Hæc si præstiteris, usu mihi cognita longo;
Nec tulerint voces ventus et aura meas;
Sæpe mihi dices vivæ bene; sæpe rogabis,

Ut mea defunctæ molliter ossa cubent.
Vox erat in cursu, cum me mea prodidit umbra :
At nostræ vix se continuere manus,
Quin albam raramque comam, lacrymosaque vino
Lumina, rugosas distraherentque genas.

Di tibi dent nullosque lares, inopemque senectam ;
Et longas hyemes, perpetuamque sitim.

105

110

suavi melle. Si hæc servaveris a me comprobata diutina experientia, nec ventus et aura rapuerint mea dicta; sæpe bene precaberis mihi superstiti; sæpe orabis ut mea ossa mortuæ quiescant suaviter. Verba profluebant cum umbra mea me retexit. At manus nostræ vix se represserunt, quin discerperent capillos raros et albos, et oculos mero profluos, et genas rugis contractas. Dii tibi faciant domum inanem, et senectutem vacuam, et protractas hyemes, et sitim continuam.

cius malebat Improba vel noxia.—107 Viva bene Sa. a manu pr. et P. vulgo viras bene.-109 Al. male Nox erat.-112 Vulgo distraherem: Me. destruerem. -113 Quinque Heins. nudosque lares.-114 F. Per longas, unde Heins. conj. Fer. D. continuas hiemes.

NOTE

promtum habeas, quod gratum sit amatori.

Blandire, noceque] Per blanditias amatorem expila. Vel, Noce, ne in tædia vertatur amor, qui his artibus retinetur.

105 Hæc] Mea præcepta, scil.
Præstileris] Observaveris.
Usu] Experientia.

106 Nec tulerint] Nec te frustra admonuerim.

109 Vox] Anus scil. quæ multa alia deblaterasset, nisi Poëtæ latentis umbram advertisset.

111 Albam] Canam; nam anus

eral.

112 Lumina] Oculos; quos plerumque rubros et lacrymosos habent vinosi.

113 Di tibi] Lenæ imprecatur Naso.

Lares] Domum omni bono vacuam. Ponuntur enim Lares, Dii domestici, persæpe pro ipsa domo. Alii, nudosque lares, quod et expone nullos.

114 Longas] Ut frigoribus et gelu conficiaris; quo senes, ob sanguinis defectum, maxime urantur.

Perpetuamque] Nullum fere bibacissimæ Dypsadi majus potuit im precari tormentum.

ELEGIA IX.

Ad Atticum, amantem non oportere desidiosum esse, ut nec militem.

MILITAT omnis amans, et habet sua castra Cupido:
Attice, crede mihi; militat omnis amans.
Quæ bello est habilis, Veneri quoque convenit, ætas.
Turpe senex miles, turpe senilis amor.
Quos petiere duces annos in milite forti,
Hos petit in socio bella puella toro.
Pervigilant ambo; terra requiescit uterque.
Ille fores dominæ servat, at ille ducis.

5

Omnis amator bellum gerit, et Cupido habet sua castra: fidem mihi habe, Attice, omnis amator arma tractat. Anni qui ad bellum sunt apti, apti sunt quoque ad Venerem. Miles senex est res indecora, amor senilis est indecorus. Quam ætatem Imperatores voluerunt in strenuo milite, hanc pulchra puella expetit in lecto jugali. Uterque noctes insomnes ducunt: ambo cubant humi. Ille custodit portam domina,

2222.

1 Pal. 3. sua tela.-3 Scr. quoque congruit.-6 Fr. Hos petis. Duo libri pulchra puella. Al. socio viro; al. socio tori.—7 Al. Erigilant : Pal. alter Invi

Militis officium longa est via: mitte puellam ;
Strenuus, exemto fine, sequetur amans.
Ibit in adversos montes, duplicataque nimbo
Flumina; congestas exteret ille nives.
Nec freta pressurus tumidos causabitur Euros;
Aptave verrendis sidera quæret aquis.

Quis, nisi vel miles, vel amans, et frigora noctis
Et denso mixtas perferet imbre nives?
Mittitur infestos alter speculator in hostes :
In rivale oculos alter, ut hoste, tenet.
Ille graves urbes, hic duræ limen amicæ
Obsidet: hic portas frangit, at ille fores.

