faciemque aliquam cepere morando. Sic ubi deseruit madidos septemfluus agros Nilus et antiquo sua flumina reddidit alveo, Aetherioque recens exarsit sidere limus, 425 Plurima cultores versis animalia glaebis

Inveniunt, et in his quaedam modo coepta sub ipsum
Nascendi spatium, quaedam imperfecta suisque
Trunca vident numeris, et eodem in corpore saepe
Altera pars vivit, rudis est pars altera tellus.
430 Quippe ubi temperiem sumpsere umorque calorque,
Concipiunt, et ab his oriuntur cuncta duobus;
Cumque sit ignis aquae pugnax, vapor umidus omnes
Res creat, et discors concordia fetibus apta est.
Ergo ubi diluvio tellus lutulenta recenti

435 Solibus aetheriis altoque recanduit aestu,
Edidit innumeras species, partimque figuras
Rettulit antiquas, partim nova monstra creavit.

Illa quidem nollet, sed te quoque, maxime Python, Tum genuit, populisque novis, incognite serpens, 440 Terror eras: tantum spatii de monte tenebas. Hunc deus arcitenens, et numquam talibus armis Ante nisi in dammis capreisque fugacibus usus, Mille gravem telis, exhausta paene pharetra, Perdidit effuso per vulnera nigra veneno. 445 Neve operis famam posset delere vetustas, Instituit sacros celebri certamine ludos, Pythia perdomitae serpentis nomine dictos. His iuvenum quicumque manu pedibusve rotave Vicerat, aesculeae capiebat frondis honorem. 450 Nondum laurus erat, longoque decentia crine Tempora cingebat de qualibet arbore Phoebus.

METAMORPHOSEON

LIBER II.

8. Phaethon. v. 1-328.

Regia Solis erat sublimibus alta columnis,

Clara micante auro flammasque imitante pyropo, Cuius ebur nitidum fastigia summa tegebat, Argenti bifores radiabant lumine valvae. 5 Materiam superabat opus; nam Mulciber illic Aequora caelarat medias cingentia terras Terrarumque orbem caelumque, quod imminet orbi. Caeruleos habet unda deos, Tritona canorum Proteaque ambiguum ballaenarumque prementem 10 Aegaeona suis immania terga lacertis,

Doridaque et natas, quarum pars nare videtur, Pars in mole sedens virides siccare capillos, Pisce vehi quaedam; facies non omnibus una, Nec diversa tamen, qualem decet esse sororum. 15 Terra viros urbesque gerit silvasque ferasque Fluminaque et nymphas et cetera numina ruris. Haec super imposita est caeli fulgentis imago, Signaque sex foribus dextris totidemque sinistris. Quo simul acclivo Clymeneïa limite proles 20 Venit et intravit dubitati tecta parentis, Protinus ad patrios sua fert vestigia vultus Consistitque procul; neque enim propiora ferebat Lumina. Purpurea velatus veste sedebat In solio Phoebus claris lucente smaragdis. 25 A dextra laevaque Dies et Mensis et Annus Saeculaque et positae spatiis aequalibus Horae, Verque novum stabat, cinctum florente corona, Stabat nuda Aestas et spicea serta gerebat, Stabat et Autumnus, calcatis sordidus uvis, 30 Et glacialis Hiems, canos hirsuta capillos.

Inde loco medius rerum novitate paventem

Sol oculis iuvenem, quibus aspicit omnia, vidit, ,Quae' que viae tibi causa? quid hac' ait,arce petisti, Progenies, Phaethon, haud infitianda parenti ?" 35 Ille refert: ,0 lux immensi publica mundi,

Phoebe pater, si das huius mihi nominis usum,
Pignora da, genitor, per quae tua vera propago
Credar, et hunc animis errorem detrahe nostris.'
40 Dixerat. At genitor circum caput omne micantes
Deposuit radios propiusque accedere iussit,
Amplexuque dato,Nec tu meus esse negari
Dignus es, et Clymene veros' ait,edidit ortus.
Quoque minus dubites, quodvis pete munus, ut illud
45 Me tribuente feras; promissis testis adesto
Dis iuranda palus, oculis incognita nostris.'
Vix bene desierat, currus rogat ille paternos
Inque diem alipedum ius et moderamen equorum.

