Numquam ego te, Andromache, nec te, Tecmessa,
Ut mea de vobis altera amica foret.
Credere vix videor, cùm cogar credere partu,
Vos ego cum vestris concubuisse viris.
Scilicet Ajaci mulier moestissima dixit,
Lux mea; quæque solent verba juvare viros?
Quid vetat à magnis ad res exempla minores
Sumere, nec nomen pertimuisse ducis?
Dux bonus huic centum commisit vite regendos:
Huic equites; illi signa tuenda dedit.
Vos quoque, de nobis quem quisque sit aptus ad
Inspicite: et certo ponite quemque loco.
Munera det dives: jus qui profitebitur, adsit:
Facundus caussam sæpe clientis agat.
Carmina, qui facimus, mittamus carmina tantúm.
Hic chorus ante alios aptus amare sumus.
Nos facimus placitæ latè præconia formæ,
Nomen habet Nemesis: Cynthia nomen habet.
Vesper et Eoæ novere Lycorida terræ:
Et multi, quæ sit nostra Corinna, rogant.
Adde, quòd insidiæ sacris à vatibus absunt:
Et facit ad mores ars quoque nostra suos.
Nec nos ambitio, nec amor nos tangit habendi:
Contemto colitur lectus et umbra foro.
Sed facilè hæremus, validoque perurimur æstu ;
Et nimiùm certâ scimus amare fide.
Scilicet ingenium placidâ mollimur ab arte:
Et studio mores convenienter eunt.
Vatibus Aoniis faciles estote, puellæ.
Numen inest illis; Pieridesque favent.
Est Deus in nobis; et sunt commercia cœli.
Sedibus ætheriis spiritus ille venit.
A doctis pretium scelus est sperare poëtis.
Me miserum! scelus hoc nulla puella timet.
Dissimulate tamen, nec primâ fronte rapaces
Este. Novus viso casse resistet amans.
Sed neque vector equum, qui nuper sensit habenas,
Comparibus frenis, artificemque regat.
Nec stabiles annis animos, viridemque juventam
Ut capias, idem limes agendus erit.
Hic rudis, et castris nunc primùm notus Amoris
Qui tetigit thalamos præda novella tuos ;
Te solam nôrit; tibi semper inhæreat uni.
Cingenda est altis sepibus ista seges:
Effuge rivalem: vinces, dum sola tenebis.
Non bene cum sociis regna Venusque manent.
Ille vetus miles sensim et sapienter amabit:
Multaque tironi non patienda feret.
Nec franget postes, nec sævis ignibus uret;
Nec dominæ teneras adpetet ungue genas.
Nec scindet tunicasve suas, tunicasve puellæ:
Nec raptus flendi caussa capillus erit.
Ista decent pueros, ætate et amore calentes :
Hic fera compositâ vulnera mente feret.
Ignibus hic lentis uretur, ut humida tæda;
Ut modò montanis silva recisa jugis.
Certior hic amor est: brevis et fecundior ille.
Quæ fugiunt, celeri carpite poma manu.
Omnia tradantur. Portas reseravimus hosti;
Et sit in infidâ proditione fides.
Quod datur ex facili longum malè nutrit amorem.
Miscenda est lætis rara repulsa jocis.
Ante fores jaceat: Crudelis janua, clamet:
Multaque submissè, multa minanter agat.
Dulcia non ferimus: succo renovemur amaro.
Sæpe perit ventis obruta cymba suis.
Hoc est, uxores quod non patiatur amari :
Conveniunt illas, cùm voluere, viri.
Obde forem ; et duro dicat tibi janitor ore,
Non potes. Exclusum te quoque tanget amor.
Ponite jam gladios hebetes; pugnetur acutis.
Nec dubito, telis quin petar ipse meis.
Dum cadit in laqueos captus quoque nuper amator; Solum se thalamos speret habere tuos.
Postmodo rivalem, partitaque fœdera lecti
Sentiat. Has artes tolle; senescet amor.
Tum bene fortis equus reserato carcere currit;
Cùm, quos prætereat, quosque sequatur, habet.
Quamlibet extinctos injuria suscitat ignes.
En ego (confiteor) non nisi læsus amo.
Caussa tamen nimiùm non sit manifesta doloris:
Pluraque sollicitus, quàm sciat, esse putet.
Incitet et ficti tristis custodia servi,
Et nimiùm duri cura molesta viri.
Quæ venit ex tuto, minùs est accepta voluptas.
Ut sis liberior Thaïde; finge metus.
Cùm meliùs foribus possis, admitte fenestrâ:
Inque tuo vultu signa timentis habe.
Callida prosiliat, dicatque ancilla, Perîmus:
Tu juvenem trepidum quolibet abde loco.
Admiscenda tamen Venus est secura timori;
Ne tanti noctes non putet esse tuas.
Quâ vafer eludi possit ratione maritus,
Quâque vigil custos, præteriturus eram.
Nupta virum timeat: rata sit custodia nuptæ.