10

15

20

at iste Imperatoris. Munus militis est prolixum iter: ablega puellam; fortis amator sine fine consequetur. Curret in colles oppositos, et torrentia aucta imbribus: ille calcabit nives cumulatas. Nec navigaturus culpabit Euros turgidos; nec requiret astra idonea aquis tranandis. Quis, nisi vel miles vel amator, usque toleret et frigora noctis et nives confusas cum spissis nimbis? Alter dimittitur explorator in hostes infensos: alter defigit oculos in æmulo, tanquam in hoste. Ille oppugnat urbes molestas, hic limen crudelis amica: hic proterit portas, at ille fores.

gilant.-8 Nonnulli at iste; rectius, ut Heins. censet.-12 Exc. I. cum al, conjectas nives: unus confertas: duo confectas. Al. conteret ille.-13 Al. pressuras: unus Mor. pulsurus. Tres libri tumidas caus. undas.-14 Verrendis Sa. et duo al. vulgo vertendis.-16 Me. alter densas mixto.-18 Jun. et R. cum

fores.

NOTE

9 Longa] Atque longis itineribus plerumque defessi sunt milites.

Mitte] Longe ab amatore ablega. 10 Exemto fine] Sine fine sequetur, Amanti itaque, ut militi, longa erit via.

11 Adversos] Oppositos, obstan

tes.

tes.

Duplicataque] Quales sunt torren

bus sese amans objiciet.

Sidera] Antea vidimus sidera quædam pluviosa et procellosa esse; aut saltem pluviæ et tempestatis tempus indicare.

15 Noctis] Uterque vero, et miles et amans, persæpe sub dio pernoc

tat.

16 Denso mixtas] Frigus propemodum et tristitiam hic versus advehit. 20 Portas] Quæ in muris urbium,

13 Freta pressurus] Navigaturus, munitionum, atque castrorum. puellæ causa.

Causabitur] Causam, ne navem conscendat, dicet.

14 Verrendis] Remis impellendis, aut navi frangendis. Id est, Absque omni consultatione maris discriminiDelph. et Var, Clas.

Fores] Id est, januas, aut ostia domorum privatarum. Ex hoc vero versu differentia patet, quæ inter portas et januas, seu fores, interce dit.

Ovid.

2 D

Sæpe soporatos invadere profuit hostes;
Cædere et armata vulgus inerme manu.
Sic fera Threicii ceciderunt agmina Rhesi;
Et dominum capti deseruistis equi.
Sæpe maritorum somnis utuntur amantes;

Et sua sopitis hostibus arma movent.

Custodum transire manus, vigilumque catervas,

Militis, et miseri semper amantis opus.

Mars dubius, nec certa Venus; victique resurgunt:
Quosque neges unquam posse jacere, cadunt.
Ergo desidiam quicumque vocavit amorem,

Desinat: ingenii est experientis amor.

Sape utile fuit adoriri hostes sopitos, et maclare vulgus nudum manu armis instructa. Sic acres copia Rhesi Threicii deletæ sunt, et, equi correpti, destituistis dominum. Amantes utuntur sæpe sopore maritorum; et concutiunt sua arma hostibus somno oppressis. Effugere globos custodum, et manus excubitorum, est munus militis, et amantis semper miseri. Mars incertus, nec Venus fida ; et subacti eriguntur: et quos credas nunquam posse interimi, opprimuntur. Ergo quicumque nominabit amorem segnitiem, id omittat: amor est ingenii multa molientis. Tristis

multis editis In rivali.—19 R. hic dira.-24 D. rapti equi.-25 Sæpe Sa. pro div. lect. vulgo Nempe.-26 Unus Heins. Sævaque sopitis. Sa. et Mor, arma nocent.-27 Fr. transire oculos.-31 Al. vocabit: P. et quatuor al. vocabat.—

Ardet in abducta Briseide magnus Achilles..
Dum licet, Argolicas frangite, Troës, opes.

Hector ab Andromaches complexibus ibat in arma;
Et, galeam capiti quæ daret, uxor erat.

Summa ducum Atrides, visa Priameide, fertur
Mænadis effusis obstupuisse comis.

Mars quoque deprensus fabrilia vincula sensit;
Notior in cœlo fabula nulla fuit.

Ipse ego segnis eram, discinctaque in otia natus:
Mollierant animos lectus et umbra meos.

Achilles flagrat in Briseide abrepta. Trojani, proterite vires Argolicas, dum datur. Hector ruebat in arma ab amplexibus Andromaches: et conjux erat quæ aptaret cassidem capiti. Atrides dux ducum dicitur spectata Priameide hæsisse in sparsis capillis Manadis. Mars quoque correptus sensit laqueos fabriles. Nulla fabula fuit magis vulgata cœlo. Ipse ego deses eram, et genitus in otia dissoluta: lectus

33 P. aliique multi mastus Achilles: quidam fortis.-34 Al. Argivas opes: P. et alii Argoas.—35 P. D. aliique ad arma.—41 Mor. ad otia.-42 Sa, et duo

NOTÆ