ELEGIA X.

Ad Græcinum, quod eodem tempore duas amet.

Tu mihi, tu certe, (memini,) Græcine, negabas,
Uno posse aliquem tempore amare duas.
Per te ego decipior; per te deprensus inermis,
Ecce duas uno tempore turpis amo.

Utraque formosa est; operosæ cultibus ambæ :
Artibus, in dubio est, hæc sit, an illa, prior.

5

Pulchrior hac illa est; hæc est quoque pulchrior illa:
Et magis hæc nobis, et magis illa placet.
Errant, ut ventis discordibus acta faselos,
Dividuumque tenent alter et alter amor.

10

Tu mihi, tu profecto Græcine, (recordor,) inficiabaris, quemquam posse amare duas uno tempore. Ego per te fallor: per te nudus correptus; ecce indecore amo duas uno tempore. Utraque est pulchra; utraque ornatibus curiosa: incertum est, næs an illa præstet artibus. Illa est formosior hac : hæc est quoque formosior illa: et hæc magis, et illa magis nobis arridet. Uterque amor vagantur, ut navicula inpulsa ventis contrariis, et me faciunt incertum.' Quamobrem auges indesinenter

4 Turpis P. et quinque al. cum prima ed. vulgo solus.-5 R. cum Exc. D. et Pol. operosis: Scr. operosa in cult.-6 Fr. Artibus ambiguum est.—9 Vulg. Errat ut a ventis.-10 Ed. prima, et sex scripti Dimidiumque tenent. Sa. uns

NOTE

1 Tu, tu] Emphasim habet, et queula est hæc repetitio.

Græcine] Fuit hic Poëtæ fidissimus ac vetus sodalis, humanioribus literis et militari disciplina egregius, qui tiam ad Consulatus dignitatem evectus est.

3 Deprensus] Ab Amore, scil. Inermis] Cum Corinna amore irretitus, aliam amare me posse non crederem; nec mihi caverem.

5 Operosæ] Id est, quæ se cum maxima cura ornarent.

6 Artibus] Minervæ operibus. 7 Hæc est quoque] Talis Poëtæ diversis temporibus videtur, vel propter diversas dotes. Sed amatorie istud dictum.

9 Fasclos] Vel, Phaselos Græco more. Fasclus species est navigii. 10 Dividuum] Me, scil.

Quid geminas, Erycina, meos sine fine dolores?
Nonne erat in curas una puella satis?
Quid folia arboribus, quid pleno sidera cœlo,

In freta collectas alta quid addis aquas?

Sed tamen hoc melius, quam si sine amore jacerem : 15 Hostibus eveniat vita severa meis.

Hostibus eveniat viduo dormire cubili,

Et medio laxe ponere membra toro.

At mihi sævus amor somnos abrumpat inertes;
Simque mei lecti non ego solus onus.
Me mea disperdat, nullo prohibente, puella,
Si satis una potest; si minus una, duæ.
Sufficiant graciles, sed non sine viribus, artus;
Pondere, non nervis, corpora nostra carent.
Et lateri dabit in vires alimenta voluptas:
Decepta est opera nulla puella mea.

20

25

Sæpe ego, lascivæ consumto tempore noctis,
Utilis, et forti corpore mane fui.

Felix, quem Veneris certamina mutua rumpunt!

Di faciant, leti causa sit ista mei!

30

meos cruciatus, Erycina? Nonne una puella erat satis in amores? Quamobrem adjicis frondes arboribus, quamobrem admoves stellas cælo referto; quamobrem immittis aquas coactas in profundum mare? Sed tamen hoc jucundius, quam si sine amore languerem. Vita rigida contingat meis hostibus. Contingat hostibus cubare deserto lecto, et vaste demittere artus medio lecto. At crudelis amor mihi turbet somnos ignavos: et non ego sim solus pondus mei tori. Mea puella me enecet, nullo obstante, una, si satis valet; si non satis una, duæ. Membra tenuia, sed non sine robore sint satis: nostri artus sunt sine onere, sed non sine nervis. Et gaudia ministrabunt pabula lateri in vires. Nulla puella est elusa opera mea. Ego sæpe, spatio noctis voluptariæ absumto, fui etiam mane integer valido corpore. Beatus, quem mutua prælia Veneris enecant! Di faciant, ista sit causa meæ mor