Paenituit iurasse patrem; qui terque quaterque 50 Concutiens illustre caput,Temeraria' dixit

Vox mea facta tua est. Utinam promissa liceret
Non dare! confiteor, solum hoc tibi, nate, negarem.
Dissuadere licet. Non est tua tuta voluntas.
Magna petis, Phaethon, et quae nec viribus istis
55 Munera conveniant nec tam puerilibus annis.
Sors tua mortalis, non est mortale, quod optas.
Plus etiam, quam quod superis contingere fas est,
Nescius affectas. Placeat sibi quisque licebit;
Non tamen ignifero quisquam consistere in axe
60 Me valet excepto. Vasti quoque rector Olympi,
Qui fera terribili iaculatur fulmina dextra,

Non agat hos currus; et quid Iove maius habemus?
Ardua prima via est et qua vix mane recentes
Enitantur equi; medio est altissima caelo,
65 Unde mare et terras ipsi mihi saepe videre
Fit timor et pavida trepidat formidine pectus.
Ultima prona via est et eget moderamine certo;
Tunc etiam, quae me subiectis excipit undis,
Ne ferar in praeceps, Tethys solet ipsa vereri.
70 Adde quod assidua rapitur vertigine caelum
Sideraque alta trahit celerique volumine torquet.

Nitor in adversum, nec me, qui cetera, vincit
Impetus, et rapido contrarius evehor orbi.
Finge datos currus: quid ages? poterisne rotatis
75 Obvius ire polis, ne te citus auferat axis ?
Forsitan et lucos illic urbesque deorum
Concipias animo delubraque ditia donis
Esse: per insidias iter est formasque ferarum.
Utque viam teneas nulloque errore traharis,
80 Per tamen adversi gradieris cornua Tauri
Haemoniosque arcus violentique ora Leonis
Saevaque circuitu curvantem bracchia longo
Scorpion atque aliter curvantem bracchia Cancrum.
Nec tibi quadrupedes animosos ignibus illis,

85 Quos in pectore habent, quos ore et naribus efflant,
In promptu regere est; vix me patiuntur, ubi acres
Incaluere animi, cervixque repugnat habenis.

At tu, funesti ne sim tibi muneris auctor,
Nate, cave, dum resque sinit, tua corrige vota.
90 Scilicet ut nostro genitum te sanguine credas,
Pignora certa petis: do pignora certa timendo
Et patrio pater esse metu probor. Aspice vultus
Ecce meos; utinamque oculos in pectora posses
Inserere et patrias intus deprendere curas!
95 Denique quicquid habet dives, circumspice, mundus,
Eque tot ac tantis caeli terraeque marisque
Posce bonis aliquid: nullam patiere repulsam.
Deprecor hoc unum, quod vero nomine poena,
Non honor est: poenam, Phaethon, pro munere poscis!
100 Quid mea colla tenes blandis, ignare, lacertis ?
Ne dubita, dabitur - Stygias iuravimus undas!
Quodcumque optaris; sed tu sapientius opta.'

Finierat monitus; dictis tamen ille repugnat
Propositumque premit flagratque cupidine currus.
105 Ergo, qua licuit, genitor cunctatus ad altos
Deducit iuvenem, Vulcania munera, currus.
Aureus axis erat, temo aureus, aurea summae
Curvatura rotae, radiorum argenteus ordo.
Per iuga chrysolithi positaeque ex ordine gemmae
110 Clara repercusso reddebant lumina Phoebo.

Dumque ea magnanimus Phaethon miratur opusque