in scelus addendum scelus est, in funera funus ; Ei mihi! quo rapior? fratres ignoscite matri! deficiunt ad coepta manus. Meruisse fatemur illum, cur pereat: mortis mihi displicet auctor. ergo impune feret, vivusque et victor et ipso successu tumidus regnum Calydonis habebit? vos cinis exiguus gelidaeque jacebitis umbrae? haud equidem patiar. Pereat sceleratus, et ille spemque patris regnique trahat patriaeque ruinam. mens ubi materna est? ubi sunt pia jura parentum? et quos sustinui bis mensum quinque labores? O utinam primis arsisses ignibus infans, idque ego passa forem! Vixisti munere nostro : nunc merito moriere tuo. Cape praemia facti, bisque datam, primum partu, mox stipite rapto, redde animam, vel me fraternis adde sepulcris. 485 490 495 500 505 'Et cupio, et nequeo: quid agam? modo vulnera fratrum ante oculos mihi sunt, et tantae caedis imago: 510 stipes, ut invitis correptus ab ignibus arsit. Inscius atque absens flamma Meleagros ab illa 515 uritur, et caecis torreri viscera sentit VIII. 545.] Death of Meleager. ignibus, ac magnos superat virtute dolores. quod tamen ignavo cadat et sine sanguine leto, maeret, et Ancaei felicia vulnera dicit: 87 grandaevumque patrem fratresque piasque sorores 520 cum gemitu, sociamque tori vocat ore supremo ; forsitan et matrem. Crescunt ignisque dolorque, languescuntque iterum: simul est exstinctus uterque, inque leves abiit paulatim spiritus auras paulatim cana prunam velante favilla. Alta jacet Calydon : lugent juvenesque senesque, vulgusque proceresque gemunt, scissaeque capillos planguntur matres Calydonides Eueninae. pulvere canitiem genitor vultusque seniles foedat humi fusus, spatiosumque increpat aevum. nam de matre manus diri sibi conscia facti exegit poenas, acto per viscera ferro. 525 530 535 non mihi si centum deus ora sonantia linguis, ingeniumque capax, totumque Helicona dedisset, tristia persequerer miserarum dicta sororum. inmemores decoris liventia pectora tundunt; dumque manet corpus, corpus refoventque foventque; oscula dant ipsi, posito dant oscula lecto; post cinerem cineres haustos ad pectora pressant ; adfusaeque jacent tumulo, signataque saxo nomina complexae lacrimas in nomina fundunt. quas Parthaoniae tandem Latonia clade exsatiata domus, praeter Gorgenque nurumque nobilis Alcmenae, natis in corpore pennis allevat, et longas per bracchia porrigit alas, corneaque ora facit, versasque per aëra mittit. 540 545 XII. PHILEMON AND BAUCIS. [BOOK VIII.-622-724.] [HERCULES, returning from the Calydonian Hunt, is entertained with his friends by the river-god Achelous, who recounts the fate of certain nymphs, turned into rocks and islands. These prodigies are mocked by Pirithous, son of Ixion, who is among them. To silence his cavil, Lelex relates the following tale (589-619).] Jupiter and Mercury, journeying once in Phrygia, were refused hospitality by all the inhabitants of a certain place, except two pious rustics, Philemon and his wife Baucis, who provide such entertainment as they are able (620-688). While the inhospitable town was drowned in a marsh, the poor hut of Philemon became a temple, of which he and his wife were made attendants; until in a good old age they were both transformed to trees, he to an oak and she to a linden (689-724). ILIAE contermina quercus TILIAE collibus est Phrygiis, modico circumdata muro. haud procul huic stagnum est, tellus habitabilis olim, nunc celebres mergis fulicisque palustribus undae. 625 Juppiter huc specie mortali, cumque parente venit Atlantiades, positis caducifer alis. mille domos adiere, locum requiemque petentes: C30 635 VIII. 676.] Their Humble Hospitality. 89 640 quo superinjecit textum rude sedula Baucis, 645 650 655 Accubuere dei. Mensam succincta tremensque 660 ponit anus: mensae sed erat pes tertius impar : testa parem fecit. Quae postquam subdita clivum sustulit, aequatam mentae tersere virentes. ponitur hic bicolor sincerae baca Minervae; conditaque in liquida corna autumnalia faece; intibaque, et radix, et lactis massa coacti, ovaque non acri leviter versata favilla, — omnia fictilibus. Post haec caelatus eodem sistitur argento crater, fabricataque fago pocula, qua cava sunt, flaventibus illita ceris. Parva mora est, epulasque foci misere calentes, nec longae rursus referuntur vina senectae, dantque locum mensis paulum seducta secundis. hic nux, hic mixta est rugosis carica palmis, prunaque, et in patulis redolentia mala canistris, et de purpureis collectae vitibus uvae. 665 670 675 candidus in medio favus est. Super omnia vultus sponte sua, per seque vident succrescere vina. 'Di' que sumus, meritasque luet vicinia poenas 680 685 690 700 Tantum aberant summo, quantum semel ire sagitta missa potest: flexere oculos, et mersa palude cetera prospiciunt, tantum sua tecta manere. dumque ea mirantur, dum deflent fata suorum, illa vetus, dominis etiam casa parva duobus vertitur in templum; furcas subiere columnae ; stramina flavescunt, aurataque tecta videntur, caelataeque fores, adopertaque marmore tellus. Talia tum placido Saturnius edidit ore : Dicite, juste senex, et femina conjuge justo digna, quid optetis.' Cum Baucide pauca locutus, judicium superis aperit commune Philemon: Esse sacerdotes, delubraque vestra tueri poscimus; et quoniam concordes egimus annos, auferat hora duos eadem, nec conjugis umquam busta meae videam, neu sim tumulandus ab illa.' 710 |