Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

Pervenit Haemoniam, positisque e corpore pennis
In faciem Ceycis abit; sumtaque figura
Luridus, exsangui similis, sine vestibus ullis
Conjugis ante torum miserae stetit: uda videtur
Barba viri, madidisque gravis fluere unda capillis.
Tum lecto incumbens, fletu super ora profuso
Haec ait: 'Agnoscis Ceyca, miserrima conjux,
An mea mutata est facies nece? Respice: nosces,
Inveniesque tuo pro conjuge conjugis umbram.
Nil opis, Alcyone, nobis tua vota tulerunt:
Occidimus; falso tibi me promittere noli.
Nubilus Aegaeo deprendit in aequore navim
Auster et ingenti jactatam flamine solvit,
Oraque nostra, tuum frustra clamantia nomen,
Implerunt fluctus. Non haec tibi nuntiat auctor
Ambiguus, non ista vagis rumoribus audis ;
Ipse ego fata tibi praesens mea naufragus edo.
Surge, age, da lacrimas, lugubriaque indue, nec me
Indeploratum sub inania Tartara mitte.'

Adjicit his vocem Morpheus, quam conjugis illa

Crederet esse sui; fletus quoque fundere veros
Visus erat, gestumque manus Ceycis habebat.
Ingemit Alcyone, lacrimas movet atque lacertos
Per somnum, corpusque petens amplectitur auras,
Exclamatque 'Mane! Quo te rapis? Ibimus una !'
Voce sua specieque viri turbata soporem
Excutit, et primo si sit circumspicit illic,
Qui modo visus erat: nam moti voce ministri
Intulerant lumen. Postquam non invenit usquam,

655

660

665

670

675

680

is to be taken as one conception: a time of delay; hence the adjective agrees with tempus. So Metam. x. 568: instantem turbam procorum.-652. Haemoniam, Thessalam; that is, to Trachis.-653. Abit, a frequent expression in transformations. Metam. iv. 396: Pars abit in vites; xiv. 498: comaeque. In plumas abeunt. -654. Luridus. In such accounts, the dead appear in the same form as that which they had last in life.-659. Respice. According to the usual idea, the form places itself behind the head of the sleeper, and bends over him; hence respice in the strict sense: look behind thee.662. Falso tibi me promittere noli, as v. 576: reditusque sibi promittit inanes. Sibi promittere, equivalent to sperare; hence: noli me falso sperare vel exspectare.-667. Ambiguus, incertus, de quo ambigere debeas.-669. Lugubria, sc. vestimenta, as we say, mourning. Trist. iv. 2, 73: Illa dies veniet mea qua lugubria ponam. 670. Inania Tartara, unsubstantial Tartarus, as the realm of shadows. -672. Crederet, ita ut non posset non credere.-674. Lacrimas movet atque lacertos, the verb belongs to both objects, but with a difference of meaning. Lacrimas movet, equivalent to profundit. -680. Postquam with the present is also poetical, but passed also into the

Percutit ora manu, laniatque a pectore vestes,
Pectoraque ipsa ferit. Nec crines solvere curat;
Scindit, et altrici, quae luctus causa, roganti
'Nulla est Alcyone, nulla est:' ait 'occidit una
Cum Ceyce suo! Solantia tollite verba !
Naufragus interiit: vidi agnovique, manusque
Ad discedentem, cupiens retinere, tetendi;
Umbra fuit, sed et umbra tamen manifesta virique
Vera mei. Non ille quidem, si quaeris, habebat
Assuetos vultus, nec, quo prius ore, nitebat:
Pallentem nudumque et adhuc humente capillo
Infelix vidi. Stetit hoc miserabilis ipso
Ecce loco;' et quaerit, vestigia si qua supersint.
'Hoc erat, hoc, animo quod divinante timebam,
Et ne, me fugiens, ventos sequerere rogabam.
At certe vellem, quoniam periturus abibas,
Me quoque duxisses. Fuit, ah fuit utile tecum
Ire mihi: neque enim de vitae tempore quicquam
Non simul egissem, nec mors discreta fuisset.
Nunc absens perii, jactor quoque fluctibus absens,
Et.... sine me te pontus habet.- Crudelior ipso
Sit mihi mens pelago, si vitam ducere nitar
Longius, et tanto pugnem superesse dolori.
Sed neque pugnabo nec te, miserande, relinquam,
Et tibi nunc saltem veniam comes: inque sepulcro,
Si non urna, tamen junget nos littera, si non
Ossibus ossa meis, at nomen nomine tangam.'
Plura dolor prohibet, verboque intervenit omni
Plangor, et attonito gemitus a corde trahuntur.
Mane erat: egreditur tectis ad litus, et illum
Maesta locum repetit, de quo spectarat euntem.
Dumque moratur ibi, dumque "Hinc retinacula solvit;
Hoc mihi descendens dedit oscula litore' dicit,
Dumque notata oculis reminiscitur acta fretumque

685

690

695

700

705

710

latter prose.-681. Laniatque a pectore vestes, a shortened expression for rapit vestes a pectore laniatque.. 682. Solvere, to unloose the braids.-684. Nulla est, expression of the most violent sorrow: separated from Ceyx, there is no Alcyone longer. -685. Tollite, omittite.

