Cum bene surrexit versu nova pagina primo,
Attenuat nervos protinus ille meos.
Nec mihi materia est numeris levioribus apta,
Aut puer, aut longas comta puella comas.
Questus eram; pharetra, cum protinus ille, soluta,
Legit in exitium spicula facta meum:
Lunavitque genu sinuosum fortiter arcum:

Quodque canas, Vates, accipe, dixit, opus.
Me miserum! certas habuit puer ille sagittas.
Uror; et in vacuo pectore regnat Amor.

20

25

est versiculo primo, ille statim minuit chordas meas. Nec materiam habeo idoneam modis tenuioribus, seu puerum, scu puellam cujus sint ornati prolixi capilli. Conquestus eram ; cum ille continuo expedita pharetra dispexit sagittas paratas in meam ruinam; et genu tetendit strenue arcum curvatum; et inquit: Tene, poëta, opus quod cantes. Hei mihi! ille puer habuit spicula certa. Ardeo; et Amor imperat

18 Gl. Fr. et duodecim al. Attenuat numeros: Fr. a manu sec. Att. ludos. Fragm. R. exc. Scal. et P. cum altero R. proximus ille: Fr. proximus ille suos. -19 Al. Nunc mihi, vel Hæc mihi. D. numeris brevioribus.-20 Sa. a manu pr. Quam puer.-22 Scr. et Pa. Traxit in. F. spicula dira.—23 M. unus Curvaritque.-26 Unus Mo. Vicit, et in.

NOTE

15 Heliconia] Vireta, quæ ad Heliconem, Bootiæ montem, Musis virginibus sacrum, sunt.

Tempe] Vallis est Thessaliæ, inter Olympum et Ossam montes, juxta Peneum fluvium lætissima; cujus nomine amœnissima quæque loca vo

cantur.

16 Vix] Siquidem singulis sua præripere Amor instituat, jamque ad Musicam artem furtivas manus admoverit.

17 Cum bene] Cum vehementi spiritu bella scribere institui, primum que versum signavi.

18 Attenuat] Minuit. Enimvero Pentameter Hexametro uno pede est brevior.

Nervos] Vires; quæ per nervos

exeruntur.

19 Numeris levioribus] De versu Elegiaco loquitur, qui propter Pen

tametrum præsertim levior hoc in loco dicitur.

20 Comta comas] Pro Comtas habens comas: Græcismus, cujusmodi sæpe Horatius utitur.

21 Questus eram] Quod, nulla mihi ad elegos occurrente materia, vires ad scribendum heroicum carmen subtraxisset.

22 Legit] Delegit: Gall. Il choisit des flèches.

23 Lunavit] Curvavit.

Genu] Qui arcus tractant, quantum sibi, ex genu, virium, in intendendis iis accedat, optime norunt. Hinc noster Metam. v. Oppositoque genu curvavit flexile cornu.'

24 Accipe] Intelligendum est, eo tempore quo sagittam immisit, et Poëta vulneratus est, istud dixisse Amorem.

25 Certas] Certæ dicuntur Cupi

Sex mihi surgat opus numeris; in quinque residat.
Ferrea cum vestris bella valete modis.

Cingere littorea flaventia tempora myrto,
Musa, per undenos emodulanda pedes.

in corde inani. Opus mihi initium ducat sex pedibus, in quinque desinat. Bella dura, discedite cum vestris modis. Musa, fingenda per numeros undenos, redimitor tempora flacentia myrto littorea.

NOTE

ELEGIA II.

Quod primo amore correptus, in triumphum duci se a Cupidine patiatur.

ESSE quid hoc dicam, quod tam mihi dura videntur
Strata, neque in lecto pallia nostra sedent?

Quid credam hoc esse, quod lectus mihi videtur tam durus, neque vestimenta nostra

Hanc Chartaceus Scriverii, Sarravii (et Francof.) codices Elegiam superiori

NOTE

Et vacuus somno noctem, quam longa, peregi;

Lassaque versati corporis ossa dolent?
Nam puto sentirem, si quo tentarer amore.
An subit, et tacita callidus arte nocet ?
Sic erat: hæserunt tenues in corde sagittæ ;
Et possessa ferus pectora versat Amor.
Cedimus? an subitum luctando accendimus ignem ?
Cedamus: leve fit, quod bene fertur, onus.
Vidi ego jactatas mota face crescere flammas;
Et vidi nullo concutiente mori.