Hoc decet hoc leges jusque pudorque jubent.
Te quoque servari, modò quam vindicta redemit,
Quis ferat? ut fallas, ad mea sacra veni.
Tot licèt observent, (adsit modò certa voluntas)
Quot fuerant Argo lumina; verba dabis..
Scilicet obstabit custos, ne scribere possis,
Sumendæ detur cùm tibi tempus aquæ ?
Conscia cùm possit scriptas portare tabellas,
Quas tegat in tepido fascia lata sinu?
Cùm possit surâ chartas celare ligatas;
Et vincto blandas sub pede ferre notas?
Caverit hæc custos: pro chartâ conscia tergum
Præbeat; inque suo corpore verba ferat.
Tuta quoque est, fallitque oculos è lacte recenti
Litera: carbonis pulvere tange; leges.
Fallet et humiduli quæ fiet acumine lini,
Et feret occultas pura tabella notas.
Adfuit Acrisio servandæ cura puellæ :
Hunc tamen illa suo crimine fecit avum.
Quid faciat custos; cùm sint tot in Urbe theatra?
Cùm spectet junctos illa libenter equos?
Cùm sedeat Phariæ sistris operata juvencæ;
Quóque sui comites ire vetentur, eat?
Cùm fuget è templis oculos Bona Diva virorum,
Præterquam si quos illa venire jubet :
Cùm, custode forìs tunicas servante puellæ,
Celent furtivos balnea tuta viros:
Cùm, quoties opus est, fallax ægrotet amica;
Et cedat lecto quamlibet ægra suo:
Nomine cùm doceat, quid agamus, adultera clavis, Quasque petas, non det janua sola, vias. Fallitur et multó custodis cura Lyæo:
Illa vel Hispano lecta sit uva jugo.
Sunt quoque quæ faciant altos medicamina somnos;
Victaque Lethæâ lumina nocte premant.
Nec malè deliciis odiosum conscia tardis
Detinet; et longâ jungitur ipsa morâ.
Quid juvat ambages, præceptaque parva movere;
Cùm minimo custos munere possit emi?
Munera (crede mihi) capiunt hominesque Deosque: Placatur donis Jupiter ipse datis.
Quid sapiens faciat? stultus quoque munere gaudet. Ipse vir, accepto munere, mutus erit.
Sed semel est custos longum redimendus in annum :
Sæpe dabit, dederit quas semel, ille manus.
Questus eram (memini) metuendos esse sodales :
Non tangit solos ista querela viros.
Credula si fueris, aliæ tua gaudia carpent ;
Et lepus hic aliis exagitandus erit.
Hæc quoque, quæ præbet lectum studiosa locumque;
Crede mihi, mecum non semel illa fuit.
Nec nimiùm vobis formosa ancilla ministret :
Sæpe vicem dominæ præstitit illa mihi.
Quò feror insanus? quid aperto pectore in hostem
Nitor; et indicio prodor ab ipse meo?
Non avis aucupibus monstrat, quâ parte petatur:
Non docet infestas currere cerva canes.
Viderit utilitas; præcepta fideliter edam.
Lemniasi gladios in mea fata dabo.
Efficite (et facile est) ut nos credamus amari:
Prona venit cupidis in sua vota fides.
Spectet amabiliùs juvenem; suspiret ab imo
Femina; tam serò cur veniatque roget.
Accedant lacrimæ, dolor et de pellice fictus;
Et laniet digitis illius ora suis.
Jamdudum persuasus erit; miserebitur ultro:
Et dicet, Curâ carpitur ista mei.
Præcipuè, si cultus erit, speculoque placebit,
Posse suo tangi credet amore Deas.
Sed te, quæcumque es, moderatè injuria turbet;
Neu sis auditâ pellice mentis inops.
Nec citò credideris. Quantum citò credere lædat,
Exemplum vobis non leve Procris erit.
Est prope purpureos colles florentis Hymetti
Fons sacer, et viridi cespite mollis humus.
Silva nemus non alta facit: tegit arbutus herbam :
Ros maris, et lauri, nigraque myrtus olent.
Nec densæ foliis buxi, fragilesque myricæ,
Nec tenues cytisi, cultaque pinus abest.
Lenibus impulsæ Zephyris, aurâque salubri,
Tot generum frondes, herbaque summa tremunt.
Grata quies Cephalo. Famulis canibusque relictis
Lassus in hâc juvenis sæpe resedit humo.
Quóque meos releves æstus, cantare solebat,
Accipienda sinu, mobilis Aura, veni.
Conjugis ad timidas aliquis malè sedulus aures
Auditos memori detulit ore sonos.
Procris ut accepit nomen, quasi pellicis, Auræ ;
Excidit: et subito muta dolore fuit.
Palluit, ut seræ, lectis de vite racemis,
Pallescunt frondes, quas nova læsit hiems.
Quæque suos curvant matura cydonia ramos;
Cornaque adhuc ́nostris non satis apta cibis.
|