et alter.-12 Vulg. Non erat.-16 Fr. eveniant vota severa.—17 Vulgo vacuo cubili.-18 Al. late ponere.-23 Sed non sine N. et unus V. vulgo non sunt sine: P. Sufficiam graciles, non sunt: Francius volebat, Ut mihi sint graciles, non sunt sine vir.—27 Al. consumsi gaudia noctis, vel tempora noctis.-28 Quidam fortis corpore.—29 Rumpunt P. a sec. manu: vulgo perdunt: unus V. produnt.

Induat adversis contraria pectora telis

Miles, et æternum sanguine nomen emat.
Quærat avarus opes; et quæ lassarit arando
Equora, perjuro naufragus ore bibat.
At mihi contingat Veneris languescere motu;
Cum moriar, medium solvar et inter opus:
Atque aliquis, nostro lacrymans in funere, dicat,
Conveniens vitæ mors fuit ista suæ.

35

tis! Miles muniat pectora opposita telis adversis, et comparet laudem immortalem sanguine. Avarus inhiet divitiis; et naufragus sorbeat ore perjuro maria, quæ faligaverit sulcando. At mihi eveniat torpescere motu Veneris; et cum obibo, dissolvar inter opus medium; atque aliquis lugens in nostris exequiis dicat: Iste interitus fuit dignus sua vita.

-33 Arando reposuit Heins. e vestigiis P. in quo arundo, et Arund. qui exhibet irundo: vulgo eundo.-38 Sua unus Mor. pro div. lect. vulgo tua. Alter Mor. voto tuo.

PRIMA malas docuit, mirantibus æquoris undis,

Peliaco pinus vertice cæsa vias;

Pinus resecta collibus Peliacis prima ostendit perniciosa itinera, undis aquoris

NOTE

1 Prima] Primam fuisse Argo na- Mulas] Humano generi perniciovem voluerunt fabulæ; quia ea ma- -sas.

jor, et novo modo.

Docuit] Non pinus quidem, nec

Quæ concurrentes inter temeraria cautes
Conspicuam fulvo vellere vexit ovem.

O utinam, remo ne quis freta longa moveret,
Argo funestas pressa bibisset aquas!

Ecce fugit notumque torum, sociosque Penates;
Fallacesque vias ire Corinna parat.

Quid tibi (me miserum!) Zephyros Eurosque timebo,

Et gelidum Borean, egelidumque Notum?

Non illic urbes, non tu mirabere sylvas;

Una est injusti cœrula forma maris.

10

stupentibus; quæ audax inter scopulos concurrentes tulit arietem insignem villis aureis. O utinam, ne quis agitaret vasta maria remo, Argo illisa polasset aquas letales! Ecce Corinna destituit lectum solitum, et Penates conjugales, et cupit currere per vias dolosas. Quorsum, me miserum! tibi metuum Zephyros, et Euros, et frigidum Aquilonem, et Austrum tepidum? Tu non mirabere illic oppida, non nemora. Una est glauca species perfidi maris. Nec alium mare habet exiguas

22222

1 Al. undas.--5 Sa. longa secaret.—6 D. et prima ed. mersa bibisset.-7 Mor. Rotamque domum. Al. patriosque Pen.-10 Egelidumque conj. Heins. e P. et Arund. qui habent et gelidumque: vulgo præcipitemque: N. et tres al. non gelidumque: duo prætepidumque.-12 Jun. incerti maris: duo inviti: duo invisi:

navis, sed qui ea vecti.

NOTE

Mirantibus] Mari, quod est anima. torum hominum, tribuit.

2 Peliaco] Pelion mons est Thessaliæ.

3 Concurrentes] Græcum verbum Symplegades interpretatur. Sunt autem Symplegades, quæ et Cyanea dicuntur, duæ insulæ, sive, potius scopuli in Ponto, contra Thracium Bosphorum: quas fabulati sunt Poëtæ inter se concurrere, quod e latere procul visentibus coëuntium speciem -præbeant.

Temeraria] Quia per medias ausa transire Symplegades.