Verbera plura ferunt, quam quos juvat usus aratri,
Detrectant pressi dum juga prima boves.

essem.

5

10

manent in eo? et transmisi noctem, quam prolixa est, insomnem ; et corporis agitati ossa defessa dolent? Nam credo adverterem, si aliquo amore correptus An irrepit, et versutus officit dolo furtivo? Sic erat : spicula exigua steterunt cordi infixa: et amor sævus concutit corda obsessa. Cedimusne? an augemus flammam repentinam agitando? Cedamus: sarcina quæ æquo animo fertur fit levis. Ego adverti flammas agitatas augeri face concussa: et adverti extingui nemine jactante. Tauri læsi, dum recusant prima juga, patiuntur plura flagra, quam quos consuetudo aratri non lædit. Equus indomitus læsa habet ora asperis

annectunt, ut et veterrimum fragmentum Regiæ Bibliothecæ, neque nlla inscriptio, aut novæ Elegiæ signum ullum apparet: in margine quoque Sarraviani scriptum erat, potest continuari: in Regio autem præfigebatur titulus, Ad Cupidinem. Heinsius.-2 Fr. et quidam al. nostra jacent, vel manent.-3 Primus Med. vacuam. Unus Pa. longamque peregi.—4 Al. ossa jacent. -5 Douza si aliquo. Pa. et Fr. tractarer amore, forte pro jactarer.— 6 Multi tecta callidus.-7 Fragm. R. Sic erit: Fr. Sic est.-10 Duo codd. Cedimus, ut leve sis; totidem et leve fit.-11 Unus Pa. et V. motu flavescere: Gl. motu concrescere: unus Mo. et Exc. D. motu flammescere: nonnulli mota face surgere.-12 Seneca in Controvers. citat Et rursus nullo.—13 Burm. pro juvat conj. levat.-14 Pa. unus et duo al. Detr. fessi. Pa. 3.

Pallia] Vestes.

NOTE

Sedent] Qui dormire nequit, sese sæpius versando et agitando omne tandem stragulum excutit.

3 Quam longa] Fuit, scil. Tant qu'elle a été longue.

5 Nam puto] Quam ingeniose, vides, dum dissimulat, Amoris ostendit calliditatem, qui furtim in amantium animos obrepit.

7 Sic] Furtim in animum meum irrepserat.

Sagitta] Amoris scil. quibus ad amandum impellimur.

8 Versat] Quocumque cupit, violenter agit.

9 Cedimus? an] Utrum melius est?
10 Bene] Patienter.

13 Juvat] Non lædit.
Usus Consuetudo.

14 Prima] Solent juvenci, qui nunquam jugum tulerunt, illud impatienter accipere, et excutere ; unde etiam verberantur.

Asper equus duris contunditur ora lupatis :
Fræna minus sentit, quisquis ad arma facit.
Acrius invitos, multoque ferocius urget,

Quam qui servitium ferre fatentur, Amor.
En ego confiteor: tua sum nova præda, Cupido:
Porrigimus victas ad tua jura manus.
Nil opus est bello: pacem veniamque rogamus:
Nec tibi laus, armis victus inermis, ero.
Necte comam myrto; maternas junge columbas:
Qui deceat, currum Vitricus ipse dabit.
Inque dato curru, populo clamante triumphum,
Stabis, et adjunctas arte movebis aves.
Ducentur juvenes capti, captæque puellæ :
Hæc tibi magnificus pompa triumphus erit,