690. Nitebat. Above, xi. 271: Patriumque nitorem Ore ferens Ceyx, with reference to the brightness of Lucifer.-695. Sequerere. In the vividness of her sensations, she passes from the third to the second person.-700. Absens, separated from thee. See above, v. 424.-702. Ducere, perducere. -706. Littera. See above, v. 429. The inscription on the tomb-stone at least shall unite us. —' Dumqua-acta. Dumque reminiscitur acta quae notata oculis erant, while she remembers the past, which had been impressed on her

714.

Prospicit, in liquida spatio distante tuetur

Nescio quid quasi corpus aqua, primoque, quid illud
Esset, erat dubium. Postquam paulum appulit unda,
Et, quamvis aberat, corpus tamen esse liquebat,
Quis foret ignorans, quia naufragus, omine mota est,

[ocr errors]

715

Et, tanquam ignoto lacrimam daret, 'Heu miser,' inquit 720 Quisquis es, et si qua est conjux tibi!' Fluctibus actum

Fit propius corpus: quod quo magis illa tuetur,

725

Hoc minus et minus est mentis. Jam jamque propinquae
Admotum terrae, jam quod cognoscere posset,
Cernit: erat conjux. Ille est!' exclamat, et una
Ora, comas, vestem lacerat, tendensque trementes
Ad Ceyca manus 'Sic, o carissime conjux,
Sic ad me, miserande, redis?' ait. Adjacet undis
Facta manu moles, quae primas aequoris iras
Frangit, et incursus quae praedelassat aquarum:
Insilit huc; mirumque fuit potuisse: volabat,
Percutiensque levem modo natis aëra pennis,
Stringebat summas ales miserabilis undas.

730

Dumque volat, maesto similem plenumque querelae

Ora dedere sonum, tenui crepitantia rostro.

735

Ut vero tetigit mutum et sine sanguine corpus,
Dilectos artus amplexa recentibus alis,
Frigida nequicquam duro dedit oscula rostro.
Senserit hoc Ceyx an vultum motibus undae
Tollere sit visus, populus dubitabat; at ille
Senserat, et tandem superis miserantibus ambo
Alite mutantur. Fatis obnoxius isdem
Tunc quoque mansit amor, nec conjugiale solutum
Foedus in alitibus: coëunt fiuntque parentes,
Perque dies placidos hiberno tempore septem

740

745

mind by her eyes (sight), and therefore comes at once to her recollection.-715. Tuetur, intuetur. Compare v. 722.-719. Omine mota est, she was struck by the significance of the sight, from its reference to her own fate, quia naufragus.—723. Hoc minus-est mentis, sc. ei, eo amentior fit.-729. Facta manu, facta opera humana.—741. Superis miserantibus. According to others, it was Thetis; some also mention Jupiter.-742. Alite, collective, as miles, pedes, &c. Martial, ix. 561: quo plurima mittitur ales. Alite mutantur, the rarer form for in alitem mutantur. Alite is a kind of ablative of the instrument. Metam. iv. 396: quae modo fila fuerunt Palmite mutantur. The bird into which they were changed is the kingfisher (Alcedo ispida, L.); it is somewhat larger than the sparrow, of a dark-blue colour, sprinkled with purple and white feathers, with a thin raised neck.-745. Perque dies-Alcyone. The bird broods for seven days. These days are called placidi, which is more particularly explained v. 747. Ovid says hiberno tempore; some writers state definitely the time at the shortest day, others

Incubat Alcyone pendentibus aequore nidis.
Tum via tuta maris: ventos custodit et arcet
Aeolus egressu, praestatque nepotibus aequor.

mention February, others April.-746. Pendentibus aequore nidis. According to the old fabulous account, the kingfisher builds his nest on the surface of the sea; in reality, it builds its nest on the cliffs and in the holes of the rocks. But the nest is often washed away by the waves, and hence the fable.-747. Tum via tuta maris. During the brooding-time of this bird a calm reigns, especially in the Mediterranean Sea, off Sicily. Hence this period was called the Alcyon (Halcyon) days.—748. Praestatque, praebetque, tutum praestat a periculis, conceditque ut ibi nidos faciant.

METAMORPH. LIB. XII.