Cautes] Symplegades, scil. qua Jasoni iter fuit.

5 Remo ne quis] Id est, Ut nullus pravo ab Argo navi sumto exemplo, iter mari faciendum sciret.

6 Pressa] Depressa, in fundum rapta; vel scopulis illisa.

7 Sociosque] Maritales: nupta enim Poëtæ amica, ut inultis ex locis antea vidimus.

8 Fallaces] Per mare facilis error; ubi sunt scopuli, venti, &c.

9 Quid tibi] Quasi dicat, Frustra timebo.

Zephyros] Ventos ob occasu flantes; qui Latine Favonii dicuntar.

Eurosque] Ventos ab ortu flantes. 10 Borean] Aquilo est a Septeμtrione et plaga frigidissima ruens. Egelidumque] Constat Notum sea

4 Conspicuam] Insignem, spectabi- Austrum a meridionali plaga spiran. Jem.

Vellere] De aureo vellere loquitur, ad quod rapiendum Jason profectus dicitur. Nota fabula.

tem tepidum quandoque, saltem non ea esse frigiditate qua Boreas.

12 Una] Aqua nempe cernitur, ct id tantum.

Nec medius tenues conchas, pictosve lapillos,
Pontus habet; bibuli littoris illa mora est.
Littora marmoreis pedibus signanda, puellæ.

Hactenus est tutum; cetera cæca via est.
Et vobis alii ventorum prælia narrent ;

Quas Scylla infestet, quasve Charybdis aquas:
Et quibus emineant violenta Ceraunia saxis;
Quo lateant Syrtes, quove Malea sinu.

15

20

Hæc alii referant; at vos, quod quisque loquentur,
Credite; credenti nulla procella nocet.

Sero respicitur tellus, ubi fune soluto

Currit in immensum panda carina salum: Navita solicitus qua ventos horret iniquos,

23

Et prope tam letum, quam prope cernit aquam.

conchas: illud est retinaculum littoris bibuli. Littora premenda pedibus candidis, o puellæ. Hactenus est securum: omne aliud iter est periculosum. Alii etiam robis referant certamina ventorum ; quæ maria Scylla, quæve Charybdis divexet : et quibus rupibus dura Ceraunia extent: quo sinu Syrtes, quove Malea recesserint. Hæc narrent alii: at vos credite, quod quisque referent: nullus turbo officit cre denti. Terra tarde respicitur, postquam vinculis expeditis navis curca rapitur in vastum æquor: ubi nauta anxius expavet ventos adversos, et tam prope videt mor

Heius. conj. infidi.-13 Exc. P. et septem libri viridesque lap. Fr. variosque. 15 P. aliique signata: al. signate.-17 Heins. At vobis, vel ut.-18 Nonnulli infestat: al. inflectit. D. infestat quasque.-20 Quove Malea sinu R. vulgo magna minorque sinu.-21 Vulg. Hoc alii. Barb. et unus Mor. loquentur: al. loquetur, et loquatur.-22 P. quærenti nulla.—24 Duo scripti Tendit in.—25 Qua conj.

NOTÆ

Injusti] Quod omnes bonos, malos promiscue rapit.

naves vorent et absumant. Re an tem vera Scyllas axum est, et Charyb

13 Medius] In ripa, scil. colligun- dis mare vorticosum; ambo navigantur conchæ, et lapilli. tibus admodum periculosa.

14 Illa mora] Mora in colligendis lapillis: nam pedetentim progrediun. tur, qui eos quærunt.

15 Marmoreis] Candidis.

16 Hactenus] Huc usque. Ad littus. Caca] Adeoque periculosa. 17 Narrent] Narrabunt; narrare poterunt.

18 Scylla] Scyllam et Charybdin fabulantur Poëtæ monstra esse in freto Siculo posita, quæ transeuntes

19 Violenta] Propter naufragia. Ceraunia] Ceraunia, quæ et Acroceraunia dicuntur, Epiri montes sunt altissimi; quos infames scopulos' (propter naufragia scilicet) vocitavit Horat.

20 Syrtes] Duo sunt sinus in Africa vadoso ac reciproco mari pericu losissimi.

Malca] Propertius itemque Virgilius Maleam quoque cum Syrtibus