15

20

25

lupatis: ille minus premitur fræno, quisquis aptus est ad arma. Amor urit vehementius et multo credelius reluctantes, quam qui profitentur tolerare servitutem, Ecce ego agnosco: sum tua recens prada, o Cupido: tendimus manus connexas ad tua imperia. Nihil opus est bello; oramus pacem et veniam: nec futurus sum tibi gloria, nudus armis superatus. Redimito capillos myrto; jugato columbas mater. nas. Ipse ritricus præbebit currum qui deceat: et sedebis in curru tradito, populo vociferante triumphum; et reges perite aves jugatas. Juvenes correpti et puellæ correptæ vehentur: hæc pompa erit tibi splendidus triumphus. Ipse ego, rapina

dum sua colla: tres al. dum juga curva.—17 Heins. urit pro urget.-20 Tres Heins. Porr. vinctas: Fr. nudas: quatuor scripti ad tua jussa: unus Med. ad tua crura: Ed. Gryph. ann. 1554. ad tua vincla.-23 Antiquæ edd. comam lauro.-24 Vulg. Qui deceat currus.-25 Unus Heins. spectante triumphum;

NOTE

15 Contunditur ora] Ora contusa habet: Græcismus.

Lupatis] Sunt lupata fræna asperiora, quibus pulli et indomiti equi coërcentur.

tas, qnæ ejus etiam currum trahere finguntur.

Junge] Ut currum tuum trahant. 24 Deceat] Nimirum triumphanti. bus convenit Martis currus: Amori

16 Ad arma facit] Bello aptus est; etiam, qui fera bella gerit. adeoque fræno obtemperat,

18 Servitium] Sui itaque juris non est qui amat.

21 Nil opus] Quia me tibi dedo.

23 Necte comam] Cupidinem hortatur, ut se ad triumphum; cujus elegantissimam descriptionem in sequentibus habemus, accingat.

Maternas] Matri Veneri consecra

Vitricus] Mars; qui cum Venere Cupidinis matre coucubuit.

25 Triumphum] lo Triumphe, vox erat militum suum Imperatorem cum lætitia prosequentium; quam vocem a Baccho, (qui et Triumphus Oplaμßos dictus est,) Auctore Varrone, ortam volunt; cum ea acclamatione erga Liberum patrem India potitum, usi

Ipse ego, præda recens, factum modo vulnus habebo;
Et nova captiva vincula mente feram.
Mens Bona ducetur manibus post terga retortis,
Et Pudor, et castris quicquid Amoris obest.
Omnia te metuent; ad te sua brachia tendens
Vulgus, Io, magna voce, Triumphe, canet.
Blanditiæ comites tibi erunt, Errorque, Furorque,
Assidue partes turba secuta tuas.

His tu militibus superas hominesque Deosque :
Hæc tibi si demas commoda, nudus eris.
Læta triumphanti de summo Mater Olympo
Plaudet, et appositas sparget in ora rosas.
Tu, pennas gemma, gemma variante capillos,
Ibis in auratis aureus ipse rotis.

30

35

40

nova, habebo plagam modo impactam: et gestabo novas catenas animo captivo. Mens sana transvehetur manibus revinctis post terga, et pudor, et quicquid nocet castris amoris. Omnia te timebunt: vulgus ad te porrigens suos lacertos, cantabit elata voce, Io triumphe. Illecebræ, et error, et furor, turba semper addicta tuis partibus, erunt tibi comites. Tu vincis his militibus et homines et Deos; si tibi subtrahas has copias, vacuus eris. Mater festiva tibi triumphanti gratulabitur ez supremo Olympo; et mittet in vultus rosas admotas. Tu gemma distinguente pennas, gemma decorante comam, veheris curru splendido, ipse splendidus. Tum

alius clamante triumphe.-26 Quidam admotas arte.-31 Al. terga revinctis, vel ligatis.-33 Tendens Fragm. R. vulgo tendent.-34 Unus Mor. canent.35 Errorque prima ed. vulgo terrorque.—37 Unus Mor. tu militiis: Heins, conj. commilitiis, vel commilitibus.-38 Pro commoda Francius conj. agmina.— 41 Pennas gemma, gemma variante Fragm. R. et cod. N. cum Exc. Scal. al. gemma gemina: al. pulchros gemma var. al. penna pulchros gemina: Ed. Gryph,