CYGNUS ET ACHILLES.

ORBE locus medio est inter terrasque fretumque
Coelestesque plagas, triplicis confinia mundi,
Unde quod est usquam, quamvis regionibus absit,
Inspicitur, penetratque cavas vox omnis ad aures:
Fama tenet, summaque domum sibi legit in arce,
Innumerosque aditus ac mille foramina tectis
Addidit, et nullis inclusit limina portis ;
Nocte dieque patent. Tota est ex aere sonanti,
Tota fremit vocesque refert, iteratque quod audit.
Nulla quies intus, nullaque silentia parte;
Nec tamen est clamor, sed parvae murmura vocis,
Qualia de pelagi, si quis procul audiat, undis
Esse solent, qualemve sonum, cum Jupiter atras
Increpuit nubes, extrema tonitrua reddunt.

[blocks in formation]

39. The delineation of the goddess Fama is a favourite subject with the ancient poets, and has been handled by many of them in longer or shorter descriptions: that of Virgil in the fourth book of the Aeneid is a celebrated one. We have, however, no reason to suppose that Ovid had any of these passages in his eye; his own poetic vein was rich enough to furnish him with all the features in this picture.-10. Triplicis confinia mundi. In these words the poet sums up what he has just said: the threefold world is therefore heaven, earth, and sea.-41. Regionibus is ablative of reference; quamvis for quantumvis; hence quantumvis regionibus absit, at however great a distance it may be with reference to the localities in which it takes place.-43. Summa in arce. Arx, height, elevation.-46. Patent, sc. limina. Tota est, sc. domus.-49. Parvae murmura vocis. Parvae, submissae, low; for rumour comes softly, like a secret.-52. Increpuit. Increpare, to cause to sound; a rare, only po

Atria turba tenet; veniunt leve vulgus euntque,
Mixtaque cum veris passim commenta vagantur
Milia rumorum, confusaque verba volutant.
E quibus hi vacuas implent sermonibus aures,
Hi narrata ferunt alio, mensuraque ficti
Crescit, et auditis aliquid novus adjicit auctor.
Illic Credulitas, illic temerarins Error,

Vanaque Laetitia est, consternatique Timores
Seditioque repens dubioque auctore Susurri.
Ipsa, quid in coelo rerum pelagoque geratur
Et tellure, videt, totumque inquirit in orbem.
Fecerat haec notum Graias cum milite forti
Adventare rates, neque inexpectatus in armis
Hostis adest: prohibent aditus litusque tuentur
Troës, et Hectorea primus fataliter hasta,
Protesilaë, cadis; commissaque proelia magno
Stant Danais, fortisque animae nece cognitus Hector.
Nec Phryges exiguo, quid Achaia dextera posset,
Sanguine senserunt. Et jam Sigea rubebant
Litora; jam leto proles Neptunia, Cygnus,
Mille viros dederat; jam curru stabat Achilles,
Troaque Peliacae sternebat cuspidis ictu

[blocks in formation]

Agmina, perque acies aut Cygnum aut Hectora quaerens 75 Congreditur Cygno: decimum dilatus in annum

etic, use of the word. Extrema tonitrua, the thunder dying away. We have already called attention to this use of extremus, above, ii. 117: Extrema Luna.-53. Leve vulgus, credulum vulgus. Agreeably to the sense, the verb follows in the plural.-54. Commenta Milia rumorum, mille rumores commenticii.-56. Hi-Hi, alii-alii, as above, xi. 539.58. Novus auctor. The same story has therefore many authors, each person being the author of that part which he adds.59. All the phenomena connected with rumour, either as causes or effects, are here personified as surrounding Fama.-61. Repens, sudden, suddenly breaking out; not to be connected with repere. Susurri, whispers, of which no one knows, or admits that he knows, the raiser.-62. Rerum, to be joined with quid.-63. Totumque inquirit in orbem. So i. 148: Filius ante diem patrios inquirit in annos. Inquirere in aliquid is not uncommon also in law-prose. -65. Neque, ideoque non. In armis Hostis for hostis armatus. So in toga for togatus.-67. Fataliter, according to the oracle; for it had been announced to the Greeks, that he who first touched the hostile shore should die. 68. Commissaque proelia, here in the original sense: the beginning of the battle. Magno Stant Danais, cost the Greeks dear; namely, by the death of Protesilaus. -69. Cognitus, spectatus, cognitus qualis esset. Fortis animae, still referring to Protesilaus.-71. Senserunt, perceived to their hurt. Sigea Litora, from Sigeum, a promontory of Troas. -72. Cygnus, son of Neptune, king of Coronis in Troas. The name is of frequent occurrence in the Greek mythology.-76. Decimum dilatus in

[ocr errors]
« ZurückWeiter »